ચાર વેદનો સાર એ ઉપનિષદ છે અને ઉપનિષદનો સાર ગીતા છે. ગીતા એ મુખ્ય શાસ્ત્ર છે. ગીતામાં એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે જે વ્યક્તિ શુક્લ પક્ષમાં મૃત્યુ પામે છે, તે જન્મ અને મારણ ના ફેરામાંથી મુક્ત થાય છે. વ્યક્તિ કૃષ્ણ પક્ષમાં મરી ગયો છે તે પાછો પાછો આવે છે, એટલે કે તેનો ફરીથી જન્મ લેવો પડે છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, ઉત્તરાયણની પછી શુક્લ પક્ષ નાં આવે ત્યાં સુધી ભીષ્મે પણ પોતાનું શરીર છોડ્યું ન હતું.
શુક્લ પક્ષ પર મૃત્યુ પામેલા લાખો લોકો છે અને કૃષ્ણ પક્ષ પર મરી ગયેલા લાખો લોકો છે, તો શું શુક્લ પક્ષ પર મરણ પામેલા બધાને મોક્ષ મળે છે? શું તેઓ પૃથ્વી પર પાછા ફરતા નથી? ખરેખર, ગીતામાં તે લોકો માટે કહેવામાં આવ્યું છે જેઓ ધ્યાન, યોગીઓ અથવા અનન્ય ભક્તો છે. સામાન્ય વ્યક્તિ મૃત્યુ પછી તરત જ બીજો જન્મ લે છે, પરંતુ જે પાપી છે તેમને બીજો જન્મ લેવામાં મુશ્કેલી પડે છે. આનો અર્થ એ થયો કે તે ભૂત, પ્રેત અથવા પિશાચ યોગી સહન કર્યા પછી જ બીજે જન્મશે. એવું પણ થઈ શકે છે કે મનુષ્ય યોની છોડીને અને નીચલા સ્તરની યોનીમાં જન્મ લઇ શકે છે. આનો અર્થ એ કે તે (Demotion) ડિમોશન થાય છે.
यत्र काले त्वनावत्तिमावृत्तिं चैव योगिनः ।
प्रयाता यान्ति तं कालं वक्ष्यामि भरतर्षभ ॥
ભાવાર્થ : હે અર્જુન! જે કાળમાં (અહીં કાળ શબ્દ એટલે માર્ગ સમજવું કેમ કે આગળ ના શ્લોકમાં ભગવાને તેને સૃતી, ગતિ વિગેરે નામો કહ્યા છે. ) શરીર છોડીને જતા યોગીજનઓ જે ફરી ક્યારેય પાછા નથી ફરતા અને જે કાળ માં પરત જન્મ લેતા એટલે કે પરત ફરત અબ્નને કાલ ને હું માર્ગ જ કહીશ.
अग्निर्ज्योतिरहः शुक्लः षण्मासा उत्तरायणम् ।
तत्र प्रयाता गच्छन्ति ब्रह्म ब्रह्मविदो जनाः ॥
ભાવાર્થ : જે માર્ગમાં જ્યોતિર્મય એ અગ્નિ-અહંકારિત દેવતા છે, દિવસનો અહંકારિત દેવ, શુક્લ પક્ષનો અભિમાની દેવ અને ઉત્તરાયણના છ મહિનાનો અભિમાની દેવ, તે માર્ગમાં મૃત્યુ પામેલા બ્રહ્મવેત્તા યોગીઓ, યોગ્ય દેવતાઓ દ્વારા ક્રમમાં લેવામાં આવે છે. બ્રહ્મ પ્રાપ્ત થાય છે. ॥24॥
धूमो रात्रिस्तथा कृष्ण षण्मासा दक्षिणायनम् ।
तत्र चान्द्रमसं ज्योतिर्योगी प्राप्य निवर्तते ॥
ભાવાર્થ: જે માર્ગમાં ધુમ્મભિમાની દેવતા છે, રાત્રિ ઘમંડી દેવતા છે, અને કૃષ્ણ પક્ષના ઘમંડી દેવતા અને દક્ષિણનાયાનના ૬ મહિના ના અભિમાની દેવતા છે, તે માર્ગ માં મૃત્યુ પામેલ, સદ્કર્મ કરવાવાળું યોગી ઉપયુક્ત દેવતાઓ દ્વારા કર્મ થી લેવામાં આવે છે. અને ચન્દ્રમાની જ્યોત ને પ્રાપ્ત કરીને સ્વર્ગમાં પોતાના શુભકર્મ ભોગવી ને પાછો અહીં જ જન્મ મરણ ના ફેર માં આવે છે.
शुक्ल कृष्णे गती ह्येते जगतः शाश्वते मते ।
एकया यात्यनावृत्ति मन्ययावर्तते पुनः ॥
ભાવાર્થ : કારણ કે વિશ્વના આ બે પ્રકારના – શુક્લ અને કૃષ્ણ એટલે કે દેવયાન અને પિત્રિયાન માર્ગ શાશ્વત માનવામાં આવે છે. તેમાંથી એક દ્વારા ગયેલ (એટલે કે યોગી જે આ અધ્યાયની 24 ની કલમ અનુસાર અર્ચિમાર્ગથી ચાલ્યા ગયા છે.) – જેણે પાછો ફરવાનો નથી, તે સર્વોચ્ચ પ્રગતિ પ્રાપ્ત કરે છે અને બીજા દ્વારા ચાલ્યો જાય છે (એટલે કે ધુમ્મ્માર્ગ દ્વારા ગયેલ સદ્કર્મ કરવા વાળો કર્મ યોગી )ફરી પાછા આવે છે, એટલે કે વ્યક્તિ જન્મ અને મરણના ચક્કર માં ફર્યા કરે છે.
કૃષ્ણ અને શુક્લ પક્ષ શું છે?
હિન્દુ મહિનામાં ત્રીસ દિવસ છે. ત્રીસ દિવસને ચંદ્રની ગતિવિધિઓ અનુસાર 15-15 તારીખમાં વહેંચવામાં આવે છે. જ્યારે ચંદ્ર વધવા લાગે છે, ત્યારે તે સમયગાળાને શુક્લ પક્ષ કહેવામાં આવે છે અને જ્યારે તે ઘટવાનું શરૂ કરે છે, ત્યારે તેને કૃષ્ણ પક્ષ કહેવામાં આવે છે. શુક્લ પક્ષની છેલ્લી તારીખ પૂર્ણિમા છે અને કૃષ્ણ પક્ષની છેલ્લી તારીખ અમાવસ્યા છે. શુક્લ પક્ષને દેવતાઓનો દિવસ અને કૃષ્ણ પક્ષને પિતૃઓનો દિવસ કહેવામાં આવે છે. એ જ રીતે, ઉત્તરાયણને દેવતાઓનો સમયગાળો કહેવામાં આવે છે અને દક્ષિણાયન પૂર્વજોનો સમયગાળો છે.
નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાવ મંતવ્ય ન્યૂઝ સાથે…
તમે અમને ફેસબુક, ટ્વીટર, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને યુ ટ્યુબ પર પણ લાઇક અને ફોલો કરી શકો છો.
લેટેસ્ટ ન્યૂઝ અપડેટ્સ આપના ફોન પર સૌથી ઝડપી મેળવવા માટે આજે જ ડાઉનલોડ કરો “મંતવ્ય ન્યૂઝ” ની નવી મોબાઇલ એપ્લિકેશન.
