અઢાર દિવસ સુધી ચાલેલા મહાભારતના યુદ્ધમાં સર્વનાશ સિવાય કશું જ પ્રાપ્ત થયું ન હતું. આ યુદ્ધમાં કૌરવોના આખા કુળનો નાશ થયો હતો, સાથે જ પાંચ પાંડવો સિવાય પાંડવ કુળના મોટાભાગના લોકો માર્યા ગયા હતા. પરંતુ આ યુદ્ધને કારણે, યુદ્ધ પછી, અન્ય એક વંશનો નાશ થયો જે હતો ‘શ્રી કૃષ્ણજીનો યદુવંશ’.
ગાંધારીએ યદુવંશના વિનાશનો શ્રાપ આપ્યો હતો:
મહાભારત યુદ્ધના અંત પછી, જ્યારે યુધિષ્ઠિરનો રાજ્યાભિષેક થઈ રહ્યો હતો, ત્યારે કૌરવોની માતા ગાંધારીએ મહાભારતના યુદ્ધ માટે કૃષ્ણને દોષી ઠેરવી અને શ્રાપ આપ્યો કે જે રીતે કૌરવોના વંશનો નાશ થયો છે, તેવી જ રીતે યદુવંશનો પણ નાશ થશે. ગાંધારીના શ્રાપને કારણે વિનાશના સમયએ, શ્રી કૃષ્ણ દ્વારકા પાછા ફર્યા અને યદુવંશીઓને સાથે લઈ પ્રભાસ ક્ષેત્રમાં આવ્યા. યદુવંશી તેમની સાથે અનાજ પણ લાવ્યા હતા. કૃષ્ણે યદુવંશીઓને બ્રાહ્મણોને અનાજ આપીને મૃત્યુની રાહ જોવાનો આદેશ આપ્યો હતો. થોડા દિવસો પછી, મહાભારત-યુદ્ધની ચર્ચા કરતી વખતે સાત્યકી અને કૃતવર્મા વચ્ચે વિવાદ થયો. સાત્યકીએ ગુસ્સાથી કૃતવર્માનું માથું કાપી નાખ્યું. આ કારણે તેમની વચ્ચે પરસ્પર યુદ્ધ થયું અને તેઓ જૂથોમાં વહેંચાઈને એકબીજાને મારવા લાગ્યા. આ યુદ્ધમાં શ્રી કૃષ્ણના પુત્ર પ્રદ્યુમ્ન અને મિત્ર સાત્યકી સહિત તમામ યદુવંશીઓ માર્યા ગયા, માત્ર બબ્રુ અને દારુક બાકી રહ્યા. યદુવંશના વિનાશ પછી, કૃષ્ણના મોટા ભાઈ બલરામ દરિયા કિનારે બેઠા અને ભગવાનમાં એકાગ્ર અને લીન થઈ ગયા. આમ શેષનાગના અવતાર બલરામજીએ પોતાના શરીરનો ત્યાગ કર્યો અને પોતાના ધામમાં પાછા ફર્યા.
શ્રી કૃષ્ણનું મૃત્યુ મરઘીના તીરથી વાગવાથી થયું હતું.
એક દિવસ શ્રી કૃષ્ણજી બલરામજીના મૃત્યુ પછી પીપળના ઝાડ નીચે ધ્યાનની મુદ્રામાં બેઠા હતા ત્યારે જરા નામનો એક શિકારી તે વિસ્તારમાં આવ્યો. જરા એક શિકારી હતો. અને તે હરણનો શિકાર કરવા માંગતો હતો. જરાએ દૂરથી શ્રીકૃષ્ણના પગના તળિયા જોયા જે તેને હરણના મોઢા જેવા લાગ્યા. અને કોઈ પણ વિચાર કર્યા વિના ત્યાંથી એક તીર છોડ્યું જે શ્રી કૃષ્ણના પગમાં વાગ્યું. જ્યારે તે નજીક ગયો તો તેણે જોયું કે તેણે શ્રી કૃષ્ણના ચરણોમાં તીર માર્યું હતું. આ પછી તેને ખૂબ જ પસ્તાવો થયો અને તેણે માફી માંગવાનું શરૂ કર્યું. ત્યારે શ્રી કૃષ્ણએ કહ્યું કે ડરશો નહીં, તેં મારા મનનું કામ કર્યું છે. હવે તમે મારી આજ્ઞાથી સ્વર્ગને પામશો.
