આપણા દેશમાં એવી ઘણી જગ્યાઓ છે જે કોઈપણને આશ્ચર્યચકિત કરી શકે છે. આવું જ એક સ્થળ છે છત્તીસગઢના મહાસમુંદ જિલ્લામાં આવેલુ સિરપુર. આ સ્થળ ઐતિહાસિક તેમજ ધાર્મિક મહત્વ ધરાવે છે. આ સ્થાન પર ઘણા પ્રાચીન મંદિરો છે જે ઘણા સો વર્ષ જૂના છે. ઈતિહાસકારોનું માનવું છે કે 11મી સદીમાં સિરપુરમાં ભયંકર ભૂકંપ આવ્યો હતો, જેના કારણે આખું શહેર જમીનમાં ઢંકાઈ ગયું હતું, માત્ર થોડા જ અવશેષો બચ્યા છે, તેમાંથી એક છે સુરંગ ટીલા મંદિર. આ મંદિરને 2006-07માં ભારતના પુરાતત્વ વિભાગે ખોદકામ કરાવ્યું હતું. ત્યારે જ તેનું સાચું સ્વરૂપ સામે આવ્યું. આ મંદિર સાથે જોડાયેલી ઘણી એવી વસ્તુઓ છે જે તેને અન્ય મંદિરોથી અલગ બનાવે છે. મહાશિવરાત્રી 2022 ના અવસર પર, અમે તમને આ શિવ મંદિર સાથે જોડાયેલી ખાસ વાતો જણાવી રહ્યા છીએ જે નીચે મુજબ છે…
મંદિરનું નિર્માણ સાતમી સદીમાં થયું હતું
ઈતિહાસકારોના મતે મંદિરનું નિર્માણ સાતમી સદીમાં મહાશિવગુપ્ત બાલાર્જુને પંચાયતન સ્થાપત્ય શૈલીમાં કરાવ્યું હતું. જેની મધ્યમાં મુખ્ય મંદિર અને ખૂણામાં ચાર મંદિર છે. મુખ્ય મંદિરમાં પાંચ ગર્ભગૃહ છે, જેમાંથી ચારમાં અનુક્રમે સફેદ, લાલ, પીળા અને કાળા રંગના ચાર અલગ-અલગ પ્રકારના શિવલિંગ છે. બાકીના ગર્ભગૃહમાં ભગવાન ગણેશની મૂર્તિ છે. 32 સ્તંભોવાળા મંડપમાં આ પાંચ ગર્ભગૃહ છે. સંકુલમાં ત્રણ તાંત્રિક મંદિરો છે, જે બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને શિવને સમર્પિત છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પ્રવેશદ્વાર મંદિરની નજીક વહેતી નદી પાસે સ્થિત હતું. ટનલ ટીલાનું વિશાળ મંદિર 2005-06માં બહાર આવ્યું હતું. મંદિર સંકુલ એક વિશાળ વિસ્તારને આવરી લે છે અને મુખ્ય મંદિર 37 સીધા ચૂનાના પત્થરના પગથિયાંથી ઊંચું છે.
આ જગ્યાનું નામ એક સમયે શ્રીપુર હતું
આ સિરપુર રાયપુરથી 90 કિમી દૂર મહાનદીના કિનારે આવેલું છે. 6ઠ્ઠી અને 7મી સદીમાં એટલે કે લગભગ 1500 વર્ષ પહેલાં આ શહેર શ્રીપુરના નામથી આસપાસના વિસ્તારનું મોટું બજાર હતું. આ શહેરની શિલ્પ અને સ્થાપત્યના અવશેષો મળી રહ્યા છે, તેઓ પોતાનામાં જૂની કીર્તિની ગાથા કહી રહ્યા છે. શરભપુરી શાસકોના સમયગાળા દરમિયાન મહત્વપૂર્ણ એવા સિરપુરને આધુનિક ઓળખ આપવાનું કાર્ય 1871-72 એ.ડી.માં જે.ડી. વેગલર, એ કનીધામ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. માં કર્યું. સિરપુરના ખોદકામનો પ્રાથમિક શ્રેય પ્રો. મોરેશ્વર ગંગાધર દીક્ષિત પાસે જાય છે. તેમના નિર્દેશનમાં 1953-54, 1954-55, 1955-56માં ખોદકામ કરવામાં આવ્યું હતું.
કેવી રીતે પહોંચવું?
સિરપુર એ છત્તીસગઢ રાજ્યના મહાસમુંદ જિલ્લામાં આવેલું ગામ છે. રાયપુરથી 78 કિમી અને મહાસમુંદથી 35 કિમી. બંને જગ્યાએ ટ્રેન અને બસ સ્ટેશન છે. અહીંથી સિરપુર સરળતાથી પહોંચી શકાય છે. સિરપુરથી સૌથી નજીકનું એરપોર્ટ રાયપુર ખાતે છે.
