New Delhi News: આજે 23 જુલાઈ 2024ના રોજ કેન્દ્રીય નાણા મંત્રી નિર્મલા સીતારમણ કેન્દ્રીય બજેટ રજૂ કરશે. સાતમી વખત નાણામંત્રી બજેટ રજૂ કરશે. આમ કરનારા તે ઈતિહાસ રચશે. અત્યાર સુધી કોઈ નાણામંત્રીએ સતત આટલા બજેટ રજૂ કર્યા નથી. આ વર્ષે લોકસભા ચૂંટણીના કારણે કેન્દ્રીય બજેટ બે વખત રજૂ કરવામાં આવી રહ્યું છે. આ પહેલા સોમવારે તેમણે સંસદમાં મોદી 3.0 સરકારનો આર્થિક સર્વે રજૂ કર્યો હતો.
આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં રજૂ કરવામાં આવેલા વચગાળાના બજેટ અનુસાર, વર્તમાન નાણાકીય વર્ષમાં રાજકોષીય ખાધ, સરકારના ખર્ચ અને આવક વચ્ચેનો તફાવત 5.1 ટકા રહેવાનો અંદાજ છે. ગયા નાણાકીય વર્ષમાં આ આંકડો 5.8 ટકા હતો. ટેક્સ વસૂલાતમાં ઉછાળાને કારણે સંપૂર્ણ બજેટ પહેલા કરતાં વધુ સારા અંદાજો આપે તેવી અપેક્ષા છે. સરકારે નાણાકીય વર્ષ 2025-26માં રાજકોષીય ખાધ જીડીપીના 4.5 ટકા રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો છે.
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે 2019 માં તેમનું પ્રથમ બજેટ રજૂ કરતી વખતે પરંપરાગત ચામડાની બ્રીફકેસને બદલી નાખી હતી. તેમણે બજેટના દસ્તાવેજો લાલ કપડામાં લપેટીને ખાતાવહીના રૂપમાં રજૂ કર્યા હતા. તે સમયે મોદી સરકારના આ ખાતાવહીએ ઘણા લોકોને આકર્ષ્યા હતા. પરંતુ છેલ્લા ત્રણ વર્ષથી ટેબલેટમાંથી બજેટ સ્પીચ વાંચીને બજેટ રજૂ કરવામાં આવે છે. આ વખતે પણ પેપરલેસ બજેટ રજૂ કરવામાં આવશે.
આ મુખ્ય આંકડાઓ પર નજર રાખવામાં આવશે
રાજકોષીય ખાધ: આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં રજૂ કરવામાં આવેલા વચગાળાના બજેટ મુજબ, રાજકોષીય ખાધ, સરકારના ખર્ચ અને આવક વચ્ચેનો તફાવત, ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં 5.1 ટકા રહેવાનો અંદાજ છે. ગયા નાણાકીય વર્ષમાં આ આંકડો 5.8 ટકા હતો. ટેક્સ વસૂલાતમાં ઉછાળાને કારણે સંપૂર્ણ બજેટ પહેલા કરતાં વધુ સારા અંદાજો આપે તેવી અપેક્ષા છે. સરકારે નાણાકીય વર્ષ 2025-26માં રાજકોષીય ખાધ જીડીપીના 4.5 ટકા રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો છે.
મૂડીખર્ચઃ ચાલુ નાણાકીય વર્ષ માટે સરકારનો આયોજિત મૂડી ખર્ચ રૂ. 11.1 લાખ કરોડ છે, જે ગયા નાણાકીય વર્ષમાં રૂ. 9.5 લાખ કરોડ હતો. સરકાર ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટ પર ભાર આપી રહી છે અને રાજ્યોને મૂડી ખર્ચ વધારવા માટે પણ પ્રોત્સાહિત કરી રહી છે.
કર આવક: વચગાળાના બજેટમાં 2024-25 માટે કુલ કર આવક રૂ. 38.31 લાખ કરોડ હોવાનો અંદાજ હતો, જે અગાઉના નાણાકીય વર્ષ કરતાં 11.46 ટકા વધુ છે. પ્રત્યક્ષ કર (વ્યક્તિગત આવકવેરા અને કોર્પોરેટ ટેક્સ)માંથી રૂ. 21.99 લાખ કરોડ અને પરોક્ષ કર (કસ્ટમ ડ્યુટી, એક્સાઇઝ ડ્યુટી અને જીએસટી)માંથી રૂ. 16.22 લાખ કરોડની આવક થવાનો અંદાજ છે.
GST: નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ (GST) કલેક્શન 11.6 ટકા વધીને રૂ. 10.68 લાખ કરોડ થવાનો અંદાજ છે. ચાલુ નાણાકીય વર્ષના અંતિમ બજેટમાં ટેક્સની આવકના આંકડાઓ પર નજર રાખવાની રહેશે.
દેવું: વચગાળાના બજેટ મુજબ, ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં સરકારનું ગ્રોસ બોરોઇંગ બજેટ 14.13 લાખ કરોડ રૂપિયા હતું. સરકાર તેની રાજકોષીય ખાધને પહોંચી વળવા બજારમાંથી લોન લે છે. ઉધારના આંકડા પર બજારની નજર રહેશે.
ડિવિડન્ડ: વચગાળાના બજેટમાં RBI અને નાણાકીય સંસ્થાઓ પાસેથી રૂ. 1.02 લાખ કરોડનું ડિવિડન્ડ મળવાની અપેક્ષા છે. આમાં વધારો કરવામાં આવશે, કારણ કે આરબીઆઈ મે મહિનામાં રૂ. 2.11 લાખ કરોડની સરપ્લસ ટ્રાન્સફર કરી ચૂકી છે. ઉપરાંત, જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમો પાસેથી રૂ. 43,000 કરોડ મળવાની અપેક્ષા છે. તે જ સમયે, CPSEsને 43,000 કરોડ રૂપિયા મળવાની અપેક્ષા છે. NREGA જેવી મોટી યોજનાઓ સાથે, આરોગ્ય અને શિક્ષણ જેવા મુખ્ય ક્ષેત્રો પર પણ ખર્ચ કેન્દ્રિત કરવામાં આવશે.
આ પણ વાંચો:ખરાબ આર્થિક સ્થિતિમાં પણ ક્રેડિટ સ્કોર બગડવા ન દો, ફોલો કરો આ ટિપ્સ
આ પણ વાંચો:બજેટ રજૂ થતાં જ તૂટશે ભૂતપૂર્વ PM મોરારજી દેસાઈનો રેકોર્ડ, નિર્મલા સિતારામણ રચશે ઈતિહાસ
આ પણ વાંચો:ભારતીય યુવા વસ્તીમાં સ્થૂળતા ગંભીર ચિંતાનો વિષય, આર્થિક સર્વેક્ષણમાં થયો ખુલાસો