શિકારીના ગયા બાદ, શ્રી કૃષ્ણના સારથિ દારુક ત્યાં પહોંચ્યા. દારુકને જોઈને શ્રી કૃષ્ણએ કહ્યું કે તે દ્વારકા જઈને બધાને જણાવે કે સમગ્ર યદુ વંશનો નાશ થઈ ગયો છે અને કૃષ્ણ બલરામ સાથે પોતાના ધામ પરત ફર્યા છે. તેથી તમામ લોકોએ દ્વારકા છોડી દેવું જોઈએ, કારણ કે આ શહેર હવે પાણીમાં ગરકાવ થવા જઈ રહ્યું છે. મારા માતા, પિતા અને તમામ સ્નેહીજનો ઈન્દ્રપ્રસ્થ જાય. આ સંદેશ સાથે દારુક ત્યાંથી ચાલ્યો ગયો. આ પછી સ્વર્ગના તમામ દેવતાઓ અને અપ્સરાઓ, યક્ષ, કિન્નરો, ગંધર્વ વગેરે તે વિસ્તારમાં આવ્યા અને તેઓએ શ્રી કૃષ્ણની પૂજા કરી. પૂજા કર્યા પછી, શ્રી કૃષ્ણએ તેમની આંખો બંધ કરી અને તેઓ સશરીર તેમના નિવાસસ્થાનમાં પાછા ફર્યા.
શ્રીમદ ભાગવત અનુસાર, જ્યારે શ્રી કૃષ્ણ અને બલરામના જવાની માહિતી તેમના પ્રિયજનો સુધી પહોંચી, ત્યારે તેઓએ પણ આ દુઃખને કારણે પોતાનો જીવ આપ્યો. દેવકી, રોહિણી, વાસુદેવ, બલરામજીની પત્નીઓ, શ્રી કૃષ્ણની પત્નીઓ વગેરે બધાએ પોતાના શરીરનો ત્યાગ કર્યો. આ પછી, અર્જુને યદુવંશની ખાતર પિંડ દાન અને શ્રાદ્ધ વગેરે સંસ્કાર કર્યા.
આ સંસ્કાર પછી, અર્જુન યદુવંશના અવશેષો સાથે ઈન્દ્રપ્રસ્થ પાછો ફર્યો. આ પછી, શ્રી કૃષ્ણનું ધામ છોડીને, બાકીના દ્વારકા સમુદ્રમાં ડૂબી ગઇ. શ્રી કૃષ્ણના તેમના મૂળ નિવાસસ્થાનમાં પાછા ફરવાની માહિતી મળતાં જ તમામ પાંડવોએ પણ હિમાલય તરફનો પ્રવાસ શરૂ કર્યો. આ યાત્રા દરમિયાન એક પછી એક પાંડવોએ પણ પોતાના શરીરનો ત્યાગ કર્યો. અંતે યુધિષ્ઠિર શરીરમાં સ્વર્ગમાં પહોંચી ગયા હતા.
વનાર રાજ બાલી એ જ શિકારી હતો
સંતો એમ પણ કહે છે કે ભગવાને ત્રેતામાં રામ તરીકે અવતાર લીધો હતો અને બલીને છુપાઇને તીર માર્યું હતું. કૃષ્ણ અવતાર સમયે, ભગવાને તે જ બલીને જરા નામના શિકારી તરીકે બનાવ્યો અને પોતાના માટે તે જ મૃત્યુ પસંદ કર્યું જે તેણે બલીને આપ્યું હતું.
