સુપ્રીમ કોર્ટે બાબા રામદેવ અને આચાર્ય બાલકૃષ્ણની ફરીથી આકરી ટીકા કરી, અમે આંધળા નથી

નવી દિલ્હીઃ યોગ ગુરુ રામદેવ અને પતંજલિ આયુર્વેદ લિમિટેડના એમડી આચાર્ય બાલકૃષ્ણએ તેની પ્રોડક્ટ્સ વિશે ઊંચા દાવાઓ કરતી કંપની દ્વારા જારી કરાયેલી જાહેરાતો પર ફરી એકવાર સુપ્રીમ કોર્ટમાં માફી માંગી છે. આ અંગે સુપ્રીમ કોર્ટે આકરી ઝાટકણી કાઢી હતી. કહ્યું અમે આંધળા નથી. અમે માફી સ્વીકારવાનો ઇનકાર કરીએ છીએ. તે જ સમયે, તેણે એમ પણ કહ્યું કે તે કેન્દ્રના જવાબથી સંતુષ્ટ નથી.

જસ્ટિસ હિમા કોહલી અને જસ્ટિસ એ અમાનુલ્લાહની બેન્ચે કહ્યું, ‘માફી માત્ર કાગળ પર છે. અમે આ સ્વીકારવાનો ઇનકાર કરીએ છીએ, અમે તેને આદેશનું ઇરાદાપૂર્વક ઉલ્લંઘન માનીએ છીએ. સુનાવણીની શરૂઆતમાં, બેન્ચે કહ્યું, ‘જ્યાં સુધી મામલો કોર્ટમાં ન આવ્યો ત્યાં સુધી પ્રતિસ્પર્ધીઓએ અમને એફિડેવિટ મોકલવાનું યોગ્ય ન માન્યું. તેઓએ તેને પહેલા મીડિયાને મોકલ્યું, ગઈકાલે સાંજે 7.30 વાગ્યા સુધી તે અમારા માટે અપલોડ થયું ન હતું. તેઓ (રામદેવ અને બાલકૃષ્ણ) સ્પષ્ટપણે પ્રચારમાં માને છે.

પતંજલિ ભ્રામક જાહેરાત કેસમાં વરિષ્ઠ વકીલ મુકુલ રોહતગીએ યોગ ગુરુ બાબા રામદેવનું એફિડેવિટ સુપ્રીમ કોર્ટની બેંચ સમક્ષ વાંચ્યું હતું, જેમાં તેમણે કહ્યું હતું કે તેઓ જાહેરાત મુદ્દે બિનશરતી માફી માંગે છે. તેના પર સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું, ‘માફી માત્ર કાગળો માટે છે. અમે આને હુકમનો ઇરાદાપૂર્વકનો અનાદર માનીએ છીએ. આ સંદેશ સમાજમાં જવો જોઈએ કે કોર્ટના આદેશનું ઉલ્લંઘન ન કરવું જોઈએ.

અગાઉ પણ કોર્ટે ઠપકો આપ્યો હતો

આ પહેલા પણ સુપ્રીમ કોર્ટ યોગ ગુરુ રામદેવ અને પતંજલિ આયુર્વેદના એમડી આચાર્ય બાલકૃષ્ણની સુનાવણી કરી ચૂકી છે. કોર્ટે બંનેને યોગ્ય એફિડેવિટ ન દાખલ કરવા અને નિયમોની અવગણના કરવા બદલ ઠપકો આપ્યો હતો અને કહ્યું હતું કે તમારે આ કેસમાં એફિડેવિટ દાખલ કરવી જોઈતી હતી.

દરેક ઓર્ડરનો આદર થવો જોઈએ

સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું હતું કે પતંજલિ અને આચાર્ય બાલકૃષ્ણએ કોર્ટની નોટિસનો જવાબ આપ્યો ન હતો અને કહ્યું હતું કે આ સંપૂર્ણ અવગણના છે. માત્ર સુપ્રીમ કોર્ટ જ નહીં, દેશભરની અદાલતોએ આપેલા દરેક આદેશનું સન્માન કરવું જોઈએ. તમારે આ મામલે એફિડેવિટ દાખલ કરવી જોઈતી હતી. કોર્ટે કહ્યું હતું કે તમારે કોર્ટમાં આપેલા આશ્વાસનનું પાલન કરવું પડશે, તમે દરેક હદ વટાવી દીધી છે. આ સાથે જ કોર્ટે કેન્દ્ર પર પણ સવાલો ઉઠાવ્યા હતા. તેમણે કહ્યું હતું કે આશ્ચર્યની વાત એ છે કે જ્યારે પતંજલિ શહેરમાં જઈને કહી રહી હતી કે એલોપેથીમાં કોવિડની કોઈ સારવાર નથી, તો પછી કેન્દ્રએ આંખો બંધ રાખવાનો નિર્ણય કેમ લીધો?

રામદેવ વતી હાજર રહેલા વરિષ્ઠ વકીલ બલબીર સિંહે કોર્ટને યોગ ગુરુની હાજરી અને તેમની બિનશરતી માફી અંગે સંજ્ઞાન લેવા વિનંતી કરી હતી. તેના પર સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ સુપ્રીમ કોર્ટને કહ્યું હતું કે જે થયું તે નહોતું થવું જોઈતું. સમગ્ર મામલાના ઉકેલ માટે પક્ષકારોના વકીલોને મદદ કરવાની પણ ઓફર કરી હતી.

