ભારતના વિદેશ પ્રધાન એસ જયશંકર અને ચીનના સમકક્ષ વાંગ યી વચ્ચે અઢી કલાકની મેરેથોન દ્વિપક્ષીય વાતચીત ચાલી હતી. સરહદ પર તણાવ ઘટાડવા માટે મોસ્કોમાં આ મેરેથોન દ્વિપક્ષીય બેઠક યોજાઇ હતી. ભારત અને ચીનના વિદેશ પ્રધાનોની બેઠક બાદ જારી કરેલા સંયુક્ત નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે એલએસી પર શાંતિ જાળવવા આત્મવિશ્વાસ વધારવાના પગલાં (કન્ફિડન્સ બિલ્ડિંગ મેઝર્સ ) પર કામ કરવું પડશે. તે જ સમયે સ્પષ્ટપણે કહેવામાં આવ્યું હતું કે બંને દેશોની પ્રાધાન્યતા પોતપોતાની સૈન્યને પાછળ હટાવવાની રહેશે. આ એક સંકેત છે કે ભારત અને ચીન વચ્ચે હાલમાં જ થયેલા દ્વિપક્ષીય કરારો, સરહદ પર બંને દેશોનાં સૈન્ય વચ્ચે પ્રવર્તમાન સંઘર્ષ ઘટાડવામાં નિષ્ફળ ગયા છે.
11 સપ્ટેમ્બરના રોજ બહાર પાડવામાં આવેલા સંયુક્ત નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “બંને વિદેશ પ્રધાનો સંમત થયા છે કે પરિસ્થિતિ સરળ થતાંની સાથે જ બંને પક્ષોએ સરહદ વિસ્તારમાં શાંતિ અને શાંતિની સ્થિતિ જાળવવા અને શાંતિ વધારવા માટે પરસ્પર વિશ્વાસ વધારવા નવા પગલાં ભરવા જોઈએ.” તેમજ આ પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવા માટે ઝડપ થવી જોઈએ. આપને જણાવી દઈએ કે આ બેઠક મોસ્કોમાં એસસીઓ સિવાય અન્ય ખાસ રીતે યોજાઇ હતી.
જો કે, બંને દેશો વચ્ચે વિશ્વાસ વધારવાનાં પગલાં વિશે વિસ્તૃત માહિતી આપવામાં આવી નથી. પરંતુ સૂચવવામાં આવ્યું હતું કે સરહદ વિવાદનો અંત લાવવા અને પૂર્વી લદ્દાખ ક્ષેત્રમાં તણાવ ઓછો કરવા માટે, બંને દેશો વતી વધુ આત્મવિશ્વાસ લાવવાની જરૂર છે. બંને દેશોની પ્રાધાન્યતા એ છે કે બંને દેશોનાં સૈન્યને પહેલા સંઘર્ષના સ્થળેથી વિમુખ કરવી જોઈએ.
ઉલ્લેખનીય છે કે, પૂર્વી લદ્દાખમાં છેલ્લા ચાર મહિનાથી વાસ્તવિક નિયંત્રણની લાઇન પર સતત તણાવનો અર્થ એ થયો કે બંને દેશો વચ્ચે થયેલા લગભગ અડધો ડઝન સરહદ કરાર અને ડઝનબંધ મંત્રણા સહિત ઉચ્ચ-પ્રોફાઇલ વિશેષ પ્રતિનિધિ મિકેનિઝમના 22 થી વધુ રાઉન્ડ નિષ્ફળ ગયા છે. આ જ કારણ છે કે 15 જૂનની રાત્રે ગાલવાન ખીણમાં લોહિયાળ સંઘર્ષ થયો, જેમાં ભારતના 20 સૈનિકો શહીદ થયા અને ચીનને મોટું નુકસાન સહન કરવું પડ્યું. આ ઘટના બાદ બંને દેશો વચ્ચે પરસ્પર વિશ્વાસમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે.
