Vasant Panchami: વિદ્યા અને જ્ઞાનની દેવી માતા સરસ્વતીની પૂજા માઘ શુક્લના પાંચમના દિવસે કરવામાં આવે છે. આ પૂજાના તહેવારને વસંત પંચમી કહેવામાં આવે છે. પરંપરાગત રીતે બસંત પંચમીને બાળકોના શિક્ષણ માટે ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. તેથી જ દેશના ઘણા ભાગોમાં આ દિવસે બાળકોનું શિક્ષણ શરૂ કરવામાં આવે છે. જેમને જ્ઞાન અને વિદ્યાની દેવી સરસ્વતીના આશીર્વાદ મળે છે, તેઓને જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં સફળતા અને સન્માન મળે છે. વસંત પંચમીનો તહેવાર 26 જાન્યુઆરી એટલે કે આજે છે.
વસંત પંચમીનું મહત્વ (Vasant Panchami)
વસંત પંચમીને શ્રી પંચમી પણ કહેવાય છે. વર્ષના કેટલાક ખાસ શુભ મુહૂર્તમાંનો એક હોવાથી તેને ‘અબુજ મુહૂર્ત’ તરીકે ગણવામાં આવે છે. આમાં લગ્ન, બાંધકામ અને અન્ય શુભ કાર્યો કરી શકાય છે. ઋતુઓના આ સંધિકાળમાં જ્ઞાન અને વિજ્ઞાન બંનેનું વરદાન મેળવી શકાય છે. સંગીત, કલા અને આધ્યાત્મિકતાના આશીર્વાદ લઈ શકાય. જો કુંડળીમાં જ્ઞાનનો યોગ ન હોય અથવા તો વિદ્યામાં અડચણો આવતી હોય તો આ દિવસે માતા સરસ્વતીની પૂજા કરવી ખૂબ જ શુભ સાબિત થઈ શકે છે.
માતા સરસ્વતીની પૂજા પદ્ધતિ (વસંત પંચમી પૂજનવિધિ) (Vasant Panchami)
બસંત પંચમીના દિવસે વહેલા જાગવું. સ્નાન કર્યા પછી પીળા કે સફેદ રંગના વસ્ત્રો પહેરો અને વ્રતનું વ્રત કરો. પૂજા સ્થાન પર મા સરસ્વતીની મૂર્તિ અથવા પ્રતિમા સ્થાપિત કરો. પૂજા સ્થાન પર દેવીની મૂર્તિ સ્થાપિત કરો. આ દિવસે પૂજા સ્થાન પર કોઈપણ પુસ્તક, વાદ્ય અથવા કોઈપણ કલાત્મક વસ્તુ રાખવી જોઈએ. આ પછી, કુમકુમ, હળદર, ચોખા અને ફૂલોથી શણગારેલી સ્વચ્છ થાળીમાં ભગવાન ગણેશ અને માતા સરસ્વતીની પૂજા કરો.
આ પછી મા સરસ્વતીને પ્રસાદ તરીકે મોલી, કેસર, હળદર, ચોખા, પીળા ફૂલ, પીળી મીઠાઈ, ખાંડ, દહીં, ખીર વગેરે ચઢાવો. મા સરસ્વતીને જમણા હાથે સફેદ ચંદન અને પીળા અને સફેદ ફૂલ અર્પણ કરો. પૂજા દરમિયાન હળદરની માળા સાથે માતા સરસ્વતીના મૂળ મંત્ર ‘ઓમ સરસ્વતીય નમઃ’ નો જાપ કરવો શ્રેષ્ઠ રહેશે.
વસંત પંચમીનો શુભ મુર્હત
માઘ શુક્લની પંચમ તિથિ 25 જાન્યુઆરીએ બપોરે 12.34થી 26 જાન્યુઆરીએ સવારે 10.28 સુધી રહેશે. ઉડિયા તિથિના કારણે, 26 જાન્યુઆરી, ગુરુવારે એટલે કે આજે વસંત પંચમીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવશે. સરસ્વતી પૂજાનો શુભ સમય સવારે 07:12 થી બપોરે 12:33 સુધીનો છે.
વસંત પંચમી પર ન કરો આ 5 ભૂલો
1. પરિવારમાં કોઈની સાથે ઝઘડો ન કરો.
2. કાપણી કરશો નહીં. વૃક્ષો અને છોડ કાપવાનું ટાળો
3. લસણ-ડુંગળી જેવી પ્રતિશોધક વસ્તુઓ ટાળો. માંસાહારી ખોરાક ન ખાવો. આલ્કોહોલનું સેવન પણ પ્રતિબંધિત છે.
4. વડીલોનો અનાદર ન કરો. તેમના શબ્દોને અવગણશો નહીં.
5. ધૂમ્રપાનથી પણ અંતર રાખો.
વસંતી પંચમી પર ગ્રહ દોષોથી મુક્તિ
કુંડળીમાં બુધ નબળો હોય તો બુદ્ધિ નબળી પડે છે. આવી સ્થિતિમાં માતા સરસ્વતીની પૂજા કરો. મા સરસ્વતીને લીલા ફળ અર્પણ કરો. જો ગુરુ નબળો હોય તો જ્ઞાન મેળવવામાં અવરોધ આવે છે. બસંત પંચમીના દિવસે પીળા વસ્ત્રો પહેરો અને દેવીને પીળા ફૂલ અને ફળ અર્પણ કરો. શુક્ર નબળો હોય તો મનની ચંચળતા રહે છે. કારકિર્દીની પસંદગી શક્ય નથી. આવી સ્થિતિમાં સફેદ ફૂલોથી માતા સરસ્વતીની પૂજા કરો.
વસંત પંચમી મહાપ્રયોગ
વસંત પંચમીના દિવસે માતા સરસ્વતીને પેન અર્પણ કરો અને આખા વર્ષ દરમિયાન એક જ પેનનો ઉપયોગ કરો. પીળા કે સફેદ વસ્ત્રો પહેરવા જોઈએ. કાળો રંગ ટાળો. સાત્વિક ખોરાક ખાઓ અને ખુશ રહો. બસંત પંચમી પર આમંત્રિત કર્યા પછી સ્ફટિકની માળા પહેરવાથી પણ શ્રેષ્ઠ પરિણામ મળશે. ઘરે જ ખીર બનાવવી જોઈએ. જો તમે ઈચ્છો તો તેને પ્રસાદ તરીકે પણ વહેંચી શકો છો.
