ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટ માટે ISD ફરજિયાત! શરતોનું પાલન નહીં કરો તો ભરવો પડશે મસમોટો દંડ

Business News: જુલાઈ 2017 માં ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ (Goods and Service Tax) ના અમલીકરણ પછી બહુ-રાજ્ય GST નોંધણી ધરાવતા વ્યવસાયોને નેટ GST જવાબદારી ઘટાડવા માટે સેવાઓ પર મેળવેલ કોમન ઇનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટ (Input Tax Credit) ના વિતરણ (Distribution)ની પ્રક્રિયા અંગે તકલીફનો સામનો કરવો પડે છે.

જ્યારે કેટલીક સંસ્થાઓએ તેમના અન્ય GST રજીસ્ટ્રેશન માટે સામાન્ય ઈનપુટ ટેક્સ ક્રેડિટ ફાળવવા માટે ઇનપુટ સર્વિસ ડિસ્ટ્રિબ્યુટર (ISD) પદ્ધતિનો વિકલ્પ પસંદ કર્યો છે, ત્યારે અન્ય સંસ્થાઓએ ક્રોસ-ચાર્જ (Cross charge method) પદ્ધતિ પસંદ કરી છે. જુલાઈ 2023 માં, સેન્ટ્રલ બોર્ડ ઓફ ઇન્ડાયરેક્ટ ટેક્સીસ એન્ડ કસ્ટમ્સ (CBIC) એ સ્પષ્ટતા કરી હતી કે થર્ડ પાર્ટી પાસેથી અન્ય GST રજીસ્ટ્રેશન મેળવેલ સામાન્ય ITC વિતરણ માટે ISD પદ્ધતિ ફરજિયાત નથી. પરિણામે, વ્યવસાયોને ISD પદ્ધતિ અને ક્રોસ-ચાર્જ પદ્ધતિ વચ્ચે પસંદગી કરવાની સુગમતા મળી. જો કે, આ વ્યવસ્થા 1 એપ્રિલ, 2025 થી બદલાશે.

સરકારે 1 એપ્રિલ, 2025 થી અમલમાં આવતા ISD મિકેનિઝમને ફરજિયાત બનાવ્યું છે. આનો અર્થ એ છે કે સામાન્ય ITCનું વિતરણ ફક્ત ISD મિકેનિઝમ દ્વારા જ થવું જોઈએ. અનેક સ્થળોએ ઉપયોગમાં લેવાતી સેવાઓના ઉદાહરણોમાં ઓડિટ, કર સેવાઓ, સોફ્ટવેર લાઇસન્સ સેવાઓ, વર્ક કોન્ટ્રાક્ટરો (મેનપાવર), સુરક્ષા સેવાઓ, બેંકિંગ, કન્સલ્ટન્સી સેવાઓ, મુકદ્દમા સેવાઓ, પાલન સેવાઓ, સુરક્ષા સેવાઓ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

1 એપ્રિલ, 2025 થી ISD શા માટે ફરજિયાત બનાવવામાં આવી રહ્યું છે?

એક જ સ્થળે બહુવિધ સ્થળોએ વપરાશમાં લેવાયેલી સેવાઓ સંબંધિત ITC ના સંચયને રોકવા અને જ્યાં સેવાઓનો ખરેખર ઉપયોગ થાય છે તે સ્થળોએ ITC ની યોગ્ય ફાળવણી સુનિશ્ચિત કરવા. ISD ની ભૂમિકા એક નોંધણી પર આવી સેવાઓ માટે ઇન્વોઇસ (Invoice) પ્રાપ્ત કરવાની અને પછી અન્ય નોંધણીઓમાં ITC વિતરિત કરવાની છે જ્યાં સેવાઓનો ખરેખર ઉપયોગ થાય છે.

ISD દ્વારા ITC કેવી રીતે વિતરિત કરવામાં આવશે

ISD દ્વારા ITC વિતરણની શરતો

એક મહિનામાં વિતરણ માટે ઉપલબ્ધ ITC (પાત્ર અથવા અયોગ્ય) તે જ મહિનામાં વિતરણ કરવામાં આવશે.

ITC નો ઉપયોગ બિન-નોંધાયેલ કચેરીઓ અથવા મુક્ત પુરવઠો પૂરો પાડતી કચેરીઓને પણ કરવાની જરૂર છે જ્યાં આવી કચેરીઓએ સામાન્ય ઇનપુટ સેવાઓનો ઉપયોગ કર્યો હોય.

જ્યાં ઇનપુટ સેવાઓનો ઉપયોગ એક જ સ્થળે થાય છે, ત્યાં ITC ફક્ત તે જ સ્થળે વિતરિત કરવામાં આવશે. જો કે, જ્યાં ઇનપુટ સેવાઓનો ઉપયોગ એક કરતાં વધુ સ્થળોએ થાય છે, ત્યાં ટર્નઓવરના ગુણોત્તરમાં પ્રો-રેટા આધારે આવા બધા સ્થળોએ ITC વિતરિત કરવામાં આવશે.

GST કરદાતાઓ માટે સમસ્યાઓ

અલગ ISD નોંધણી: દરેક કરદાતા કે જેમને ISD મિકેનિઝમ લાગુ પડે છે, તેમણે ISD પાલન માટે અલગ નોંધણી કરાવવી ફરજિયાત છે, ભલે કરદાતાએ પહેલાથી જ ‘નિયમિત’ નોંધણી કરાવી લીધી હોય.

