આપણે મંદિરોમાં કેટલીક વિશેષ ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓ કરીએ છીએ. હાથ જોડવાથી માંડીને માથું નમાવવું, ઘંટ વગાડવું અને પરિક્રમા કરવી. પણ આપણે આ પરંપરાગત રીતે કરતા આવ્યા છીએ. આપણે આ ક્રિયા પાછળના રહસ્યથી વાકેફ નથી. ચાલો આજે જાણીએ શા માટે પરિક્રમા કરવામાં આવે છે…
જ્યાં આદરણીય દેવતા સ્થાપિત છે તે સ્થાનના કેન્દ્રથી અમુક અંતર સુધી દૈવી ઊર્જાની આભા રહે છે. તેની આભા-શક્તિના સંદર્ભમાં તે આભામાં પરિક્રમા કરવાથી, ભક્ત સરળતાથી આધ્યાત્મિક શક્તિ પ્રાપ્ત કરે છે. દૈવી શક્તિની આભાની ગતિ દક્ષિણ તરફ છે.
એટલા માટે ભક્તે દિવ્ય શક્તિનું તેજ અને બળ મેળવવા માટે જમણી બાજુએ પરિક્રમા કરવી જોઈએ. ડાબી બાજુથી પરિક્રમા કરવાથી, દૈવી શક્તિની આભાની ગતિ અને આપણી અંદરની આંતરિક શક્તિ વચ્ચે સંઘર્ષ શરૂ થાય છે. પરિણામે આપણું પોતાનું તેજ પણ નષ્ટ થવા લાગે છે. તેથી દેવતાની વિપરીત પરિક્રમા ન કરવી જોઈએ.
બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, ભગવાનની મૂર્તિ અને મંદિરની પરિક્રમા હંમેશા જમણી બાજુથી શરૂ કરવી જોઈએ, કારણ કે મૂર્તિઓમાં હાજર સકારાત્મક ઉર્જા ઉત્તરથી દક્ષિણ તરફ વહે છે.
ડાબી બાજુથી પરિક્રમા કરવાથી આપણું શરીર આ સકારાત્મક ઉર્જા સાથે ટકરાય છે, જેના કારણે પરિક્રમાનો લાભ મળતો નથી. જમણો અર્થ દક્ષિણનો પણ થાય છે, આ કારણથી પરિક્રમાને પ્રદક્ષિણા પણ કહેવામાં આવે છે.
કેટલા રાઉન્ડ ફરવા જોઈએ..?
સૂર્ય દેવના સાત, ભગવાન ગણેશના ચાર, ભગવાન વિષ્ણુના ચાર અને તેમના તમામ અવતાર, દેવી દુર્ગામાંથી એક, હનુમાનજીના ત્રણ અને શિવની અડધી પરિક્રમાનો નિયમ છે. શિવની અડધી પરિક્રમા કરવામાં આવે છે, આ સંબંધમાં એવું માનવામાં આવે છે કે જળ ધારકને પાર ન કરવું જોઈએ. જળ-નિવાસી સુધી પહોંચ્યા પછી પરિક્રમા પૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
આ મંત્રનો જાપ કરો
यानि कानि च पापानि जन्मांतर कृतानि च।
तानि सवार्णि नश्यन्तु प्रदक्षिणे पदे-पदे।।
આ મંત્રનો અર્થ એ છે કે પ્રદક્ષિણાની સાથે જ જાણ્યે-અજાણ્યે અને પૂર્વ જન્મોમાં થયેલાં બધાં પાપોનો નાશ થાય. અને ભગવાન મને બુદ્ધિ આપો.
પરિક્રમા કોઈપણ દેવી-દેવતા કે મંદિરમાં ફરવાથી કરવામાં આવે છે. કેટલાક મંદિરોમાં મૂર્તિના પાછળના ભાગ અને દિવાલ વચ્ચે પરિક્રમા માટે જગ્યા હોતી નથી, આ સ્થિતિમાં મૂર્તિની સામે જ પરિક્રમા કરી શકાય છે.
