Teesta Setalvad: ગુજરાત પોલીસે 2002ના ગુજરાત રમખાણોના સંબંધમાં એક્ટિવિસ્ટ તિસ્તા સેતલવાડ અને ગુજરાતના ભૂતપૂર્વ DGP આરબી શ્રીકુમારની અટકાયત કરી છે. સેતલવાડને તેમના મુંબઈના ઘરેથી કસ્ટડીમાં લેવામાં આવ્યા હતા. તેને સાંતાક્રુઝ પોલીસ સ્ટેશનમાં લાવવામાં આવ્યા છે. આ પછી ગુજરાત પોલીસે તેમને અમદાવાદ લઈ જવાની તૈયારી કરી રહી છે.
અમદાવાદ ક્રાઈમ બ્રાન્ચે તિસ્તા સેતલવાડ, ભૂતપૂર્વ IPS સંજીવ ભટ્ટ અને ગુજરાતના ભૂતપૂર્વ DGP આરબી શ્રીકુમાર વિરુદ્ધ બનાવટી દસ્તાવેજો બનાવવાના કાવતરાનો કેસ નોંધ્યો છે. સંજીવ ભટ્ટ પહેલેથી જ જેલમાં છે, જ્યારે તિસ્તા અને શ્રીકુમારને હવે કસ્ટડીમાં લેવામાં આવ્યા છે. તેમના પર આઈપીસીની કલમ 468, 471, 194, 211, 218 અને 120B હેઠળ ગુનો નોંધવામાં આવ્યો છે.
https://twitter.com/ANI/status/1540668763636658176
મળતી માહિતી મુજબ ગુજરાત પોલીસની બે ટીમો મુંબઈ પહોંચી હતી. એક ટીમ સાંતાક્રુઝ પોલીસ સ્ટેશન ગઈ હતી અને બીજી ટીમ મુંબઈ પોલીસ સાથે જુહુમાં તિસ્તા સેતલવાડના ઘરે ગઈ હતી. આ પછી ટીમે તેને કસ્ટડીમાં લીધી અને સાંતાક્રુઝ પોલીસ સ્ટેશન પહોંચી. જ્યારે ટીમે તિસ્તાને જીપમાં બેસાડવાનો પ્રયાસ કર્યો ત્યારે તેની ઓફિસ સ્ટાફ અને સમર્થકોની તપાસ ટીમ સાથે ઝઘડો કર્યો હતો. તેમણે તિસ્તાને જીપમાં લઈ જવાથી રોકવાના પણ પ્રયાસ કર્યા હતા.
મુંબઈ પોલીસે ગુજરાત પોલીસે આપેલા તમામ દસ્તાવેજો તપાસ્યા છે. હવે ગુજરાત પોલીસ તેમને અમદાવાદ ક્રાઈમ બ્રાન્ચની ઓફિસમાં લાવી રહી છે. આ સાથે જ અમદાવાદ ક્રાઈમ બ્રાન્ચે પૂર્વ IPS અધિકારી આરબી શ્રીકુમારની ધરપકડ કરી છે. નોંધનીય છે કે ગુજરાત રમખાણોના કેસની સુનાવણી કરતી વખતે સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું હતું કે, આ કેસમાં મુખ્યમંત્રીની બેઠકમાં હાજરી આપવાના દાવેદારોના નિવેદનો આ મામલામાં રાજકીય સનસનાટી પેદા કરવા માટે છે. સંજીવ ભટ્ટ, હિરેન પંડ્યા અને આરબી શ્રીકુમારે એસઆઈટી સમક્ષ નિવેદનો આપ્યા હતા જે પાયાવિહોણા અને ખોટા સાબિત થયા હતા, કારણ કે તપાસમાં જાણવા મળ્યું હતું કે આ લોકો કાયદો અને વ્યવસ્થાની સમીક્ષા માટે બોલાવવામાં આવેલી બેઠકમાં હાજર નહોતા.
24 જૂનના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટે ગુજરાત રમખાણો પર SITના રિપોર્ટ સામે દાખલ કરવામાં આવેલી અરજીને ફગાવી દીધી હતી. આ અરજી ઝાકિયા જાફરીએ દાખલ કરી હતી. અરજીને ફગાવી દેતી વખતે સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે, તિસ્તા સેતલવાડને વધુ તપાસની જરૂર છે, કારણ કે તિસ્તા આ કેસમાં ઝાકિયા જાફરીની લાગણીનો ગુપ્ત રીતે પોતાના ફાયદા માટે ઉપયોગ કરી રહી હતી. તિસ્તા સેતલવાડે આ કેસ દાખલ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું કારણ કે આ સમગ્ર કેસમાં ઝાકિયા અહેસાન જાફરી વાસ્તવિક પીડિતા છે.
તેણીના કહેવા મુજબ, તિસ્તા આ કેસમાં મદદ કરવાના બહાને તેમને નિયંત્રિત કરતી હતી, તે માત્ર આ કેસમાં રસ લેતી ન હતી, પરંતુ પોતાના હિતની સેવા કરવાની જરૂરિયાતથી બદલાની ભાવના રાખીને પોતાની વસ્તુઓ પણ બનાવતી હતી. જસ્ટિસ એએમ ખાનવિલકર, જસ્ટિસ દિનેશ મહેશ્વરી અને જસ્ટિસ સીટી રવિકુમારની ખંડપીઠે આ નિર્ણય આપ્યો હતો.