જસ્ટિસ કોહલીએ બાલકૃષ્ણના વકીલને કહ્યું હતું કે, ‘તમારે ખાતરી કરવી જોઈતી હતી કે એફિડેવિટ સમયસર ફાઈલ થાય.’ તે જ સમયે, પતંજલિએ તેની અરજીમાં માંગ કરી હતી કે જાહેરાતના કેસમાં નવેસરથી એફિડેવિટ દાખલ કરવા માટે વધુ સમય આપવામાં આવે. તેના પર કોર્ટે કહ્યું હતું કે કેટલીકવાર યોગ્ય નિર્ણય પર પહોંચવું જરૂરી છે. તેના પર યોગ ગુરુ રામદેવે પતંજલિના ઔષધીય ઉત્પાદનોની ભ્રામક જાહેરાતો માટે સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશનું ઉલ્લંઘન કરવા બદલ કોર્ટમાં બિનશરતી માફી માંગી હતી.

છેલ્લી તક આપતાં સુપ્રીમ કોર્ટે રામદેવ અને બાલકૃષ્ણને એક સપ્તાહની અંદર નવું સોગંદનામું દાખલ કરવા કહ્યું હતું. આ સાથે, બેન્ચે કેસની આગામી સુનાવણીની તારીખ 10 એપ્રિલ નક્કી કરી હતી અને નિર્દેશ આપ્યો હતો કે બંને આગામી સુનાવણીના દિવસે તેની સમક્ષ હાજર રહે.

ગયા વર્ષે નવેમ્બરમાં ચેતવણી આપી હતી

ઈન્ડિયન મેડિકલ એસોસિએશન (આઈએમએ)ના વરિષ્ઠ વકીલ પીએસ પટવાલિયાએ અરજીમાં કહ્યું હતું કે પતંજલિએ દાવો કર્યો હતો કે યોગ અસ્થમા અને ડાયાબિટીસનો ‘સંપૂર્ણપણે ઈલાજ’ કરી શકે છે. ગયા વર્ષે નવેમ્બરમાં સુપ્રીમ કોર્ટે કેન્દ્રને ભ્રામક જાહેરાતો અંગે સલાહ અને માર્ગદર્શિકા જારી કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. ખંડપીઠે પતંજલિ આયુર્વેદ અને તેના અધિકારીઓને અન્ય દવા પ્રણાલીઓ વિશે મીડિયા (પ્રિન્ટ અને ઇલેક્ટ્રોનિક બંને)માં કંઈપણ ખોટું કહેવા સામે ચેતવણી આપી હતી. કંપનીએ અગાઉ કોર્ટ સમક્ષ પોતાના સોગંદનામામાં આમ ન કરવાનું કહ્યું હતું. ગયા વર્ષે 21 નવેમ્બરના રોજ, કંપનીનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા વકીલે સર્વોચ્ચ અદાલતને ખાતરી આપી હતી કે હવેથી કાયદાનું ઉલ્લંઘન થશે નહીં.

કંપની વતી એફિડેવિટમાં એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે પતંજલિ ઉત્પાદનોની ઔષધીય અસરનો દાવો કરતું કોઈ અનૌપચારિક નિવેદન અથવા કોઈપણ ફાર્માસ્યુટિકલ સિસ્ટમ વિરુદ્ધ કોઈપણ નિવેદન અથવા જાહેરાત જારી કરવામાં આવશે નહીં. સર્વોચ્ચ અદાલત ઇન્ડિયન મેડિકલ એસોસિએશન (IMA)ની અરજી પર સુનાવણી કરી રહી છે જેમાં રામદેવ પર રસીકરણ અભિયાન અને આધુનિક દવાઓને બદનામ કરવાનું અભિયાન ચલાવવાનો આરોપ લગાવવામાં આવ્યો છે.

શું છે IMAનો આરોપ?

IMAનો આરોપ છે કે પતંજલિએ કોવિડ-19 રસીકરણ સામે બદનક્ષીભર્યું અભિયાન ચલાવ્યું હતું. તેના પર કોર્ટે ચેતવણી આપી હતી કે પતંજલિ આયુર્વેદ દ્વારા કરવામાં આવતી ખોટી અને ભ્રામક જાહેરાતો તાત્કાલિક બંધ કરવામાં આવે. ચોક્કસ રોગોના ઈલાજના ખોટા દાવા કરતી પ્રત્યેક પ્રોડક્ટ માટે રૂ. 1 કરોડ સુધીના દંડની શક્યતા ઊભી થઈ હતી. કોવિડ-19 રોગચાળા દરમિયાન એલોપેથિક ફાર્માસ્યુટિકલ્સ પરની તેમની વિવાદાસ્પદ ટિપ્પણીઓ બદલ IMA દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલા ફોજદારી કેસોનો સામનો કરી રહેલા રામદેવે આ કેસ રદ કરવા માટે સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી કરી હતી.

કોર્ટે કેન્દ્ર અને IMAને નોટિસ જારી કરી અને સુનાવણીની આગામી તારીખ 15 માર્ચ નક્કી કરી. રામદેવ પર ભારતીય દંડ સંહિતાની કલમ 188, 269 અને 504 હેઠળ સોશિયલ મીડિયા પર તબીબી સમુદાય દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતી દવાઓ વિશે ભ્રામક માહિતી ફેલાવવા બદલ કેસ કરવામાં આવ્યો છે.