Tech: સાયબર ફ્રોડ દુનિયાભરના લોકો માટે માથાનો દુખાવો બની ગયો છે. દર વર્ષે સાયબર ફ્રોડ દ્વારા હજારો કરોડ રૂપિયાની લૂંટ કરવામાં આવે છે. ભારતમાં પણ આ વર્ષે સાયબર ક્રાઈમના કેસમાં ઝડપથી વધારો થયો છે. જાન્યુઆરીથી એપ્રિલ વચ્ચેના છેલ્લા ચાર મહિનામાં સાયબર ફ્રોડને કારણે ભારતીયોને કરોડો રૂપિયાનું નુકસાન થયું છે. ઈન્ડિયન સાયબર ક્રાઈમ કોઓર્ડિનેશન સેન્ટર (I4C)ના તાજેતરના રિપોર્ટ અનુસાર, ભારતમાં દરરોજ 7 હજારથી વધુ સાયબર ક્રાઈમના રિપોર્ટ ફાઈલ થઈ રહ્યા છે. લોકો નેશનલ સાયબર ક્રાઈમ રિપોર્ટિંગ પોર્ટલ પર સાયબર ફ્રોડની ફરિયાદ કરી રહ્યા છે.
4 મહિનામાં 1750 કરોડની છેતરપિંડી
I4C રિપોર્ટ અનુસાર, વર્ષના પ્રથમ 4 મહિનામાં 4.70 લાખ સાયબર ફ્રોડની ફરિયાદો દાખલ કરવામાં આવી છે. તે જ સમયે, મે મહિનામાં દરરોજ લગભગ 7 હજાર સાયબર છેતરપિંડીની ફરિયાદો થઈ રહી છે, જે 2021 માં નોંધાયેલી ફરિયાદો કરતાં 113.7 ટકા અને ગયા વર્ષે નોંધાયેલી ફરિયાદો કરતાં 60.9 ટકા વધુ છે.
સાયબર ફ્રોડના મોટાભાગના કિસ્સાઓ ટ્રેડિંગ કૌભાંડોમાં પ્રકાશમાં આવ્યા છે, જેમાં લોકો સાથે 1420 કરોડ રૂપિયાની છેતરપિંડી કરવામાં આવી છે. 2024ના પ્રથમ 4 મહિનામાં ટ્રેડિંગ કૌભાંડના 20,043 કેસ નોંધાયા છે. સાયબર ફ્રોડ કરનારા લોકોને ટ્રેડિંગના નામે વધુ પૈસા કમાવવાની લાલચ આપીને લૂંટી રહ્યા છે. તે જ સમયે, ભારતમાં ઓનલાઈન રોકાણ, ગેમિંગ, સેક્સટોર્શન, ગિફ્ટ અને બેંકિંગ છેતરપિંડીના કેસોમાં પણ ઝડપથી વધારો થયો છે.
કૌભાંડો કેવી રીતે થઈ રહ્યા છે?
દેશભરમાં દરરોજ અલગ-અલગ પ્રકારના કૌભાંડના કિસ્સાઓ પ્રકાશમાં આવી રહ્યા છે. કેટલાક લોકોને કેટલીક એપમાં રોકાણ કરીને સાયબર ઠગ્સ દ્વારા ડબલ વળતરનું વચન આપવામાં આવે છે જ્યારે અન્ય લોકો ગેમ રમીને પૈસા જીતવાની મોટી મોટી વાતો કરી રહ્યા છે. કેટલાક કૌભાંડોમાં તો એવું પણ જોવા મળ્યું છે કે સ્કેમર્સ પોતાનો અવાજ બદલીને ઘરથી દૂર રહેતા બાળકોના ઘરે ફોન કરીને કહે છે, “મા, હું બહુ મુશ્કેલીમાં છું, મારે હમણાં થોડા પૈસા જોઈએ છે” અને જોર જોરથી રડવા લાગે છે. આવી સ્થિતિમાં પરિવારના સભ્યો પણ તરત જ પૈસા મોકલી દે છે, પરંતુ જ્યાં સુધી વાત સમજાય ત્યાં સુધીમાં ઘણું મોડું થઈ ગયું હોય છે.
છેતરપિંડી કરનારા SMS પર કડક કાર્યવાહી
એસએમએસ કૌભાંડોને રોકવા માટે સરકારે તાજેતરમાં મોટી કાર્યવાહી પણ કરી હતી. સરકારે છેલ્લા ત્રણ મહિનામાં 10,000 થી વધુ કપટપૂર્ણ સંદેશાઓ મોકલવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતા SMS હેડરો પાછળની આઠ ‘મુખ્ય સંસ્થાઓ’ને બ્લેકલિસ્ટ કરી છે. સંચાર સાથી પહેલ દ્વારા નાગરિકોને સંભવિત SMS છેતરપિંડીથી બચાવવા માટે ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગ (DoT) દ્વારા ગૃહ મંત્રાલય (MHA) સાથે મળીને આ મોટી કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી.
I4C દ્વારા છેતરપિંડી પર નિયંત્રણ
વર્તમાન સરકારે સાયબર છેતરપિંડીનો સામનો કરવા માટે ભારતીય સાયબર ક્રાઈમ કોઓર્ડિનેશન સેન્ટરની સ્થાપના કરી છે. તેમાં રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) તેમજ ફિનટેક અને ટેલિકોમ કંપનીઓનો સમાવેશ થાય છે. આ દ્વારા સાયબર ક્રાઈમને કાબુમાં લેવા માટે તમામ એજન્સીઓ સાથે મળીને કામ કરે છે. આ સંકલન કેન્દ્ર દ્વારા છેતરપિંડી કરનારાઓના સિમ કાર્ડ, બેંક ખાતા, સોશિયલ મીડિયા એકાઉન્ટ વગેરે બ્લોક કરવામાં આવે છે. એટલું જ નહીં, આ એજન્સી દેશમાં થઈ રહેલી સાયબર ફ્રોડની નવી પદ્ધતિઓ પર પણ નજર રાખે છે.
તાજેતરમાં, સાયબર ક્રાઇમ અને નાણાકીય છેતરપિંડી માટે ઉપયોગમાં લેવાતા હજારો મોબાઇલ હેન્ડસેટ અને લાખો સિમ કાર્ડ્સ બ્લોક કરવામાં આવ્યા છે. આ સિવાય ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગે લગભગ 18 લાખ મોબાઈલ નંબર બ્લોક કરવાનો આદેશ જારી કર્યો છે.
આ પણ વાંચો: Google ત્રણ સેવાઓ બંધ કરશે, તમે તો ઉપયોગ કરી રહ્યાં નથી ને….
આ પણ વાંચો: ગૂગલ પેનો મોટો નિર્ણય, 4 જૂનથી સેવા બંધ થઈ જશે
આ પણ વાંચો: ગૂગલ મેપને રસ્તો પૂછ્યો, SUV નદીમાં ખાબકી
