પ્રથમ ‘સમિટ ફોર ડેમોક્રેસી’ના ઉદઘાટન સંબોધનમાં અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે વિશ્વભરમાં સ્વતંત્રતાઓ એવા નેતાઓના કારણે જોખમમાં છે જેઓ પોતાની શક્તિ વધારવા અને દમનને યોગ્ય ઠેરવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.
અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેને વિશ્વના સોથી વધુ દેશોના નેતાઓને લોકશાહીને મજબૂત કરવા, માનવ અધિકારો અને સ્વતંત્રતાઓની સુરક્ષા કરવાની અપીલ કરી છે કારણ કે વર્તમાન યુગમાં એકાધિકારવાદી સરકારો લોકશાહી સામે મોટો પડકાર ઉભો કરી રહી છે.
તેના પ્રકારની પ્રથમ કોન્ફરન્સમાં, બિડેને કહ્યું, “અમે ઇતિહાસના એક ક્રોસરોડ પર ઉભા છીએ. શું આપણે અધિકારો અને લોકશાહીને પાછળ ખસવા દઈશું? અથવા આપણે એક વિચાર અને હિંમત સાથે, માણસ અને માનવ અધિકારો સાથે આગળ વધીશું.” તમે જાવ?”
આવી પ્રથમ કોન્ફરન્સ
અમેરિકાએ પહેલીવાર ‘સમિટ ઓફ ડેમોક્રેસી’ નામથી આ કોન્ફરન્સનું આયોજન કર્યું છે જેમાં વિશ્વભરમાંથી સોથી વધુ નેતાઓને બોલાવવામાં આવ્યા છે. કોન્ફરન્સને ફેબ્રુઆરીમાં બિડેનની ઘોષણા સાથે જોડવામાં આવી રહી છે જેમાં તેણે કહ્યું હતું કે તે અમેરિકાને વિશ્વ નેતૃત્વની ભૂમિકામાં ફરી લેશે અને સરમુખત્યાર શાસકોને યોગ્ય જવાબ આપશે.
111 દેશોના નેતાઓને સંબોધતા બિડેને કહ્યું, “લોકશાહી કોઈ અકસ્માત નથી. આપણે તેને દરેક પેઢી સાથે બદલવી પડશે. મને લાગે છે કે આ આપણા સમયનો સૌથી મોટો પડકાર છે.” બિડેને ચીન કે રશિયા જેવા દેશો પર સીધી આંગળી ચીંધી ન હતી, પરંતુ ઘણા નિષ્ણાતો માને છે કે આ કોન્ફરન્સ આવી શક્તિઓ સામે જનમત ઉભી કરવાનો એક માર્ગ છે.આ કોન્ફરન્સ બોલાવવામાં આવી નથી.
ઘણા મંચો પરથી એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે વિશ્વના મોટાભાગના દેશોમાં લોકશાહી જોખમમાં છે. તાજેતરમાં, ઇન્ટરનેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર ડેમોક્રેસી એન્ડ ઇલેક્ટોરલ આસિસ્ટન્સે એક રિપોર્ટમાં જણાવ્યું હતું કે મ્યાનમાર, અફઘાનિસ્તાન અને માલીમાં બળવાથી લોકશાહીને નુકસાન થયું છે, હંગેરી, બ્રાઝિલ અને ભારત પણ એવા દેશોમાં સામેલ છે જ્યાં લોકશાહીના મૂળ નબળા છે.
લોકશાહીને નબળી પાડી રહી છે
લોકતાંત્રિક મૂલ્યો પર કામ કરતી સંસ્થા Idea અનુસાર, જે દેશોમાં લોકતાંત્રિક મૂલ્યો જોખમમાં છે, તેટલા પહેલા ક્યારેય નહોતા. એક રિપોર્ટ અનુસાર, લોકશાહી રાજનીતિ, કોવિડ-19 રોગચાળાનો ઉપયોગ ટીકાકારોને ચૂપ કરવા માટે, અન્ય દેશોની અલોકતાંત્રિક પદ્ધતિઓ અપનાવવાની પ્રથા અને સમાજમાં ભાગલા પાડવા માટે નકલી માહિતીનો ઉપયોગ જેવા પરિબળોને કારણે લોકશાહી જોખમમાં છે. માં
આઈડિયાએ આ રિપોર્ટ 1975થી લઈને અત્યાર સુધીના ડેટાના આધારે તૈયાર કર્યો છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “લોકશાહી હવે પહેલા કરતા વધુ દેશોના અંતમાં છે. આનાથી વધુ દેશોમાં ક્યારેય લોકશાહી ઘટી રહી નથી.”
રિપોર્ટમાં બ્રાઝિલ, ભારત અને યુએસ જેવા સ્થાપિત લોકશાહી દેશો વિશે પણ ચિંતા વ્યક્ત કરવામાં આવી છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે બ્રાઝિલ અને યુએસમાં રાષ્ટ્રપતિઓએ જ દેશના ચૂંટણી પરિણામો પર સવાલ ઉઠાવ્યા હતા, જ્યારે ભારતમાં સરકારની નીતિઓની ટીકા કરનારાઓને પરેશાન કરવામાં આવે છે.
યુએસએ કહ્યું છે કે સરકાર વિશ્વમાં લોકશાહીને મજબૂત કરવા માટે કોંગ્રેસ સાથે મળીને કામ કરી રહી છે જેથી કરીને $424.4 મિલિયનની રકમ ઉપલબ્ધ કરાવી શકાય. આ રકમનો ઉપયોગ સ્વતંત્ર નવા માધ્યમોને મજબૂત કરવા સહિત અનેક પગલાઓ માટે કરવામાં આવશે.