નાર્કોટિક્સ કંટ્રોલ બ્યુરો (NCB) ની પૂછપરછ દરમિયાન બોલિવૂડની ઘણી હસ્તીઓની વોટ્સએપ ચેટ્સ સામે આવી છે, જે અભિનેતા સુશાંત સિંહ રાજપૂતના મૃત્યુ પાછળ ડ્રગ એંગલની તપાસ કરી રહી છે. રિયા ચક્રવર્તી બાદ અભિનેત્રી દીપિકા પાદુકોણની વોટ્સએપ ચેટ પણ NCBએ પકડી લીધી હતી અને હવે આર્યન ખાનના કિસ્સામાં પણ એવું જ થઈ રહ્યું છે. એનસીબીની તપાસ માત્ર વોટ્સએપ ચેટ પર આધારિત છે. આવી સ્થિતિમાં વોટ્સએપનો દાવો પોકળ સાબિત થઈ રહ્યો છે જેમાં તે બૂમ પાડે છે કે વોટ્સએપ એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્ટેડ છે અને તમારી વાત ખાનગી રહેશે. વોટ્સએપની પ્રાઈવસીને લઈને અવારનવાર સવાલો ઉભા થયા છે. ભૂતકાળમાં પણ આવા ઘણા કિસ્સાઓએ વોટ્સએપની ગોપનીયતાને લઇ સામે આવ્યા છે. વોટ્સએપનું કહેવું છે કે કોઈ પણ તેના યુઝરનો મેસેજ વાંચી શકતું નથી, ખુદ વોટ્સએપ પણ નહીં. હવે જો આ દાવા સાચા છે તો NCB જૂની ચેટ કેવી રીતે મેળવી રહી છે. ચાલો તેને સમજવાનો પ્રયત્ન કરીએ.
જો ડેટા એન્ક્રિપ્ટેડ છે, તો તે કેવી રીતે પુનઃપ્રાપ્ત કરવામાં આવે છે?
વોટ્સએપનું કહેવું છે કે મેસેજને એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્શન નામના ખાસ કોડ દ્વારા સુરક્ષિત કરવામાં આવે છે. અગાઉ WhatsApp ચેટના થર્ડ પાર્ટી બેકઅપ માટે એન્ક્રિપ્શન પ્રદાન કરતું ન હતું પરંતુ તાજેતરમાં તેણે ચેટ બેકઅપ માટે એન્ક્રિપ્શન બહાર પાડ્યું છે. વોટ્સએપનું કહેવું છે કે તેની ડેટા પ્રોટેક્શન પોલિસી ઘણી મજબૂત છે, પરંતુ સત્ય એ છે કે વોટ્સએપની ડેટા પ્રોટેક્શન પોલિસીમાં ઘણી છટકબારીઓ છે. સાયબર બાબતોના નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે વોટ્સએપના દાવા ખોટા છે. વોટ્સએપની પ્રાઈવસી પોલિસી અનુસાર, સામાન્ય રીતે કંપની યુઝર્સના મેસેજ સ્ટોર કરતી નથી, પરંતુ સવાલ એ છે કે જ્યારે મેસેજ સ્ટોર નથી થતો તો 2020માં 2017ની ચેટ્સ કેવી રીતે દેખાઈ રહી છે.
આ સિવાય જો કોઈ સર્વર પર મેસેજ સ્ટોર નથી તો વોટ્સએપ યુઝર્સને ડેટા બેકઅપની સુવિધા કેવી રીતે આપે છે. કેટલાક આંતરરાષ્ટ્રીય સાયબર નિષ્ણાતોના મતે, વાસ્તવમાં કોઈપણ તૃતીય પક્ષ ગેરકાયદે અથવા કાયદેસર બંને રીતે WhatsApp સંદેશાઓ મેળવી શકે છે. ફોજદારી તપાસ દરમિયાન મીડિયાને પુરાવા આપવા એ CrPC સહિત અનેક સુપ્રીમ કોર્ટના ચુકાદાઓનું ઉલ્લંઘન છે.
આખરે સમસ્યા ક્યાં છે?
અહીં બે બાબતો સમજવાની જરૂર છે. પ્રથમ, WhatsApp અનુસાર, તમારી ચેટ્સ સંપૂર્ણપણે એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્ટેડ છે. મતલબ કે આ મેસેજ ફક્ત બે જ લોકો વાંચી શકે છે, એક મોકલનાર અને બીજો રીસીવર, પરંતુ સત્ય એ છે કે વોટ્સએપ ચેટિંગ સંપૂર્ણપણે એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્ટેડ નથી. વાસ્તવમાં બધી મુશ્કેલી ચેટ બેકઅપની છે. જો તમે તમારી ચેટ્સનો બેકઅપ લો છો, તો તમારી ચેટ્સ લીક થવાનું જોખમ રહેલું છે, તો સારું છે કે તમે તમારી વોટ્સએપ ચેટ્સનું બેકઅપ કાળજીપૂર્વક લો.
જો તમે પણ તમારી વોટ્સએપ ચેટનો ડેટા મેળવવા માંગો છો, તો તમે આ કામ સરળતાથી કરી શકો છો. આ માટે તમે તમારી વોટ્સએપ ચેટના એકાઉન્ટ સેટિંગ્સમાં જઈને અને રિક્વેસ્ટ એકાઉન્ટ ઈન્ફો પર ક્લિક કરીને ડેટાની વિનંતી કરી શકો છો. એક અઠવાડિયા પછી તમને ડેટા મળશે જેને તમે ડાઉનલોડ કરી શકો છો અને તમારી જૂની ચેટ્સ જોઈ શકો છો.
