ભારતે ચીનને સ્પષ્ટપણે કહ્યું છે કે ભારત ચીનને કોઈપણ સંજોગોમાં LAC પર યથાસ્થિતિ બદલવાની મંજૂરી નહીં આપે. ભારતના વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે પણ કહ્યું કે ભારત વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા પર કોઈપણ પ્રકારની છેડછાડ સહન કરશે નહીં. વિદેશ મંત્રીએ એમ પણ કહ્યું કે, કોરોના જેવા પ્રતિકૂળ સંજોગોમાં પણ ભારતે LAC પર ચીન સામે લડત આપી છે.
પૂર્વી લદ્દાખમાં ચાલી રહેલા સીમા વિવાદનો ઉલ્લેખ કરતા વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે કહ્યું કે ચીને 1993 અને 1996માં થયેલા કરારોનું ઉલ્લંઘન કર્યું છે અને LAC પર મોટી સંખ્યામાં સૈનિકો તૈનાત કર્યા છે. આનાથી સ્પષ્ટ થાય છે કે ચીન LACને એકતરફી રીતે બદલવા માંગે છે. જો કે ભારતે ચીનના આ પગલાનો જોરદાર જવાબ આપ્યો છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે દેશના આ પ્રયાસને ન તો રાજકીય પક્ષો અને ન લોકો સમજી રહ્યા છે. વિશ્લેષકો પણ આ પાસા પર વધુ ધ્યાન આપી શક્યા નથી.
એકપક્ષીય પરિવર્તન શક્ય નથી
વિદેશ મંત્રી જયશંકરે એમ પણ કહ્યું હતું કે ભારત ક્યારેય એલએસીની સ્થિતિમાં એકપક્ષીય ફેરફારની મંજૂરી આપશે નહીં. અમે આ માટે તમામ પ્રયાસો કરીશું. પયગંબર મોહમ્મદ પરની ટિપ્પણી બાદ અન્ય દેશોની પ્રતિક્રિયા પર વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું કે અન્ય દેશોએ સ્વીકાર્યું છે કે જે કહેવામાં આવ્યું છે તે ભારત સરકારના વિચારો નથી. તેમણે ભાજપનો પણ બચાવ કર્યો અને કહ્યું કે પાર્ટીએ પણ આ અંગે સ્પષ્ટતા કરી છે અને કાર્યવાહી કરી છે.
સરહદ પર કેવી સ્થિતિ છે
એક કાર્યક્રમ દરમિયાન વિદેશ મંત્રી જયશંકરે કહ્યું કે સામાન્ય રીતે સૈનિકો પેટ્રોલિંગ પોઈન્ટ પર તૈનાત નથી હોતા. સૈનિકો હંમેશા અંદર હોય છે. સામાન્ય લોકો પાસે સરહદ વિશે ઘણી સામાન્ય માહિતી હોય છે. જ્યારે ચીને પોતાના સૈનિકોને મોરચે તૈનાત કર્યા હતા ત્યારે ભારતે પણ આ જ નીતિ અપનાવી છે. પરિણામે બંને દેશના સૈનિકો ખૂબ નજીક આવી ગયા. ગેલવાનની હિંસા આનું પરિણામ હતું. જો કે હવે કેટલાક સ્થળોએ સૈનિકો પાછા ખેંચવામાં આવ્યા છે, પરંતુ પરિસ્થિતિ તંગ છે.
અમેરિકા-પાકિસ્તાન પર શું કહ્યું?
વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું કે ભારતે સતત એ વાતને જાળવી રાખી છે કે LAC પર શાંતિ હોવી જોઈએ. સાથે જ દ્વિપક્ષીય સંબંધો પણ અકબંધ રહ્યા. વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું કે અમેરિકા સાથે ભારતનો ઈતિહાસ પરેશાનીભર્યો રહ્યો છે. પાકિસ્તાન સાથેની અમારી ઘણી સમસ્યાઓ સીધી રીતે અમેરિકાએ પાકિસ્તાનને આપેલા સમર્થનને કારણે છે. પરંતુ આજે અમેરિકા એક અલગ દૃષ્ટિકોણ અપનાવવામાં સક્ષમ છે, જે ખરેખર કહે છે કે ભારતનો રશિયા સાથે અલગ ઇતિહાસ અને સંબંધ છે, જેને આપણે ધ્યાનમાં રાખવાની જરૂર છે. તેમણે કહ્યું કે રશિયા સાથેનો ભારતનો ઈતિહાસ અમેરિકા, જાપાન કે ઓસ્ટ્રેલિયા સાથેના ઈતિહાસથી અલગ છે. ક્વોડમાં દરેક વસ્તુ પર દરેકની સમાન સ્થિતિ હોતી નથી. જો એવું થાય તો અમે અપેક્ષા રાખીએ છીએ કે પાકિસ્તાનનું વલણ આપણા જેવું જ હોવું જોઈએ.