ચાણક્ય એક કાર્યક્ષમ રાજકારણી, હોશિયાર રાજદ્વારી, છટાદાર અર્થશાસ્ત્રી તરીકે જાણીતા છે. દરેક વ્યક્તિ તેમની કુશળતા અને તર્કથી પ્રભાવિત હતો અને આજે પણ ઘણા લોકો તેમની તર્કશક્તિથી પ્રભાવિત છે. આ જ કારણ છે કે તેમને કૌટિલ્ય કહેવામાં આવે છે. નીતિશાસ્ત્રના તેમના જ્ઞાન અને અનુભવના આધારે, તેમણે જીવનની પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા અને સુખ અને દુ: ખમાં જીવનમાં કેવી રીતે વર્તવું જોઈએ તે અંગે જણાવ્યું છે.
આચાર્ય ચાણક્યના જણાવ્યા અનુસાર નિયતિ એક ભિખારીને રાજા અને રાજાને ભિખારી બનાવી શકે છે. એ જ રીતે તે ધનિક માણસને ગરીબ બનાવી શકે છે અને ગરીબ વ્યક્તિને ધનિક બનાવી શકે છે. ચાણક્ય નીતિમાં આચાર્ય ચાણક્ય દ્વારા વર્ણવેલ નીતિઓ આજે પણ સુસંગત છે. ચાલો જાણીએ તેમની વિશેષ વાતો-
માણસ જ્ઞાન વિના કંઈ નથી
ચાણક્ય નીતિમાં જ્ઞાનનું મહત્વ સમજાવતાં કહ્યું છે કે જેની પાસે પૈસા નથી તે ગરીબ નથી. વાસ્તવમાં, તે શ્રીમંત છે, જો તેની પાસે જ્ઞાનનો ખજાનો છે. પરંતુ જેની પાસે જ્ઞાન જ નથી તે દરેક રીતે ગરીબ છે.
નિયતિ ચમત્કાર કરે છે
આચાર્ય ચાણક્યના જણાવ્યા અનુસાર નિયતિ એક ભિખારીને રાજા અને રાજાને ભિખારી બનાવી શકે છે. એ જ રીતે તે ધનિક માણસને ગરીબ બનાવી શકે છે અને ગરીબ વ્યક્તિને ધનિક બનાવી શકે છે.
બુદ્ધિશાળી મૂર્ખ માટે શત્રુ છે
ચાણક્ય નીતિ કહે છે કે ભિક્ષુક કંજુસ માણસનો દુશ્મન છે. એ જ રીતે સારો સલાહકારએ મૂર્ખ માણસનો દુશ્મન છે. જે ચોર રાત્રે ચોરી કરવા નીકળે છે તેના માટે ચંદ્ર તેનો શત્રુ છે.
આવા માણસ પૃથ્વી પર એક બોજ છે
આચાર્ય ચાણક્ય મુજબ, જે લોકોમાં જ્ઞાન નથી, બુદ્ધિ નથી, તપ નથી, નથી સારો સ્વભાવ, કઠોરતાથી ભરેલું હ્રદય, કરુણા જેવા ગુણોનો અભાવ હોય એવી વ્યક્તિ આ જગત ઉપર બોજ સમાન છે. આવા લોકો મનુષ્યના રૂપમાં પૃથ્વી પર ફરતા પ્રાણીઓ જેવા હોય છે.
અપમાન કરવાથી હાની થાય છે.
ચાણક્ય નીતિ અનુસાર, પોતાના નજીકના સંબંધીઓનું અપમાન કરીને વ્યક્તિ પોતાનો જીવ ગુમાવે છે. તેવી જ રીતે, અન્યનું અપમાન કરવાથી સંપત્તિ થાય છે. તે જ સમયે, રાજાનું અપમાન કરવાથી બધું જ ચાલ્યું જાય છે. તેવી જ રીતે, બ્રાહ્મણનું અપમાન કરવાથી પરિવારનો નાશ થાય છે.
