ઉદેપુરથી આશરે 80 કિમી દૂર ઝદૌલ તાલુકામાં અવરગઢની ટેકરીઓ પર સ્થિત શિવજીનું એક પ્રાચીન મંદિર છે જે કમલનાથ મહાદેવ તરીકે પ્રખ્યાત છે. પુરાણો અનુસાર આ મંદિરની સ્થાપના લંકાપતિ રાવણે પોતે કરી હતી. આ તે સ્થાન છે જ્યાં રાવણે અગ્નિ કુંડમાં ભગવાન શિવને પોતાનું માથું સમર્પિત કર્યું, જેથી ભગવાન શિવ રાજી થયા અને રાવણની નાભિમાં અમૃત કુંડ સ્થાપિત કર્યું હતું. આ સ્થાનની સૌથી મોટી વિશેષતા એ છે કે અહીં ભગવાન શિવ પહેલા રાવણની પૂજા કરવામાં આવે છે, કારણ કે એવું માનવામાં આવે છે કે જો રાવણની પૂજા શિવ પહેલાં કરવામાં ન આવે તો બધી પૂજા નિરર્થક થઈ જાય છે.
પુરાણોમાં વર્ણવેલ કમલનાથ મહાદેવની વાર્તા:
એકવાર લંકાપતિ રાવણ ભગવાન શંકરને પ્રસન્ન કરવા માટે કૈલાસ પર્વત પર પહોંચ્યા અને તેમની કઠોર તપસ્યાથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન શિવએ રાવણને વરદાન માંગવાનું કહ્યું. રાવણે ભગવાન શિવ પાસે લંકા આવવા માટે વરદાન માંગ્યું. ભગવાન શિવ તેની સાથે લિંગ તરીકે જવા માટે સંમત થયા, તેમણે રાવણને શિવલિંગ આપ્યું અને શરત રાખી કે જો તમે લંકા પહોંચતા પહેલા શિવલિંગને પૃથ્વી પર ક્યાંય મૂકી દો, તો હું ત્યાં સ્થાપિત થઈશ. કૈલાસ પર્વતથી લંકા તરફનો રસ્તો લાંબો હતો, રાવણને રસ્તામાં થાક લાગ્યો અને આરામ કરવા માટે સ્થળે રોકાઈ ગયો. અને ન ઇચ્છતા હોવા છતાં, શિવલિંગને ધરતી પર રાખવું પડ્યું.
આરામ કર્યા પછી, રાવણ શિવલિંગને ઉંચકવા માંગતો હતો, પરંતુ તેને સહેજ પણ ખસી નાં શક્યું. પછી રાવણને તેની ભૂલ સમજાઈ અને પસ્તાવો થયો અને ત્યાજ તપશ્ચર્યા કરવાનું શરૂ કર્યું. તે દિવસમાં એકવાર ભગવાન શિવની સો કમળના ફૂલોથી પૂજા કરતો હતો. આમ કરતી વખતે સાડા બાર વર્ષ રાવણને પસાર થયાં. બીજી બાજુ, જ્યારે બ્રહ્માજીને લાગ્યું કે રાવણની તપશ્ચર્યા સફળ થવાની છે, ત્યારે તેમણે તેમની તપશ્ચર્યા નિષ્ફળ થાય તે હેતુથી એક દિવસ પૂજા સમયે કમળનું ફૂલ ચોરી લીધું. બીજી બાજુ, જ્યારે પૂજા કરતી વખતે એક ફૂલ ઓછું પડ્યું. ત્યારે રાવણે તેનું માથું કાપીને અગ્નિકુંડમાં ભગવાન શિવને અર્પણ કર્યું. ભગવાન શિવ ફરીથી રાવણની આ કઠોર ભક્તિથી પ્રસન્ન થયા અને એક વરદાન તરીકે, તેમની નાભિમાં અમૃત કુંડની સ્થાપના કરી. આ જગ્યાને કમલનાથ મહાદેવ તરીકે જાહેર કરી.
પહાડ પરના મંદિર સુધી પહોંચવા માટે, તમે તમારું વાહન પહાડીની નીચે સ્થિત શનિ મહારાજના મંદિરસુધી લઇ જી શકો છે. પરંતુ તમારે 2 કિલોમીટરની સફર ચાલતા જ પૂર્ણ કરવી પડશે. આ સ્થળે ભગવાન રામએ પણ તેમના વનવાસનો થોડો સમય વિતાવ્યો હતો.
ઐતિહાસિક મહત્વ
ઝાલોડ ઝાલા રાજાઓનો ની જાગીર હતું. આ ઝાલોડથી 15 કિલોમીટર દૂર અવરગઢની ટેકરીઓ પર એક કિલ્લો આજે પણ અસ્તિત્વમાં છે, તે મહારાણા પ્રતાપના દાદા મહારાણા દ્વારા બનાવવામાં આવ્યો હતો, તે અવરગઢ ના કિલ્લા માટે પ્રખ્યાત છે. જ્યારે મુઘલ શાસક અકબરે ચિત્તોડ ઉપર આક્રમણ કર્યું, ત્યારે અવવરગઢ નો કિલ્લો ચિત્તોડ સૈન્ય માટે સલામત સ્થળ હતો. 1576 માં, મહારાણા પ્રતાપ અને અકબરની સેના વચ્ચે હલ્દી ખીણનું યુદ્ધ થયું. હલ્દી ખીણના ઘાયલ સૈનિકોને સારવાર માટે અવરગઢના આ કિલ્લા પર લાવવામાં આવ્યા હતા. હલ્દીઘાટીની આ લડાઇમાં મહાન ઝાલા વીર માન સિંહે પોતાનું બલિદાન આપીને મહારાણા પ્રતાપનો જીવ બચાવ્યો.
મંતવ્ય ન્યૂઝ દ્વારા જાહેર અપીલ –
દેશ – દુનિયા સહિત ગુજરાતમાં પણ કોરોનાએ જ્યારે ફરી માંથુ ઉચક્યુ છે, ત્યારે અમે મંતવ્ય ન્યૂઝ તમામ નાગરીકોને અપીલ કરીએ છીએ કે, આ સમયે કોરોનાથી ડરવાની નહીં, પરંતુ સંયમ સાથે વર્તવાની જરુર છે. બને તેટલો જાહેર સંપર્ક ટાળો, કોરોના માર્ગદર્શીકા અને સરકારનાં સૂચનોનું ચુસ્તપણે પાલન કરો અને સ્વજનોને પણ કરાવો. આ કાળમાં તકેદારીએ જ સ્વસ્થ્ય હોય સંયમ સાથે નિયમોનું પાલન કરી એક જાગૃત નાગરીકની ફરજ બજાવો…
