આ મુસ્લિમ દેશમાં છોકરીઓના લગ્ન 9 વર્ષની ઉંમરે થશે, તેમને છૂટાછેડા લેવાનો અધિકાર નહીં હોય અને મિલકતમાં તેમનો કોઈ હિસ્સો પણ નહીં હોય

Iraq News: ઈરાકની સરકાર (Government of Iraq) દેશના લગ્ન કાયદામાં સુધારો કરવા જઈ રહી છે, જેના હેઠળ છોકરીઓના લગ્નની કાયદેસર ઉંમર 18 વર્ષથી ઘટાડીને 9 વર્ષ કરવામાં આવશે, જેનાથી પુરુષો નાની ઉંમરની છોકરીઓ સાથે લગ્ન કરી શકશે.

સૂચિત કાનૂની ફેરફાર મહિલાઓને છૂટાછેડા, બાળ સંભાળ અને વારસાના અધિકારોથી પણ વંચિત કરે છે. રૂઢિચુસ્ત શિયા મુસ્લિમ પક્ષોના ગઠબંધન દ્વારા પ્રભુત્વ ધરાવતી ઇરાકની સંસદ, દેશના “વ્યક્તિગત દરજ્જાના કાયદા”ને ઉથલાવી નાખે તેવા સુધારા પર મતદાન કરવાની તૈયારી કરી રહી છે.

જૂનો કાયદો કાયદો 188 તરીકે પણ ઓળખાય છે અને તેને 1959માં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો. તે સમયે તે મધ્ય પૂર્વના સૌથી પ્રગતિશીલ કાયદાઓમાંનો એક માનવામાં આવતો હતો. આ કાયદાએ ધાર્મિક સંપ્રદાયને લગતી બાબતો સહિત ઇરાકી પરિવારોની બાબતોને સંચાલિત કરવા માટે સંખ્યાબંધ નિયમો પ્રદાન કર્યા છે. જૂનો નિયમ અબ્દુલ કરીમ કાસિમ સરકારે બનાવ્યો હતો. કાસિમ એક પ્રગતિશીલ ડાબેરી તરીકે જાણીતા હતા, જેમના સમય દરમિયાન ઘણા મોટા ફેરફારો લાવવામાં આવ્યા હતા. આમાંથી એક હતી છોકરીઓના લગ્ન 18 વર્ષની થાય પછી જ.

લગ્નની કાયદેસરની ઉંમર ઘટાડવાની સાથે, નવો સુધારો છૂટાછેડા, બાળ સંભાળ અને વારસાના મહિલાઓના અધિકારોને પણ ખતમ કરી દેશે.

અગાઉ મહિલાઓની નારાજગીના કારણે પ્રયાસ નિષ્ફળ ગયો હતો.

શાસક ગઠબંધનનું કહેવું છે કે આ પગલું તેના ઇસ્લામિક કાયદાના કડક અર્થઘટનને અનુરૂપ છે અને તેનો હેતુ યુવાન છોકરીઓને “અનૈતિક સંબંધો”થી બચાવવાનો છે. કાયદા 188માં સુધારાનો બીજો ભાગ 16 સપ્ટેમ્બરે પસાર કરવામાં આવ્યો હતો. આ પહેલીવાર નથી જ્યારે ઇરાકમાં શિયા પક્ષોએ વ્યક્તિગત સ્થિતિ કાયદામાં સુધારો કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હોય – 2014 અને 2017 માં તેને બદલવાના પ્રયાસો નિષ્ફળ ગયા, મોટે ભાગે ઇરાકી મહિલાઓના આક્રોશને કારણે.

