એવું કહેવામાં આવે છે કે ભગવાન શ્રીકૃષ્ણના મોંમાંથી નીકળેલા ગીતા જ્ઞાનને અર્જુન ઉપરાંત સંજય અને ભગવાન શંકર પણ સાંભળવામાં આવ્યા હતા. ભગવાન શ્રીકૃષ્ણે સમય-સમય પર દરેકને ગીતાનું જ્ઞાન આપ્યું છે. વિશ્વનું મોટાભાગનું લેખન ગીતાના જ્ઞાન ઉપર થયું છે. ગીતા પર વિશ્વભરમાં અસંખ્ય વ્યાખ્યાનો, ભાષણો, લખવામાં આવ્યા છે. ગીતા વાંચવા અને ગીતાના અર્થઘટન વાંચવા વગેરેમાં ઘણાં તફાવત છે. ગીતાને સમજવા માટે ફક્ત ગીતા વાંચવી જોઈએ. ચાલો આપણે જાણીએ કે શ્રી કૃષ્ણે કેવી રીતે અને કયા સમયે ત્રણ ગીતા જ્ઞાન કોને આપ્યા તે જાણીએ.
1. કુરુક્ષેત્રની ગીતા: મહાભારતમાં કુરુક્ષેત્રના યુદ્ધ દરમિયાન શ્રી કૃષ્ણ અને અર્જુન વચ્ચે થયેલા સંવાદને ભગવદ્ગીતા કહે છે. શ્રીકૃષ્ણએ ગીતા દ્વારા અમૂર્ત શૈલીમાં વેદો અને ઉપનિષદના જ્ઞાનને અનોખી શૈલીમાં રજૂ કર્યું. આ જ્ઞાન ને ગીતા જ્ઞાન પણ કહેવામાં આવે છે. ગીતા મહાભારતનો એક ભાગ છે.
2. અનુ ગીતા: આ ગીતા શ્રી કૃષ્ણ દ્વારા અર્જુનને આપવામાં આવેલું જ્ઞાન છે, તે પછી યુદ્ધ પછી આપવામાં આવ્યું હતું. પાંડવો હસ્તિનાપુરમાં શાસન કરતા હતા ત્યારે આ જ્ઞાન આપવામાં આવ્યું હતું. આ ગીતા પણ મહાભારતનો એક ભાગ છે.
૩. ઉદ્ધવ ગીતા: ઉદ્ધવ ગીતા ભાગવત પુરાણનો એક ભાગ છે. શ્રી કૃષ્ણ આ જ્ઞાન તેમના સાવકા ભાઈ ઉદ્ધવને આપે છે. તેને હંસ ગીતા પણ કહેવામાં આવે છે. તેમાં 1000 થી વધુ શ્લોકો છે.
આ ઉપરાંત શ્રી કૃષ્ણએ સમયે સમયે અનેક સ્થળોએ જ્ઞાન પીરસ્યું છે. એવું પણ કહેવામાં આવે છે કે યુદ્ધ દરમિયાન શ્રીકૃષ્ણ છાવણીમાં દરરોજ પાંડવોને કંઈક જ્ઞાન આપતા હતા. તેમણે રૂક્મિણી સહિતની તમામ પત્નીઓને પણ જ્ઞાન પીરસ્યું હતું. તેમની અને રાધા વચ્ચેના સંવાદને પણ ગીતા તરીકે પણ માનવામાં આવશે. તેમની અને બ્રહ્મા વચ્ચેની વાતચીતને પણ ગીતા માનવામાં આવશે. જય શ્રી કૃષ્ણ….
