Chaitra Navratri: ચૈત્ર નવરાત્રી (Chaitra Navratri)નો તહેવાર આવતાની સાથે જ જોબનર (Jobner)નું પ્રખ્યાત જ્વાલા માતા મંદિર (Mata Jwala Temple) ભક્તિમય વાતાવરણથી ગુંજી ઉઠે છે. રાજસ્થાન (Rajasthan)ના આ પ્રાચીન શક્તિપીઠ (Shaktipeeth)માં દેવી સતીના ઘૂંટણ (Knee)ની પૂજા કરવામાં આવે છે, જે ભક્તોની અપાર શ્રદ્ધાનું કેન્દ્ર છે. અહીં કોઈ મૂર્તિની પૂજા થતી નથી, પરંતુ ગુફામાં પ્રગટ થયેલા કુદરતી સ્વરૂપની પૂજા થાય છે. નવરાત્રિ દરમિયાન લાખો ભક્તો દર્શન માટે મંદિરમાં ઉમટી પડે છે. અહીં અખંડ જ્યોત પ્રજ્વલિત રહે છે અને ચાંદીના વાસણોમાં ભવ્ય આરતી કરવામાં આવે છે. શ્રદ્ધા, પરંપરા અને ભક્તિના આ સંગમમાં દરેક ભક્ત દૈવી ઊર્જાનો અનુભવ કરે છે.
ચૈત્ર નવરાત્રી (Chaitra Navratri) શરૂ થતાં જ જયપુર જિલ્લાના જોબનેર શહેરમાં સ્થિત પ્રાચીન જ્વાલા માતા મંદિર (Mata Jwala Temple)માં ભક્તોની ભારે ભીડ ઉમટી પડી હતી. આ મંદિર ખૂબ જ ખાસ છે કારણ કે તેને શક્તિપીઠ (Shaktipeeth) માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યારે ભગવાન શિવ માતા સતીના શરીર સાથે તાંડવ કરી રહ્યા હતા, ત્યારે તેમના શરીરના વિવિધ ભાગો પૃથ્વી પર પડ્યા હતા. માતા સતીનો ઘૂંટણ જોબનરમાં પડ્યો હતો, તેથી અહીં જ્વાલા માતા મંદિર બનાવવામાં આવ્યું હતું. આ મંદિરની સૌથી અનોખી વાત એ છે કે અહીં કોઈ મૂર્તિ (Idol) નથી. તેના બદલે, માતા દેવીના ઘૂંટણનો આકાર મંદિરની ગુફામાં જ કોતરવામાં આવ્યો છે, જેને ભક્તો ભક્તિભાવથી પૂજે છે.
ચાંદીના વાસણોમાં અખંડ જ્યોત અને આરતી
મંદિરની સૌથી અનોખી પરંપરા શાશ્વત જ્યોત અને ચાંદીના વાસણોમાં કરવામાં આવતી આરતી છે. મંદિરના ગર્ભગૃહમાં ઘણા વર્ષોથી શાશ્વત જ્યોત પ્રજ્વલિત છે, જેને ભક્તો તેમની શ્રદ્ધાનું પ્રતીક માને છે. ખાસ કરીને દેવી માતાના શણગારમાં, દોઢ મીટરની ચુન્ની અને પાંચ મીટર કાપડથી બનેલા લહેંગાનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત, મંદિરમાં 200 વર્ષ જૂનું નૌબત (મોટું ઢોલ) છે જે આરતી દરમિયાન વગાડવામાં આવે છે. નવરાત્રી દરમિયાન, લાખો ભક્તો આ મંદિરમાં દર્શન માટે પહોંચે છે, જેના કારણે અહીંનું વાતાવરણ સંપૂર્ણપણે ભક્તિમય બની જાય છે.
લક્ષ્મી મેળાનો ઇતિહાસ અને મહત્વ
ઇતિહાસ મુજબ, આ મંદિર 1296 માં ચૌહાણ સમયગાળા દરમિયાન બનાવવામાં આવ્યું હતું અને 1600ની આસપાસ, જોબનરના શાસક ખાંગરના પુત્ર જગમલે તેનો વધુ વિકાસ કર્યો હતો. ખાંગરોટ રાજપૂતોના પરિવારના દેવતા હોવાને કારણે, આ મંદિર તેમના માટે વિશેષ મહત્વ ધરાવે છે. નવરાત્રિ નિમિત્તે, અહીં વાર્ષિક લક્ષ્મી મેળો યોજવામાં આવે છે, જેમાં માત્ર રાજસ્થાન જ નહીં પરંતુ અન્ય રાજ્યોમાંથી પણ ભક્તો આવે છે. નવપરિણીત યુગલો માતાના દર્શન કરવા અને તેમના આશીર્વાદ મેળવવા માટે આવે છે જ્યારે ઘણા પરિવારો તેમના બાળકોના ‘મુંડન સંસ્કાર’ પણ અહીં કરાવે છે.
બ્રહ્મા અને રુદ્રના રૂપમાં પૂજા કરવામાં આવે છે
મંદિરમાં દેવીની પૂજા બે સ્વરૂપોમાં થાય છે, બ્રહ્મા (સાત્વિક) અને રુદ્ર (તાંત્રિક). સાત્વિક પૂજામાં ખીર, પુરી, ચોખા અને નારિયેળ પ્રસાદ તરીકે ચઢાવવામાં આવે છે જ્યારે તાંત્રિક પૂજામાં માંસ અને દારૂ ચઢાવવાની પરંપરા છે. હિમાચલ પ્રદેશના જ્વાલા માતા મંદિરમાં ન પહોંચી શકતા ભક્તો પણ જોબનરના આ મંદિરમાં આવે છે અને પોતાની ઈચ્છાઓ પૂર્ણ થાય તે માટે પ્રાર્થના કરે છે. આ મંદિર માત્ર ધાર્મિક દૃષ્ટિકોણથી જ મહત્વપૂર્ણ નથી, પરંતુ રાજસ્થાનના સાંસ્કૃતિક વારસા અને શક્તિ સાધનાનું એક મુખ્ય કેન્દ્ર પણ છે, જ્યાં નવરાત્રી (Chaitra Navratri) દરમિયાન ભવ્ય કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
અહીં અપાયેલી માહિતી જ્યોતિષ માન્યતાઓ, સામાન્ય માન્યતાઓ અને જાણકારીઓ પર આધારિત છે, મંતવ્ય ન્યૂઝ તેની પુષ્ટિ કરતું નથી.
આ પણ વાંચો:આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ અને ભૌતિક જીવનમાં ચૈત્રી નવરાત્રીનું હોય છે અનેરૂં મહત્વ…
આ પણ વાંચો:ચૈત્રી નવરાત્રીએ કળશ સ્થાપનાનો શુભ મુહૂર્તનો સમય નોંધી લો
આ પણ વાંચો:ચૈત્ર નવરાત્રીના પ્રથમ દિવસે થાય છે માતા શૈલપુત્રી સ્વરૂપનું પૂજન, જાણો પૂજાનું મહત્વ
