New Delhi News: માર્ગ પહોળો કરવા માટે મિલકતો (Properties) તોડી પાડવા અંગે સુપ્રીમ કોર્ટની (Supreme Court) ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડ, જસ્ટિસ જેબી પારડીવાલા અને જસ્ટિસ મનોજ મિશ્રાની ખંડપીઠે આદેશ આપ્યો હતો. જેમાં CJI ડી.વાય.ચંદ્રચુડે તેમના વિદાય સમારંભમાં તેમના છેલ્લા ચુકાદાઓમાંના એકમાં બુલડોઝર (Bulldozer) ન્યાયની આકરી ટીકા કરી છે. તેમણે કહ્યું હતું કે નાગરિકોની સંપત્તિ નષ્ટ કરવાનો ડર બતાવીને લોકોના અવાજને દબાવી ન શકાય.
શું છે સમગ્ર મામલો?
વર્ષ 2019માં ઉત્તર પ્રદેશના મહારાજગંજમાં મનોજ ટિબરેવાલ નામના વ્યક્તિનું ઘર નોટિસ વિના તોડી પાડવામાં આવ્યું હતું. 6 નવેમ્બરે આ કેસની સુનાવણી કરતા ચીફ જસ્ટિસની આગેવાની હેઠળની ત્રણ જજોની બેંચે યુપી સરકારને અરજીકર્તાને 25 લાખ રૂપિયાનું વચગાળાનું વળતર આપવા જણાવ્યું હતું. આ ઉપરાંત રાજ્યના મુખ્ય સચિવને પણ સમગ્ર મામલે વિભાગીય તપાસ અને કાર્યવાહી કરવા માટે કહેવામાં આવ્યું હતું.
મિલકતની હાલની પહોળાઈ કેટલી છે અને કેટલું વિસ્તરણ જરૂરી છે તે જોવું જોઈએ. જેમના ઘર વિસ્તરણના દાયરામાં આવે છે તેમને નોટિસ આપવી જોઈએ. તેમનો પક્ષ સાંભળ્યા બાદ નિયમ મુજબ કાર્યવાહી થવી જોઈએ. મુખ્ય ન્યાયાધીશની અધ્યક્ષતાવાળી ખંડપીઠે આ આદેશની નકલ તમામ રાજ્યોને મોકલવાનો નિર્દેશ પણ આપ્યો હતો. કહ્યું- તમામ રાજ્યોએ રસ્તાના વિસ્તરણ પહેલા યોગ્ય પ્રક્રિયાનું પાલન કરવું જોઈએ.
હવે વિગતવાર નિર્ણયમાં કોર્ટે બુલડોઝર ન્યાયને અસ્વીકાર્ય ગણાવ્યો છે. ચુકાદામાં લખવામાં આવ્યું છે કે, “બુલડોઝર ન્યાય બિલકુલ સ્વીકારી શકાય નહીં. જો તેને મંજૂરી આપવામાં આવે તો કલમ 300A હેઠળ આપવામાં આવેલ બંધારણીય અધિકાર અર્થહીન બની જશે.”
સુનાવણી દરમિયાન કોર્ટને જાણવા મળ્યું હતું કે અરજદારના ઘરનો બહુ ઓછો ભાગ રસ્તાની અંદર છે. પરંતુ તેમની સાથે અંગત અણબનાવને કારણે વહીવટીતંત્રના કેટલાક અધિકારીઓએ આખું ઘર તોડી પાડ્યું હતું. હવે કોર્ટે કહ્યું છે કે, “કોઈપણ સુસંસ્કૃત ન્યાય પ્રણાલીમાં બુલડોઝર દ્વારા ન્યાય માટે કોઈ સ્થાન નથી. સરકારી અધિકારીઓને નિરંકુશ નિયંત્રણ સાથે લોકોના મકાનો તોડી પાડવાની મંજૂરી આપવી તે ખૂબ જ ખતરનાક હશે. આ ખૂબ જ સરળતાથી પસંદગીની મિલકતોને તોડી પાડવામાં આવશે.” જેની પાછળનું કારણ કંઈક બીજું જ હોવું જોઈએ.”
વધુમાં, કોર્ટે લખ્યું છે કે, “સંપત્તિ તોડી પાડવાનો ડર બતાવીને નાગરિકોના અવાજને દબાવી ન શકાય. ઘર એ દરેક વ્યક્તિની મૂળભૂત જરૂરિયાત છે. તેને ગેરકાયદેસર રીતે છીનવી ન જોઈએ. તેમાં કોઈ શંકા નથી કે કાયદો લાગુ પડે છે. જાહેર મિલકત પર ગેરકાયદેસર કબજો કે અતિક્રમણ કરવાની મંજૂરી આપતી નથી, પરંતુ કાયદાની મર્યાદામાં રહીને કાર્યવાહી કરવી જોઈએ.
આ પણ વાંચો:અયોધ્યામાં ગેંગરેપ ઘટનામાં યોગી સરકાર એકશન મોડમાં, સપા નેતા પર ચાલી શકે છે બુલડોઝર
