lateral entry: લેટરલ એન્ટ્રી (lateral entry)ની 45 જગ્યાઓ માટે ખાલી જગ્યાની જાહેરાત જારી કરવાના ત્રીજા દિવસે યુપીએસસી (UPSE)એ પીછેહઠ કરી. કર્મચારી વિભાગના મંત્રી જિતેન્દ્ર સિંહે UPSC અધ્યક્ષ પ્રીતિ સુદાનને પત્ર લખીને આ ખાલી જગ્યા રદ કરવાની સૂચના આપી છે. 17મી ઓગસ્ટના રોજ જાહેર કરાયેલી જાહેરાતમાં જોઈન્ટ સેક્રેટરી વિપક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધીએ આક્ષેપ કર્યો હતો કે સરકાર લેટરલ એન્ટ્રી દ્વારા ખુલ્લેઆમ એસસી, એસટી અને ઓબીસી સમુદાયોના અધિકારો છીનવી રહી છે. કેન્દ્રીય મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે વળતો પ્રહાર કરતા કહ્યું કે UPSCમાં લેટરલ એન્ટ્રીનો કોન્સેપ્ટ કોંગ્રેસ સરકારનો છે.
લેટરલ એન્ટ્રી સંબંધિત વિવાદ હવે કેમ શરૂ થયો
યુનિયન પબ્લિક સર્વિસ કમિશન એટલે કે UPSC એ 17મી ઓગસ્ટના રોજ લેટરલ એન્ટ્રી ((lateral entry)) દ્વારા ભરતી માટે 45 જગ્યાઓ પર ખાલી જગ્યાઓ બહાર પાડી છે. પ્રથમ વખત ખાનગી ક્ષેત્રના આટલી મોટી સંખ્યામાં લોકોને સરકારમાં વરિષ્ઠ પદો પર મૂકવામાં આવશે. યુપીએસસી દ્વારા લેટરલ એન્ટ્રી માટે બહાર પાડવામાં આવેલી જાહેરાતમાં અનામત બેઠકોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો નથી. એવું ચોક્કસપણે કહેવામાં આવ્યું છે કે આ પદો માટે લાયક ઉમેદવારોની પસંદગી કરવામાં આવશે.
18 ઓગસ્ટે કોંગ્રેસના નેતા રાહુલ ગાંધીએ એક પોસ્ટમાં લખ્યું હતું કે લેટરલ એન્ટ્રી દ્વારા ભરતીમાં અનામત લાગુ નથી. આવી સ્થિતિમાં, આ દ્વારા ભરતી કરીને SC, ST અને OBC વર્ગોના અધિકારો ખુલ્લેઆમ છીનવાઈ રહ્યા છે. યુનિયન પબ્લિક સર્વિસ કમિશનને બદલે ‘રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ’ દ્વારા જાહેર સેવકોની ભરતી કરીને નરેન્દ્ર મોદી બંધારણ પર પ્રહાર કરી રહ્યા છે. ત્યારથી, લેટરલ એન્ટ્રીને લઈને વિવાદ શરૂ થયો છે. રાહુલ સિવાય વિપક્ષી પાર્ટીના નેતા તેજસ્વી યાદવે પણ કહ્યું કે તેમણે લેટરલ એન્ટ્રીમાં અનામત ન આપવા બદલ કેન્દ્ર સરકારની ટીકા કરી છે. આ નિવેદનો પર સરકારે પણ વળતો પ્રહાર કર્યો છે.
શું છે લેટરલ એન્ટ્રી
યુપીએસસીમાં લેટરલ એન્ટ્રીનો અર્થ થાય છે ખાનગી ક્ષેત્રમાંથી સરકારમાં મોટી જગ્યાઓ પર લોકોની સીધી ભરતી. આનાથી બે ઉદ્દેશ્ય સિદ્ધ થાય છે. પ્રથમ, નિષ્ણાતો વહીવટમાં સામેલ છે, બીજું, ત્યાં સ્પર્ધા રહે છે. લેટરલ એન્ટ્રી દ્વારા, સરકારમાં જોઈન્ટ સેક્રેટરી, ડિરેક્ટર અથવા ડેપ્યુટી સેક્રેટરીની જગ્યાઓ માટે ભરતી કરવામાં આવે છે. સંયુક્ત સચિવનું પદ સચિવ અને વધારાના સચિવ પછી કોઈપણ સરકારી વિભાગમાં ત્રીજું સૌથી વધુ અને સૌથી શક્તિશાળી પદ છે. સંયુક્ત સચિવ તેમના વિભાગના વહીવટી વડા તરીકે કામ કરે છે.
ડાયરેક્ટર સંયુક્ત સચિવથી એક રેન્ક નીચે છે અને ડેપ્યુટી સેક્રેટરી ડિરેક્ટરથી એક રેન્ક નીચે છે. સંયુક્ત સચિવ એ પોસ્ટ છે જ્યાંથી કોઈપણ વિભાગમાં નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયા શરૂ થાય છે. BJP IT સેલના પ્રભારી અમિત માલવિયાનું કહેવું છે કે UPSC દ્વારા બનાવવામાં આવેલી ખાલી જગ્યાઓમાં અનામતના નિયમો લાગુ થશે, જે UPSCની અન્ય પરીક્ષાઓમાં લાગુ થાય છે. જો કે, ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસના અહેવાલ મુજબ, આમાં આરક્ષણ લાગુ થશે નહીં. ભારત સરકારના કર્મચારી અને તાલીમ વિભાગે એક RTI જવાબમાં જણાવ્યું છે કે સરકારી નોકરીઓમાં આરક્ષણ 13 રોસ્ટર પોઈન્ટ દ્વારા લાગુ કરવામાં આવે છે.