સામાન્ય ખર્ચનું યોગ્ય વિભાજન: કરદાતાએ સેવાઓને ફરજિયાતપણે (a) એવી સેવાઓમાં વિભાજીત કરવાની રહેશે જેનો લાભ અન્ય સ્થળોએ મેળવ્યો/વપરાશ કર્યો હોય પરંતુ ઇન્વોઇસ ઓફિસ (ISD) પર પ્રાપ્ત થયો હોય અને (b) ઓફિસ દ્વારા અન્ય સ્થળોએ આંતરિક રીતે જનરેટ કરેલી સેવાઓ પૂરી પાડવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતી સેવાઓ (ક્રોસ-ચાર્જ). સામાન્ય સેવાઓના સંદર્ભમાં ITC અયોગ્ય હોવા છતાં, ઉપરોક્ત કવાયત હાથ ધરવાની જરૂર છે.

ઇન્વોઇસનું પુનર્ગઠન: કરદાતાએ વિશ્લેષણ કરવા માટે એક કવાયત હાથ ધરવાની જરૂર છે કે શું વિવિધ સ્થળોએ ઉપયોગમાં લેવાતી સેવાઓના સંદર્ભમાં ઇન્વોઇસ મુખ્ય કાર્યાલયમાં આવા ઇન્વોઇસ પ્રાપ્ત કરવાની હાલની પ્રથાને બદલે, સંબંધિત સ્થળોએ સીધા પ્રાપ્ત થઈ શકે છે.

વિક્રેતાઓ સાથે વાતચીત: યોગ્ય ITC વિતરણ માટે ઓફિસ સિવાય અનેક સ્થળોએ અથવા સ્થળોએ ઉપયોગમાં લેવાતી સેવાઓના સંદર્ભમાં ઇન્વોઇસ ISD નોંધણી પર પ્રાપ્ત થવું આવશ્યક છે. તે મુજબ કરદાતાઓએ ઇન્વોઇસિંગ હેતુઓ માટે વિક્રેતાઓ સાથે નવો GST નંબર (ISD GSTIN) વાતચીત કરીને શેર કરવાની જરૂર છે.

આઇટી સિસ્ટમ્સમાં ફેરફાર: આઇટી સિસ્ટમોને નવી આઇટીસી વિતરણ આવશ્યકતાઓથી સજ્જ કરવાની જરૂર છે, જેમ કે આઇએસડી નોંધણી વિગતોનો સમાવેશ, ખરીદી ઓર્ડર જેવી ખરીદી પ્રક્રિયામાં ફેરફાર, આઇએસડી-વિશિષ્ટ આઇટીસી લેજર બનાવવું, ઇનવર્ડ આઇએસડી ઇન્વોઇસનું રેકોર્ડિંગ, આઇએસડી ક્રેડિટ નોટ્સ, આઉટવર્ડ આઇએસડી ઇન્વોઇસ જનરેટ કરવાની સુવિધા, કાનૂની વિગતોનો સમાવેશ કરતી આઇએસડી ક્રેડિટ નોટ્સ, એક કરતાં વધુ સ્થળોએ ઉપયોગમાં લેવાતી સામાન્ય ઇનપુટ સેવાઓનું મેપિંગ, વગેરે.

ટીમ તાલીમ: પ્રાપ્તિ ટીમ, એકાઉન્ટ્સ ટીમ અને ટેક્સ ફાઇલિંગ ટીમ જેવા જવાબદાર લોકોને યોગ્ય તાલીમ આપવાની જરૂર છે, જેથી તેઓ નવા નિયમોથી વાકેફ હોય અને વ્યવહારો યોગ્ય રીતે રેકોર્ડ/મેળવવામાં આવે.

વધારાના માસિક GST પાલન: કરદાતાએ GSTR 6 માં ISD ઇન્વોઇસ અને ISD ક્રેડિટ નોટ્સનો સમાવેશ કરીને એક અલગ માસિક રિટર્ન ફાઇલ કરવું આવશ્યક છે. GSTR 6 ફાઇલ કરતા પહેલા તેમણે GSTR 6A માં દેખાતા વ્યવહારોનું વધારાનું સમાધાન પણ કરવાની જરૂર છે. અલગથી, ISD તરફથી ITC પ્રાપ્ત કરવાના સ્થળોએ સંબંધિત માસિક GSTR 3B ફાઇલ કરતી વખતે કોષ્ટક 4 માં પ્રાપ્ત ITC યોગ્ય રીતે જાહેર કરવાની જરૂર છે.

જો ISD મિકેનિઝમનું પાલન ન કરવામાં આવે તો શું થશે?

જો કરદાતાને ISD મિકેનિઝમનું પાલન કરવાની જરૂર પડે છે પરંતુ તે તેમ કરવામાં નિષ્ફળ જાય છે, તો નીચેના પરિણામો આવી શકે છે:

સામાન્ય ITC (અન્ય/બહુવિધ સ્થળોએ ઉપયોગમાં લેવાતી સેવાઓ સંબંધિત) જો કોઈ હોય તો, વિતરિત (ક્રોસ ચાર્જ રૂટનો ઉપયોગ કરીને)ની પાત્રતા વિવાદિત થશે. જેના કારણે પ્રાપ્તકર્તા સ્થાનના હાથમાં ITCનો ઇનકાર થશે.

ISD દ્વારા ITC નો ખોટો ક્લેઈમ કરનારા પાસેથી GST અધિકારીઓ વ્યાજ સાથે દંડ વસૂલશે.

ITC ના અનિયમિત વિતરણ માટે વિતરણ કરાયેલ અનિયમિત ITC ની રકમ અથવા રૂ. 10,000, જે વધારે હોય તે માટે દંડ વસૂલવામાં આવી શકે છે.