જેમ જેમ સોશિયલ મીડિયાનો દુરુપયોગ વધી રહ્યો છે તેમ તેમ લોકો તેના પરથી વિશ્વાસ ગુમાવી રહ્યા છે. લોકો માત્ર એક જ મુદ્દે બહાર આવતી વિવિધ વિરોધાભાસી માહિતી સાથે સત્યથી દૂર થઈ રહ્યા છે, પરંતુ તે કોઈ ઘટનાના સત્ય વિશે તેમની મૂંઝવણમાં પણ વધારો કરી રહ્યા છે. તેના કારણે હવે સોશિયલ મીડિયા પર લોકોનો વિશ્વાસ ઘટી રહ્યો છે. 23 ટકા અમેરિકનો માને છે કે સોશિયલ મીડિયામાંથી મળતી માહિતીએ ઘટના અંગેની તેમની મૂંઝવણમાં વધારો કર્યો છે. નિષ્ણાતો આને લોકોમાં જાગૃતિ આવવા તરીકે જોઈ રહ્યા છે. તેમનું કહેવું છે કે જો લોકો સોશિયલ મીડિયા પર ફેલાતા ખોટા સમાચારો વિશે પણ એટલા જ વાકેફ છે, તો તે સોશિયલ મીડિયાના દુરુપયોગને અટકાવશે સાથે લોકોને આર્થિક છેતરપિંડીથી બચાવવામાં મદદ કરશે.
પ્યુ રિસર્ચ દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા આંકડા અનુસાર, 2018 માં, 36 ટકા અમેરિકનોનું માનવું હતું કે સોશિયલ મીડિયાથી મળતી માહિતીએ તેમનું જ્ઞાન વધાર્યું છે અને તેમને પૂરતી માહિતી મળી છે, જ્યારે હવે આ સંખ્યા ઘટીને માત્ર 29 ટકા રહી છે. એટલે કે, એક તૃતીયાંશ કરતા પણ ઓછા અમેરિકનો સોશિયલ મીડિયા પર ફરતી માહિતી પર વિશ્વાસ કરે છે અને તે આ દર સતત ઘટી રહ્યો છે.
જ્યારે સોશિયલ મીડિયા પરથી મળતી માહિતી તેમને કોઈ ઘટનાના સત્ય વિશે મૂંઝવણ આપી રહી છે એવું માનનારા લોકોની સંખ્યામાં તીવ્ર વધારો થયો છે. 2018 માં આવા લોકોની સંખ્યા 15 ટકા હતી, જે હવે વધીને 23 ટકા થઈ ગઈ છે. એટલે કે લગભગ એક ક્વાર્ટર લોકો માને છે કે સોશિયલ મીડિયાના સમાચારો સત્ય કહેવાને બદલે તેમને ગેરમાર્ગે દોરી રહ્યા છે.
સર્વેમાં સામેલ થયેલા 53 ટકા લોકોએ કહ્યું કે તેમને સોશિયલ મીડિયા પરથી કોઈ ઘટનાની માહિતી મળી છે. જો કે, સંશોધન સાથે સંકળાયેલા 47 ટકા લોકોએ સ્વીકાર્યું કે સોશિયલ મીડિયા પર ચાલી રહેલી માહિતીથી તેમને કોઈ ફરક પડતો નથી. સોશિયલ મીડિયાથી માહિતી મેળવવાની વાત આવે ત્યારે ફેસબુક ટોચ પર છે. 36 ટકા લોકોએ સ્વીકાર્યું કે તેમને ફેસબુક પરથી કોઈ ઘટનાની માહિતી મળી છે. 23 ટકા સાથે યુટ્યુબ બીજા નંબરે અને 15 ટકા સાથે ટ્વિટર ત્રીજા નંબરે છે.
પરંતુ ટ્વિટર એ મીડિયા સંસ્થાઓમાં ટોચ પર છે, જેમના ગ્રાહક આધાર સમાચાર માટે તેનો ઉપયોગ કરે છે. 59 ટકા ટ્વિટર યુઝર્સ સત્તાવાર માહિતી માટે ટ્વિટરનો ઉપયોગ કરે છે. ફેસબુક 54 ટકા સાથે બીજા સ્થાને અને યુટ્યુબ 32 ટકા સાથે ત્રીજા સ્થાને છે.
ફેસબુકના નિયમિત સમાચાર વપરાશકર્તાઓમાં મહિલાઓ (63%) અને પુરુષોનો હિસ્સો 35 ટકા છે, જ્યારે સમાચાર માટે ટ્વિટરના નિયમિત વપરાશકર્તાઓમાં 54% પુરુષો અને 43 ટકા મહિલાઓ છે.
શું કહે છે નિષ્ણાતો
સાયબર નિષ્ણાત મયંક જયસ્વાલે જણાવ્યું હતું કે સોશિયલ મીડિયાનો સતત વધતો જતો ઉપયોગ લોકોને માહિતી પહોંચાડવાનું એક મોટું માધ્યમ બની ગયું છે, પરંતુ તેનો ઘણી જગ્યાએ દુરુપયોગ થઈ રહ્યો છે. રાજકીય બાબતોમાં લોકોને તેમની વિચારધારા અનુસાર માહિતી આપવાથી માંડીને ગુનેગારો આર્થિક છેતરપિંડી કરવા માટે આ પ્લેટફોર્મનો જબરદસ્ત ઉપયોગ કરી રહ્યા છે.
તેમણે કહ્યું કે જો લોકો સોશિયલ મીડિયાના જોખમો વિશે જાગૃત છે, તો તે ખોટા સંદેશા ફેલાવીને વિવિધ સમુદાયો વચ્ચે દુશ્મનાવટ attemptsભી કરવાના ખોટા પ્રયાસોને ઘટાડશે. આ સિવાય લોકોને આર્થિક છેતરપિંડીથી પણ બચાવવામાં આવશે.
