ચાણક્ય નીતિ કહે છે કે જ્ઞાન અને શિક્ષણ વિના જીવનમાં સફળતા મળતી નથી. જો કોઈ વ્યક્તિએ જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ માટે પોતાની કિંમતી વસ્તુઓનું બલિદાન આપવું પડતું હોય તો પણ તૈયાર રહેવું જોઈએ. ચાણક્યના મતે, જે વ્યક્તિ જ્ઞાન અને શિક્ષણનું મહત્વ સમજે છે તેના માટે જીવનનું કોઈ લક્ષ્ય અશક્ય નથી. આવા લોકો જીવનમાં ખુબ સરળતાથી સફળતા પ્રાપ્ત કરે છે. જ્ઞાની વ્યક્તિ પાસે સીમાઓનું કોઈ પ્રતિબંધ નથી. સમજદાર વ્યક્તિને બધે માન મળે છે.
ચાણક્ય પોતે લાયક શિક્ષક હતા. તેથી જ તે જ્ઞાનના મહત્વને સારી રીતે સમજતા હતા. તેમનું માનવું હતું કે જ્ઞાનની દેવી સરસ્વતીના આશીર્વાદ મેળવીને જીવનનો અંધકાર નાશ પામે છે. જ્ઞાન વ્યક્તિને સારા અને ખરાબ વચ્ચેનો તફાવત સમજાવે છે. જીવનનો અર્થ જ્ઞાનમાં રહેલો છે. જે વ્યક્તિ જ્ઞાન મેળવવા માટે આવેલા અવરોધો, મુશ્કેલીઓથી ડરી જાય છે ડગી જાય છે આવા લોકો જીવનભર સંઘર્ષ કરે છે અને નાનામાં નાની વસ્તુઓ મેળવવામાં પણ મુશ્કેલીઓનો સામનો કરે છે.
ચાણક્યના કહેવા પ્રમાણે યુવાનોએ હંમેશાં શિક્ષણ લેવા તત્પર રહેવું જોઈએ. શિક્ષણ યુવાનો માટે એક એવું માધ્યમ છે, જેની મદદથી તેઓ તેમના લક્ષ્યો પ્રાપ્ત કરી શકે છે. ચાણક્યની આ બાબતો પર યુવાનોએ ધ્યાન આપવું જોઈએ-
શિસ્ત- ચાણક્ય મુજબ સફળતા શિસ્ત દ્વારા જ મળે છે. શિક્ષણ પ્રાપ્ત કરવામાં શિસ્તનું પાલન કરવું જોઈએ. મા સરસ્વતીના આશીર્વાદ ફક્ત કડક શિસ્ત પાલન દ્વારા પ્રાપ્ત થાય છે. આળસુ લોકોને શિક્ષણ મેળવવામાં મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડે છે.
ખરાબ સંગત છોડી દો- ચાણક્યના જણાવ્યા મુજબ યુવાનોએ ખરાબ સંગતથી દૂર રહેવું જોઈએ. ખરાબ કંપની શિક્ષણમાં અવરોધ છે. શિક્ષણ પ્રત્યે સમર્પણની ભાવના હોવી જોઈએ.
