જો આવો ઉનાળો આવે તો 100 વર્ષમાં વિસ્તાર પણ રણ બની જશે... IIT પ્રોફેસરની ચેતવણી ડરામણી

Heat/ જો આવો ઉનાળો આવે તો 100 વર્ષમાં વિસ્તાર પણ રણ બની જશે… IIT પ્રોફેસરની ચેતવણી ડરામણી

માર્ચથી જૂન સુધી પ્રવર્તતી જીવલેણ ગરમીથી થોડી રાહત મળી શકે છે, પરંતુ IIT કાનપુરના પ્રોફેસર રાજીવ સિન્હાએ ચેતવણી આપી છે કે જો આવા હીટવેવ્સની આવૃત્તિ વધશે તો તે ભૂગર્ભજળ સિવાય આપણા સમગ્ર ઇકોસિસ્ટમ માટે જોખમ ઊભું કરશે. તે હજુ ચોક્કસ કહી શકાય તેમ નથી, પરંતુ હવામાન કદાચ મોટા ફેરફાર તરફ ઈશારો કરી રહ્યું છે. વિશ્વના ઘણા મોટા પર્યાવરણ વૈજ્ઞાનિકો આને સંકેત માની રહ્યા છે.

તેથી જ વૃક્ષો અને છોડ બળી જાય છે

ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ અર્થ સાયન્સના પ્રોફેસર રાજીવ સિન્હાએ જણાવ્યું હતું કે જ્યારે અતિશય ગરમી હોય છે ત્યારે છોડ જમીનમાં હાજર પાણી ખેંચે છે (બાષ્પીભવન). આ પાણી પાછળથી પાંદડા પર ટીપાં તરીકે દેખાય છે. તેમની ભેજ જાળવવા માટે, વૃક્ષો અને છોડ ભારે ગરમીમાં વધુ પાણી ખેંચશે, પરંતુ તેની એક મર્યાદા છે. આ સમયગાળા દરમિયાન જમીન પણ સુકાઈ જાય છે. જ્યારે વૃક્ષો અને છોડને ભેજ મળતો નથી, ત્યારે તે બળી જાય છે. જેમ આપણે છેલ્લા 2-3 મહિનામાં જોયું છે.

ભૂગર્ભજળનું જૂનું સ્તર પાછું આવતું નથી

નદીઓ, તળાવો અને તળાવો જેવા જળ સંસાધનો આપણને માત્ર પાણી જ આપતા નથી, પરંતુ તે ભૂગર્ભ જળને રિચાર્જ પણ કરે છે. ગરમીના મોજા દરમિયાન જલભરમાંથી પાણી ઝડપથી બાષ્પીભવન થાય છે. દરમિયાન, લોકો જમીનમાંથી ઘણું પાણી લે છે. જો ઉનાળો અને વરસાદની ઋતુ સામાન્ય રીતે આગળ વધે તો વરસાદ દરમિયાન જમીનમાંથી કાઢવામાં આવેલું પાણી ફરી રિચાર્જ થાય છે. જો વધુ હીટવેવ્સ આવે છે, તો ભૂગર્ભજળ રિચાર્જ ચક્ર સંપૂર્ણપણે ખોરવાઈ જશે. ભૂગર્ભ જળ ક્યારેય ચોમાસા પહેલાની સ્થિતિમાં પાછું નહીં આવે.

રાજસ્થાનમાં નદીઓ વહેતી હતી

પ્રોફેસર સિંહાએ ચેતવણી આપી હતી કે જ્યાં વધુ હીટવેવ હશે અને હવામાન શુષ્ક રહેશે ત્યાં થોડાક સો વર્ષમાં રણ બની જવાનો ભય છે. ગંગા કરતાં પણ મોટી સરસ્વતી નદી એક સમયે રાજસ્થાનમાં વહેતી હતી, જે આજે લુપ્ત થઈ ગઈ છે. ત્યાંનું વાતાવરણ સાવ શુષ્ક બની ગયું હતું. આવા હીટવેવ એક મોટી નિશાની છે. ખાતરી માટે નથી, પરંતુ વિશ્વના ઘણા પર્યાવરણ વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે આપણે મોટા પર્યાવરણીય ફેરફારો તરફ આગળ વધી રહ્યા છીએ. વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે જ્યારે આપણે એક સિસ્ટમમાંથી બીજી સિસ્ટમમાં જઈએ છીએ, ત્યારે આવી અસ્થિરતાઓ થાય છે. આપણી સમગ્ર હવામાન પ્રણાલી કદાચ પોતાને બદલવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. જેના કારણે હીટવેવ અને ડ્રાય ડે વધી રહ્યા છે.