અત્યાર સુધી સરહદ પર શાંતિ જાળવવા ભારત અને ચીન વચ્ચે અનેક કરાર થયા છે. શાંતિ અને સ્થિરતા જાળવવા એલએસી પર 1993 માં હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. 1993 ના કરારમાં સ્પષ્ટ કહેવામાં આવ્યું છે કે જો બંને બાજુની સૈનિકો એલએસીને પાર કરશે, ત્યારે બીજી બાજુથી ચેતવણી આપ્યા પછી તેઓ તુરંત જ એકમેકનો વિસ્તાર છોડી દેશે. ત્યારબાદ 1996 માં, ભારત અને ચીન વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખાની સરહદની બાજુમાં લશ્કરી ક્ષેત્રમાં આત્મવિશ્વાસ વધારવાના પગલાં અંગે સમજૂતી કરી. ત્યારબાદ 2013 માં પણ બંને દેશો વચ્ચે સમજૂતી થઈ હતી. આ તમામ કરારો ફક્ત બંને દેશો વચ્ચેના સરહદ વિવાદના સમાધાન માટે અને તણાવ ઘટાડવા માટે હતા.
આ ઉપરાંત, વર્ષ 2005, 2012 માં, ચીન સાથે સંવાદ અને આત્મવિશ્વાસ વધારવાના પગલામાં વધારો કરવાના કરારો થયા હતા. ભારતનું માનવું છે કે ગાલવાન ખીણમાં બેઇજિંગની કાર્યવાહી ત્રણ મોટા દ્વિપક્ષીય કરારોનું ઉલ્લંઘન છે – 1993, 1996 અને 2013 – જેમણે મોટાભાગે વિવાદિત સરહદને શાંત રાખી છે.
તાજેતરના સમયમાં, બંને દેશો વચ્ચેની સરહદ પર તનાવ અને હિંસાએ આર્થિક અને વેપાર સંબંધોને પણ અસર કરી છે. અઢી કલાકની આ બેઠકમાં વિદેશ પ્રધાન એસ જયશંકર અને ચીનના સમકક્ષ વાંગ યી વચ્ચે દ્વિપક્ષીય વાતચીત દરમિયાન વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા (એલએસી) પર તણાવ સમાપ્ત કરવા પર સહમતી થઈ છે. વળી, બંને દેશો સરહદ વિવાદને વાટાઘાટો દ્વારા સમાધાન કરશે તે બાબતે પણ સંમતિ થઈ છે. બંને દેશો વચ્ચે સામાન્ય સર્વસંમતિ હતી કે એલએસી પર તણાવ ઓછો કરવા બંને દેશો વચ્ચે વિવિધ સ્તરે (રાજદ્વારી, સૈન્ય) વાટાઘાટો ચાલુ રહેશે.
વિદેશ પ્રધાન એસ જયશંકર અને ચીનના વિદેશ પ્રધાન વાંગ યે સંમત થયા કે બંને પક્ષોએ ભારત-ચીન સંબંધો વિકસાવવા માટે નેતાઓની શ્રેણીબદ્ધ સંમતિથી માર્ગદર્શન લેવું જોઈએ. ઉપરાંત, મતભેદોને વિવાદ વધારવાની મંજૂરી આપવી જોઈએ નહીં. ચીનના વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું કે બંને પક્ષે ઘણી તીવ્ર ચર્ચા બાદ હાલની પરિસ્થિતિ અંગે પાંચ મુદ્દા સાથે સર્વસંમતિ પર પહોંચ્યા હતા. બેઠક બાદ ચીનના વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું, “બે પડોશી દેશો હોવાને કારણે ચીન અને ભારત વચ્ચે કેટલાક મુદ્દાઓ પર મતભેદ હોવો સ્વાભાવિક છે, પરંતુ અહીં મહત્ત્વની વાત એ છે કે તે મતભેદ યોગ્ય પરિપ્રેક્ષ્યમાં જોઈ શકાય”
નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાવ મંતવ્ય ન્યૂઝ સાથે…
તમે અમને FaceBook, Twitter, Instagram અને YouTubeપર પણ લાઇક અને ફોલો કરી શકો છો.
લેટેસ્ટ ન્યૂઝ અપડેટ્સ આપના ફોન પર સૌથી ઝડપી મેળવવા માટે આજે જ ડાઉનલોડ કરો “Mantavya News” ની નવી મોબાઇલ એપ્લિકેશન….
