મહાભારતમાં ધૃતરાષ્ટ્ર અને વિદુર વચ્ચેનો સંવાદ વિદુર નીતિ તરીકે ઓળખાય છે. મહાત્મા વિદુર મહાભારતના મુખ્ય પાત્રોમાંના એક હતા. તેમને યમરાજનો અવતાર પણ કહેવામાં આવે છે. તેમણે હંમેશા ધર્મનો પક્ષ લીધો અને સમયાંતરે કૌરવોને સમજાવ્યા પણ કોઈએ તેમની વાત ન સાંભળી. પરિણામે, કુરુક્ષેત્રમાં કૌરવો અને પાંડવો વચ્ચે ભીષણ યુદ્ધ થયું. આજે અમે તમને મહાત્મા વિદુરની કેટલીક એવી નીતિઓ વિશે જણાવી રહ્યા છીએ, જેનાથી આપણી બધી સમસ્યાઓ દૂર થઈ શકે છે.
1. વ્યક્તિ એકલા ખોટા કામો કરે છે, પરંતુ ઘણા લોકો તેનો આનંદ માણે છે. જેઓ આનંદ માણે છે તેઓ તો બચી જાય છે. પણ જેઓ અધર્મ કરે છે તેઓ પાપના દોષી છે.
2. ક્રોધ, લોભ અને વાસના, આ ત્રણ નરકના ત્રણ દ્વાર છે જે આત્માનો નાશ કરે છે. ત્રણેયને જલદી દદૂર કરવા જોઈએ.
3. જેઓ સફળતા અને સન્માન ઈચ્છે છે, તેમણે ઊંઘ, ભય, ક્રોધ, આળસ અને વિલંબ જેવા દુષણોને છોડી દેવા જોઈએ.
4. ઈર્ષાળુ, અસંતુષ્ટ, ક્રોધિત, હંમેશા શંકાશીલ અને બીજાના ભાગ્ય પર જીવતા આ લોકો હંમેશા નાખુશ રહે છે.
5. જે વ્યક્તિ મુસીબત આવે ત્યારે દુઃખી થતો નથી, પરંતુ સાવધાની સાથે આગળ વધે છે. કામ કરે છે અને દુઃખ સહન કરે છે, દુશ્મન તેને હરાવી શકતો નથી.
6. જેઓ ભરોસાપાત્ર નથી તેમના પર ભરોસો ન કરો, પરંતુ જેઓ ભરોસાપાત્ર છે તેમના પર વધારે વિશ્વાસ ન કરવો જોઈએ.
7. કુલ પાંચ આનંદનો મુખ્યત્વે ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે – પૈસાની પ્રાપ્તિ, સારું સ્વાસ્થ્ય, આજ્ઞાકારી સંતાન, શ્રેષ્ઠ જીવનસાથી અને શિક્ષણની ઈચ્છા પૂરી કરવી. જેની પાસે આ 5 હોય છે તે ખુશ રહે છે.
8. ક્ષમાને અપરાધ તરીકે ન લેવી જોઈએ, ક્ષમા ખૂબ શક્તિશાળી છે. ક્ષમા એ નબળા માટે ગુણ છે અને બળવાન માટે આભૂષણ છે.
9. વાસના, ક્રોધ અને લોભ, આ ત્રણ પ્રકારના નરક છે, એટલે કે દુ:ખ તરફ લઈ જનાર માર્ગો છે. તેથી હંમેશા ટાળવા જોઈએ.
10. જે વ્યક્તિ ઈર્ષ્યા કરે છે, ઈર્ષ્યા કરે છે, અસંતુષ્ટ, ગુસ્સે, શંકાસ્પદ અને બીજા પર નિર્ભર હોય છે તે હંમેશા દુ:ખી હોય છે.
