શિવ મહાપુરાણમાં ભગવાન શિવના ઘણા અવતારો વર્ણવેલ છે, પરંતુ આ અવતારો વિશે બહુ ઓછા લોકો જાણે છે. ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર ભગવાન શિવના 19 અવતારો હતા. આજે આપને અંતિમ ચાર અવતાર વિષે જાણીશું.
16- કીરાત અવતાર: –
કીરાત અવતારમાં ભગવાન શંકરે પાંડુપુત્ર અર્જુનના શૌર્યની કસોટી કરી હતી. મહાભારત મુજબ, કૌરવોએ છેતરપિંડી કરીને પાંડવોના રાજ્ય પર કબજો કર્યો હતો અને પાંડવોને વનવાસ પર જવું પડ્યું હતું. વનવાસ દરમ્યાન, જ્યારે અર્જુન ભગવાન શંકરને પ્રસન્ન કરવા માટે તપસ્યા કરી રહ્યા હતા, ત્યારે દુર્યોધન દ્વારા મોકલવામાં આવેલા મુદ નામના રાક્ષસે અર્જુનને મારવા શુઅર (ડુક્કર) નું રૂપ લીધું.
અર્જુને તીર વડે ડુક્કર પર પ્રહાર કર્યો. તે જ સમયે ભગવાન શંકરે કીરાટ વેશ ધારણ કરીને ડુક્કર પર તીર ચલાવ્યું હતું. શિવની માયાને કારણે અર્જુન તેને ઓળખી ન શક્ય. અને કહેવા લાગ્યો કે સુઅર તેના તીરથી માર્યું છે. આ અંગે તેમની વચ્ચે વિવાદ થયો હતો. અર્જુને કીરાત વેષાધારી શિવ સાથે લડ્યા. અર્જુનની બહાદુરીને જોઇને ભગવાન શિવ પ્રસન્ન થયા અને તેમના સાચા સ્વરૂપમાં આવ્યા અને અર્જુનને કૌરવો ઉપર વિજયનો આશીર્વાદ આપ્યો.
17- સુનટ નર્તક અવતાર: –
પાર્વતીના પિતા હિમાચલ પાસે તેમની પુત્રીનો હાથ માંગવા માટે શિવજીએ સુનટનર્તક વેશ ધારણ કર્યો હતો. હાથમાં ડમરૂ લઈને શિવજી હિમાચલના ઘરે પહોંચ્યા અને નૃત્ય કરવા લાગ્યા. નટરાજા શિવજીએ એટલું સુંદર અને મનોરંજક નૃત્ય કર્યું કે દરેકને આનંદ થયો. હિમાચલે નટરાજને ભિક્ષા માંગવા કહ્યું ત્યારે નટરાજા શિવે પાર્વતીને ભિક્ષામાં માંગ્યા. હિમાચલ ક્રોધાવેશ આના પર ખૂબ ગુસ્સે થયો. થોડા સમય પછી નટરાજ વેશધારી શિવે પાર્વતીને પોતાનું અસલી સ્વરૂપ બતાવી ત્યાંથી ચાલ્યા ગયા. તેમના ગયા પછી મૈના અને હિમાચલને દૈવી જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું અને પાર્વતીને શિવને આપવાનું નક્કી કર્યું.
18- બ્રહ્મચારી અવતાર: –
દક્ષના યજ્ઞમાં પોતાનો જીવ બલિદાન આપ્યા પછી જ્યારે હિમાલયમાં સતીનો જન્મ થયો, ત્યારે તેમણે શિવજીને તેમના પતિ તરીકે પ્રાપ્ત કરવા માટે ધ્યાન કર્યું. પાર્વતીની કસોટી કરવા માટે, શિવજીએ બ્રહ્મચારીનો પોશાક પહેર્યો અને તેમની પાસે ગયા. પાર્વતીએ વિધિવત રીતે બ્રહ્મચારીની પૂજા કરી. જ્યારે બ્રહ્મચારીએ પાર્વતીને તેની તપસ્યાના હેતુ માટે પૂછ્યું અને જાણ્યા પછી, તેમણે શિવની નિંદા શરૂ કરી અને તેમને સ્મશાન અને કપાલિક પણ કહ્યા. પાર્વતી આ સાંભળીને ખૂબ ગુસ્સે થઈ. પાર્વતીની ભક્તિ અને પ્રેમ જોઈને શિવએ તેનું સાચું રૂપ બતાવ્યું. પાર્વતી આ જોઈને ખૂબ જ આનંદિત થઈ.
19- યક્ષ અવતાર: –
યક્ષ અવતાર દેવતાઓના અન્યાયી અને ખોટા અભિમાનને દૂર કરવા માટે શિવજીએ આ અવતાર ધારણ કર્યો હતો. ધાર્મિક ગ્રંથો અનુસાર, જ્યારે દેવ અને રાક્ષસ દ્વારા સમુદ્રમંથન દરમિયાન ભયંકર ઝેર બહાર આવ્યું ત્યારે ભગવાન શંકરે તે ઝેર પી લીધું હતું અને તેને પોતાના ગાળામાં ઘાટમાં રોકી દીધું હતું. આ પછી અમૃત કલાશ બહાર આવ્યો. અમૃતપાનનું સેવન કરવાથી, બધા દેવો અમર થઈ ગયા હતા અને સાથે સાથે તેઓને ગર્વ થયો હતો કે તેઓ સૌથી શક્તિશાળી છે. દેવતાઓના આ અભિમાનને તોડવા માટે, શિવએ યક્ષનું રૂપ ધારણ કર્યું અને દેવતાઓની સામે એક તણખલું મુક્યું અને તેને તોડવા માટે કહ્યું. તેની સંપૂર્ણ શક્તિનો ઉપયોગ કર્યા પછી પણ, દેવતાઓ આ તણખલું કાપી શક્યા નહીં. તે પછી આકાશવાણી થઈ હતી કે આ યક્ષ ભગવાન શંકર છે, જે સર્વ ગૌરવનો નાશ કરનાર છે. બધા દેવોએ ભગવાન શંકરની પ્રશંસા કરી અને પોતાની ભૂલ બદલ માફી માંગી.
