સતી અનસૂયા મહર્ષિ અત્રિની પત્ની હતી. જેઓ તેમના ધર્મનિષ્ઠા માટે જાણીતા હતા. એક દિવસ, ઋષિ નારદજી વિષ્ણુજી, શિવજી અને બ્રહ્માજીની ગેરહાજરીમાં વિષ્ણુ લોક, શિવલોક અને બ્રહ્મલોક ક્રમબદ્ધ પહોચ્યા. ત્યાં જઈને તેમણે લક્ષ્મીજી, પાર્વતીજી અને સાવિત્રીજીની સામે અનસૂયાના સદાચારી ધર્મની પ્રશંસા કરી અને કહ્યું સમગ્ર સૃષ્ટિમાં તેમનાથી મોટો ધર્મનિષ્ઠ કોઈ નથી. નારદજીની વાત સાંભળીને ત્રણેય સ્ત્રીઓ વિચારવા લાગી કે આખરે જે અનુસૂયાના સદાચારી ધર્મની ચર્ચા સ્વર્ગ સુધી થઈ રહી છે તેમાં શું ખાસ હશે. ? ત્રણેય દેવીઓ ને અનુસૂયાની ઈર્ષ્યામાં આવી.
નારદજી ત્યાંથી ગયા પછી સાવિત્રી, લક્ષ્મી અને પાર્વતી એક જગ્યાએ ભેગા થયા અને અનસૂયાના પતિવ્રત ધર્મને તોડવાનો વિચાર કરવા લાગ્યા. તેઓએ નક્કી કર્યું કે અમારા પતિઓને ત્યાં મોકલીને અમે અનસૂયાનો સતિ ધર્મ તોડી નાખીશું. જ્યારે બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને શિવ પોતપોતાના સ્થાને પહોંચ્યા ત્યારે ત્રણેય દેવીઓએ અનસૂયાના પવિત્ર ધર્મને તોડવાનો આગ્રહ કર્યો. ત્રણેય દેવોએ ઘણું સમજાવ્યું કે અમને આ પાપ ન કરાવો. પરંતુ ત્રણેય દેવીઓએ તેની વાત ન માની અને અંતે ત્રણેય દેવોએ તેની સાથે સંમત થવું પડ્યું.
ત્રણેય દેવો ઋષિનો વેશ ધારણ કરીને ઋષિ અત્રિના સંન્યાસમાં પહોંચ્યા. તે સમયે અનસૂયાજી આશ્રમમાં એકલા હતા. દરવાજા પર ઋષિ વેશમાં ત્રણ મહેમાનોને જોઈને અનસૂયાએ તેમને ભોજન લેવા વિનંતી કરી. ત્રણે સાધુઓએ કહ્યું કે અમે તમારું ભોજન ચોક્કસ લઈશું. પણ એક શરતે કે તમે અમને નગ્ન થઈ ખવડાવશો. અનસૂયાએ સાધુઓના શ્રાપથી ડરીને અને અતિથિ સેવાથી વંચિત રહેવાના પાપથી ડરીને ભગવાનને પ્રાર્થના કરી કે હે ભગવાન! આ ત્રણેય ને છ મહિનાના બાળક બનાવો. જેથી મારો પુણ્ય ધર્મ પણ ભંગ ન થાય અને સાધુઓને પણ ભોજન મળે અને અતિથિ સેવા ન કરવાનું પાપ ન થાય. પરમ ભગવાનની કૃપાથી ત્રણેય દેવો છ મહિનાના બાળકો બન્યા અને અનસૂયાએ ત્રણેયને નગ્ન અવસ્થામાં દૂધ પીવડાવ્યું અને પારણામાં સુવડાવ્યું.
જ્યારે ત્રણેય દેવો પોતપોતાના સ્થાને પાછા ન ફર્યા ત્યારે દેવીઓ વ્યથિત થઈ ગયા. ત્યારે નારદએ ત્યાં આવીને આખી વાત કહી કે અનસૂયાએ પોતાની પવિત્રતાથી ત્રણેય દેવતાઓને સંતાન બનાવી દીધા છે. આ સાંભળીને ત્રણેય મહિલાઓ અત્રિ ઋષિના આશ્રમમાં પહોંચી અને માતા અનુસૂયાની માફી માંગી અને કહ્યું અમે ઈર્ષ્યાથી આ ભૂલ કરી છે. તેમના લાખ ના પાડ્યા પછી પણ અમે તેમને આ જઘન્ય કૃત્ય કરવા મોકલ્યા હતા. કૃપા કરીને તેમને એ જ સ્થિતિમાં ફરીથી કરો. અમે તમારા આભારી રહીશું. આ સાંભળીને અત્રિ ઋષિની પત્ની અનસૂયા ત્રણેય બાળકોને તેમના મૂળ સ્વરૂપમાં લઈ આવી. ત્રણેય દેવોએ અત્રિ ઋષિ અને અનસૂયાને વરદાન માંગવા કહ્યું. ત્યારે અનસૂયાએ કહ્યું કે તમે ત્રણેય અમારા ઘરે પુત્રોના રૂપમાં આવો. અમે નિઃસંતાન છીએ. ત્રણેય દેવોએ અસ્તુ કહ્યું અને પોતપોતાની પત્નીઓ સાથે પોતપોતાની દુનિયામાં પ્રયાણ કર્યું. પાછળથી, ભગવાન વિષ્ણુએ દત્તાત્રોયના રૂપમાં, બ્રહ્મા ચંદ્રના રૂપમાં અને ભગવાન શિવનો દુર્વાસા તરીકે અનસૂયાના ગર્ભમાંથી જન્મ થયો.