ચેથમ હાઉસના સિનિયર રિસર્ચ ફેલો ડૉ. રેનાદ મન્સૂરે જણાવ્યું હતું કે ગઠબંધન પાસે હવે મોટી સંસદીય બહુમતી છે અને તેઓ આરામથી સુધારો પસાર કરી શકે છે. ડો રેનૌડે જણાવ્યું હતું કે સૂચિત સુધારો શિયા ઇસ્લામી જૂથો દ્વારા “તેમની શક્તિને એકીકૃત કરવા” અને કાયદેસરતા મેળવવાની રાજકીય ચાલનો એક ભાગ છે. તેમણે કહ્યું કે હજુ સુધી એ સ્પષ્ટ નથી કે સંસદમાં મતદાન માટે સુધારો બિલ ક્યારે આવશે, પરંતુ તે ગમે ત્યારે આવી શકે છે.

નિષ્ણાતો શું કહે છે

નિષ્ણાતો અને કાર્યકર્તાઓ કહે છે કે આ સુધારો મહિલાઓ, છોકરીઓ અને ઇરાકના સામાજિક ફેબ્રિક પર હુમલો છે જે અસરકારક રીતે મહિલાઓના સૌથી મહત્વપૂર્ણ અધિકારોને દૂર કરશે.

હ્યુમન રાઇટ્સ વોચના ઇરાકના સંશોધક સારાહ સનબરે જણાવ્યું હતું કે, “સુધારો માત્ર આ અધિકારોને નબળા બનાવશે નહીં, પણ તેને દૂર કરશે.” આંતરરાષ્ટ્રીય માનવાધિકાર કાનૂની સલાહકાર અને મોડેલે ધ ટેલિગ્રાફને જણાવ્યું હતું કે તેણીને “ડર” હતો કે ઇરાકની શાસન પ્રણાલીને નવી સિસ્ટમ દ્વારા બદલવામાં આવશે. આ એ જ સિસ્ટમ છે જે અફઘાનિસ્તાન અને ઈરાનની ગવર્નન્સ સિસ્ટમ્સ હેઠળ છે, જ્યાં આશ્રયદાતા ન્યાયશાસ્ત્રી દેશના સર્વોચ્ચ નેતા તરીકે સેવા આપે છે.

ઇરાકમાં ઘણા બાળ લગ્નો છે

ઇરાકમાં પહેલાથી જ બાળ લગ્નનું પ્રમાણ ઊંચુ છે. યુનાઇટેડ નેશન્સ ચિલ્ડ્રન્સ ફંડ (યુનિસેફ) અનુસાર, ઇરાકમાં 28 ટકા મહિલાઓના લગ્ન 18 વર્ષની ઉંમર સુધીમાં થઈ જાય છે. આ વ્યક્તિગત કાયદામાં છટકબારીને કારણે છે જે દર વર્ષે હજારો લગ્નો કરવા માટે કોર્ટને બદલે ધાર્મિક નેતાઓને મંજૂરી આપે છે. જેમાં પિતાની પરવાનગીથી 15 વર્ષ સુધીની છોકરીઓના લગ્ન પણ સામેલ છે.

આ અનરજિસ્ટર્ડ લગ્નો ઇરાકના આર્થિક રીતે ગરીબ, અતિ-રૂઢિચુસ્ત શિયા સમુદાયોમાં વ્યાપકપણે પ્રચલિત છે. આ લગ્નોને કાયદા દ્વારા માન્યતા ન હોવાથી, છોકરીઓ અને તેમના બાળકો ઘણા અધિકારોથી વંચિત રહે છે. ઉદાહરણ તરીકે, હોસ્પિટલો મેરેજ સર્ટિફિકેટ વિના મહિલાઓને ડિલિવરી માટે દાખલ કરવાની ના પાડી શકે છે.

હ્યુમન રાઈટ્સ વોચના જણાવ્યા અનુસાર, આ સુધારો આ ધાર્મિક લગ્નોને કાયદેસર બનાવશે, નાની છોકરીઓને જાતીય અને શારીરિક હિંસાનું જોખમ વધારે છે, તેમજ તેમને શિક્ષણ અને રોજગારથી વંચિત કરશે.