દિવાળી એ એક ઉત્સવ છે જે ફક્ત ભારતમાં જ નહીં પરંતુ વિશ્વના અન્ય દેશોમાં પણ ઉજવવામાં આવે છે. જ્યારે કોઈ માણસ પહેલીવાર એક દેશથી બીજા દેશમાં ગયો, ત્યારે તેણે તેની સાથે ખાસ કરીને તેની સંસ્કૃતિ સાથે ઘણું બધું આદાન પ્રદાન પણ કર્યું છે. આજે બ્રિટનમાં દિવાળી ઉજવવામાં આવે છે, ત્યારબાદ ભારતમાં ક્રિસમસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. જો કે, જ્યારે કોઈ સંસ્કૃતિ એક દેશથી બીજા દેશમાં પહોંચે છે, તો પછી તેમાં થોડું પરિવર્તન જોવા મળે છે. જેને તે દેશની પોતાની રીત કહેવામાં આવે છે.
જાપાન
જાપાનના યોકોહામામાં બે દિવસીય દિવાળીનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ બે દિવસોમાં વિવિધ સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો યોજાય છે. લાખો લોકો નાચ-ગાન કરે છે. લોકો વિવિધ પ્રકારનાં માસ્ક પહેરે છે જે મોટે ભાગે ખૂબ રમૂજી હોય છે, જે મોટાભાગે રસોડા સાથે જોડાયેલા હોય છે. ઉપરાંત આ બે દિવસીય દિવાળીમાં ભારતીય વાનગીઓ પીરસવામાં આવે છે.
મલેશિયા
મલેશિયામાં દિવાળીને હરિ દિવાળી કહેવામાં આવે છે. અહીંના રિવાજો ભારતથી અલગ છે. આ દેશના લોકો તેમના શરીર ઉપર તેલ લગાવીને દિવાળીની શરૂઆત કરે છે. આ પછી મંદિરોમાં જઈ ખ્યાતિ, સમૃદ્ધિ અને સુખ માટે પ્રાર્થના કરે છે. તમિળ-હિન્દુઓ મલેશિયામાં રહે છે, તેથી અહીં પૂજા પાઠમાં દક્ષિણની ઝલક છે.
ત્રિનિદાદ અને ટોબેગો
દિવાળીની રોમાંચ એ કેરેબિયન સમુદ્રના ટાપુઓ પર પણ જોવા મળે છે. અહીં ત્રિનીદાદ અને ટોબેગો સમુદાય મુખ્યત્વે દિવાળીની ઉજવણી કરે છે. દિવાળી પર હિન્દુ સંસ્કૃતિ અહીં સ્ટેજ પર નાટક દ્વારા કહેવામાં આવે છે. પરંપરાગત પોશાકોના બધા કલાકારો તહેવારોથી સંબંધિત વાર્તાઓ પણ કહે છે. સ્વાદિષ્ટ વાનગીઓ પણ તૈયાર કરવામાં આવે છે.
મોરિશિયસ
મોરેશિયસમાં નાના ટાપુઓ પર દિવાળી ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસ જાહેર રજા છે. અહીંના લોકો ઘરની સફાઈ કરવામાં ઘણું માને છે, તેઓ માને છે કે આમ કરવાથી બધી નકારાત્મક ઉર્જા નીકળી જાય છે. દિવાળીના દિવસે રાવણ દહન પણ અહીં કરવામાં આવે છે. મોરિશિયસનું ત્રિકોણ ગામ સંપૂર્ણ રીતે શણગારેલું છે અને અહીં મોટી સંખ્યામાં લોકો એકઠા થાય છે.
નેપાળ
નેપાળના લોકો દિવાળીને તિહાર કહે છે. ભારતની જેમ અહીંનો દીપોત્સવ પણ પાંચ દિવસનો છે. જેમાં પ્રથમ દિવસે ગાયને ચોખા આપવામાં આવે છે, બીજા દિવસે કૂતરાઓને વિવિધ વાનગીઓ ખવડાવે છે, ત્રીજા દિવસે લક્ષ્મી પૂજન, ચોથા દિવસે યમ પૂજન અને પાંચમા દિવસે ભૈયા દૂઝની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. અહીં કુકુર તિહાર એટલે કે બીજા દિવસે ખૂબ ઉત્સાહ જોવા મળી રહ્યો છે.
