વિશ્વના 10 સૌથી પ્રદૂષિત શહેરોમાં ભારતના 6 શહેરો છે, આ શહેર નંબર વન પર છે

National News: વિશ્વભરમાં પ્રદૂષણ પર પ્રકાશિત થયેલા તાજેતરના અહેવાલમાં ભારતની ભાગીદારીમાં કોઈ નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો નથી. વિશ્વના 20 સૌથી પ્રદૂષિત શહેરોમાંથી 13 ભારતમાં છે, જેમાં આસામનું બર્નિહાટ ટોચ પર છે. સ્વિસ એર ક્વોલિટી ટેક્નોલોજી કંપની IQAir દ્વારા વર્લ્ડ એર ક્વોલિટી રિપોર્ટ 2024 અનુસાર, દિલ્હી વૈશ્વિક સ્તરે સૌથી વધુ પ્રદૂષિત રાજધાની છે, જ્યારે ભારત 2024માં વિશ્વમાં પાંચમું સૌથી પ્રદૂષિત દેશ રહ્યું છે. જો કે, વર્ષ 2023માં તે ત્રીજા સ્થાને હતું.

વિશ્વના 10 સૌથી પ્રદૂષિત શહેરોમાં ભારતના છ શહેરોનો સમાવેશ થાય છે

રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ભારતમાં PM 2.5 સાંદ્રતા 2023માં 54.4 માઈક્રોગ્રામ પ્રતિ ઘન મીટરની સરખામણીએ 2024માં 7 ટકા ઘટીને સરેરાશ 50.6 માઈક્રોગ્રામ પ્રતિ ક્યુબિક મીટર થવાની ધારણા છે. તેમ છતાં, વિશ્વના 10 સૌથી પ્રદૂષિત શહેરોમાંથી છ ભારતમાં છે. દિલ્હીમાં પ્રદૂષણનું સ્તર ઊંચું રહ્યું, વાર્ષિક સરેરાશ PM 2.5 સાંદ્રતા 91.6 માઈક્રોગ્રામ પ્રતિ ઘન મીટર છે, જે વર્ષ 2023માં લગભગ 92.7 માઈક્રોગ્રામ પ્રતિ ઘન મીટર હતી.

દિલ્હી સૌથી પ્રદૂષિત રાજધાની છે

વિશ્વના ટોચના 20 સૌથી પ્રદૂષિત શહેરોમાં, 13 ભારતીય શહેરો બર્નિહાટ, દિલ્હી, મુલ્લાનપુર (પંજાબ), ફરીદાબાદ, લોની, નવી દિલ્હી, ગુરુગ્રામ, ગંગાનગર, ગ્રેટર નોઇડા, ભીવાડી, મુઝફ્ફરનગર, હનુમાનગઢ અને નોઇડા છે.

આયુષ્યમાં 5.2 વર્ષનો અંદાજિત ઘટાડો

એકંદરે, 35 ટકા ભારતીય શહેરોમાં વાર્ષિક PM2.5 સ્તર વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાની 5 માઇક્રોગ્રામ પ્રતિ ઘન મીટરની મર્યાદા કરતાં 10 ગણા કરતાં વધુ હોવાનું જણાયું હતું. વાયુ પ્રદૂષણ ભારતમાં સ્વાસ્થ્ય માટે ગંભીર ખતરો છે, જેના પરિણામે અંદાજિત 5.2 વર્ષનું આયુષ્ય છે.

પ્રદૂષણને કારણે આ ખતરનાક રોગોનો ખતરો

ગયા વર્ષે પ્રકાશિત થયેલા લેન્સેટ પ્લેનેટરી હેલ્થ સ્ટડી મુજબ, ભારતમાં 2009 થી 2019 દરમિયાન દર વર્ષે લગભગ 1.5 મિલિયન મૃત્યુ PM 2.5 પ્રદૂષણના લાંબા ગાળાના સંપર્કમાં સંભવિત રીતે સંકળાયેલા હતા. PM2.5 નો અર્થ છે 2.5 માઇક્રોનથી નાના હવાના પ્રદૂષણના કણો, જે ફેફસાં અને લોહીના પ્રવાહમાં પ્રવેશી શકે છે, જેનાથી શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, હૃદય રોગ અને કેન્સર પણ થાય છે. તેના સ્ત્રોતોમાં વાહન એક્ઝોસ્ટ, ઔદ્યોગિક ઉત્સર્જન અને લાકડા અથવા પાકના કચરાને બાળવાનો સમાવેશ થાય છે.

આ રીતે દૂર કરવું શક્ય છે

વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય વૈજ્ઞાનિક અને આરોગ્ય મંત્રાલયના સલાહકાર સૌમ્યા સ્વામીનાથને જણાવ્યું હતું કે ભારતે હવાની ગુણવત્તાના ડેટા સંગ્રહમાં પ્રગતિ કરી છે, પરંતુ પર્યાપ્ત પગલાંનો અભાવ છે. “અમારી પાસે ડેટા છે, હવે અમને પગલાંની જરૂર છે. કેટલાક ઉકેલો સરળ છે, જેમ કે બાયોમાસને બદલે એલપીજીનો ઉપયોગ કરવો. ભારતમાં આ માટે પહેલેથી જ એક સ્કીમ છે, પરંતુ આપણે વધારાના સિલિન્ડર પર વધુ સબસિડી આપવી જોઈએ. પ્રથમ સિલિન્ડર મફત છે, પરંતુ સૌથી ગરીબ પરિવારોને, ખાસ કરીને મહિલાઓને વધુ સબસિડી મળવી જોઈએ. તેનાથી તેમનું સ્વાસ્થ્ય સુધરશે અને બહારનું વાયુ પ્રદૂષણ ઘટશે.”

શહેરોમાં જાહેર પરિવહનનો વિસ્તાર કરવો અને કેટલીક કાર પર દંડ લાદવામાં મદદ મળી શકે છે. તે કહે છે કે પ્રોત્સાહન અને સજાનું મિશ્રણ જરૂરી છે. ઇન્ડિયન કાઉન્સિલ ઑફ મેડિકલ રિસર્ચના ભૂતપૂર્વ ડિરેક્ટર જનરલે જણાવ્યું હતું કે, “છેવટે, ઉત્સર્જન કાયદાનું સખતપણે પાલન કરવું મહત્વપૂર્ણ છે. ઉદ્યોગો અને બાંધકામ સાઇટોએ નિયમોનું પાલન કરવું જોઈએ અને શોર્ટકટ લેવાને બદલે ઉત્સર્જન ઘટાડવા માટે સાધનો સ્થાપિત કરવા જોઈએ.