SITના રિપોર્ટમાં રાજ્યમાં ઉચ્ચ હોદ્દા પર રહેલા લોકોને ક્લીનચીટ આપવામાં આવી હતી. SITએ ગોધરા ટ્રેન આગની ઘટના અને તે પછીના રમખાણોને ઉશ્કેરવા માટે રાજ્યના ઉચ્ચ અધિકારીઓ દ્વારા કોઈ કાવતરું હોવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. 2017માં ગુજરાત હાઈકોર્ટે SITના ક્લોઝર રિપોર્ટ સામે ઝાકિયાની ફરિયાદને ફગાવી દીધી હતી.
મુંબઈ પોલીસના એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે સેતલવાડને ગુજરાત પોલીસે તેમના સાંતાક્રુઝના નિવાસસ્થાનથી અટકાયતમાં લીધા હતા. તેમણે કહ્યું કે અમે તેમના દ્વારા માંગવામાં આવેલી સહાય પૂરી પાડી છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું હતું કે તિસ્તાની ભૂમિકાની તપાસ થવી જોઈએ
24 જૂન, શુક્રવારના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટે 2002ના ગુજરાત રમખાણોના કેસમાં તત્કાલિન મુખ્યમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીને ક્લીનચીટ આપતા SITના રિપોર્ટ સામેની અરજીને ફગાવી દીધી હતી. આ અરજી ઝાકિયા જાફરીએ દાખલ કરી હતી. આ રમખાણોમાં ઝાકિયા જાફરીના પતિ એહસાન જાફરીનું મોત થયું હતું. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે ઝાકિયાની અરજીમાં કોઈ યોગ્યતા નથી. કોર્ટે એમ પણ કહ્યું હતું કે કેસના સહ-અરજીકર્તા સેતલવાડે ઝાકિયા જાફરીની ભાવનાઓ સાથે રમત રમી છે. કોર્ટે તિસ્તાની ભૂમિકાની તપાસ કરવાનું કહ્યું હતું.
ઇકોસિસ્ટમ એટલી મજબૂત છે કે લોકો તેને સાચું માનવા લાગ્યા
ગુજરાત રમખાણોને રોકવામાં પોલીસ અને અધિકારીઓની કથિત અસમર્થતા અંગે ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે ભાજપ વિરોધી રાજકીય પક્ષો, કોઈ વિચારધારા માટે રાજકારણમાં આવેલા પત્રકારો અને એક NGOએ મળીને આરોપોનો પ્રચાર કર્યો. તેમની ઇકોસિસ્ટમ એટલી મજબૂત હતી કે લોકો તેને સાચું માનવા લાગ્યા.
કોણ છે તિસ્તા સેતલવાડ?
તિસ્તા સેતલવાડ સિટીઝન્સ ફોર જસ્ટિસ એન્ડ પીસ (CJP) નામની NGOની સેક્રેટરી છે, જે 2002ના ગુજરાત રમખાણોના પીડિતોની હિમાયત કરવા માટે રચાયેલી સંસ્થા છે.CJP નરેન્દ્ર મોદી અને અન્ય ઘણા રાજકારણીઓ અને સરકારી અધિકારીઓ સામે 2002ના ગુજરાત રમખાણોમાં તેમની કથિત સંડોવણી બદલ ફોજદારી કાર્યવાહીની માંગ કરતી સહ-અરજીકર્તા છે.
24 જૂન 2022 ના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટે ગુજરાત રમખાણોના કેસમાં નરેન્દ્ર મોદીને SIT દ્વારા આપવામાં આવેલી ક્લીન ચિટને સમર્થન આપ્યું હતું, અને એવું માન્યું હતું કે સામાજિક કાર્યકર તિસ્તા સેતલવાડે “ખોટા હેતુઓ” માટે અરજદાર ઝાકિયા જાફરીની ભાવનાઓનું શોષણ કર્યું હતું.
તેની સામે શું આરોપ છે?
તિસ્તા અને તેના પતિ જાવેદ આનંદ સામે આરોપ છે કે તેઓએ 2007થી જંગી નાણાં એકત્રીકરણ અભિયાન શરૂ કરીને રમખાણ પીડિતોના નામે રૂ. 6 કરોડથી રૂ. 7 કરોડ સુધીની રકમ એકઠી કરીને છેતરપિંડી કરી હતી. કોર્ટમાં એવો આક્ષેપ કરવામાં આવ્યો હતો કે દાન દ્વારા એકત્ર કરાયેલું આ ભંડોળ દંપતી દ્વારા દારૂ અને અન્ય ચીજવસ્તુઓ પાછળ ખર્ચવામાં આવ્યું હતું. તિસ્તા સામેનો બીજો આરોપ એ છે કે તેણે વિદેશી વિનિમય કાયદાનું ઉલ્લંઘન કર્યું હતું અને યુએસ સ્થિત ફોર્ડ ફાઉન્ડેશન દ્વારા 2009માં તેની NGOને દાનમાં આપેલા ભંડોળનો ગેરઉપયોગ કર્યો હતો.