ગૂગલે ભારતને અંતરિક્ષમાં લઈજનાર વૈજ્ઞાનિક વિક્રમ સારાભાઇના જન્મદિવસ પર ડૂડલ સમર્પિત કર્યું છે. ભારતીય અવકાશ કાર્યક્રમની સહાયથી સામાન્ય લોકોનું જીવન ધોરણ સુધારવાનું સ્વપ્ન જોનારા સારાભાઇનો જન્મ 12 ઓગસ્ટ, 1919 ના રોજ થયો હતો.
12, ઓગસ્ટ 1919 ના રોજ, અમદાવાદના એક અગ્રણી કાપડ વેપારીને એક પુત્રનો જન્મ થયો હતો. મહાત્મા ગાંધી જેવા ખૂબ મોટા આ બાળકના કાન પર સૌની નજર પડી. જો કે, ભાગ્યે જ કોઈ જાણતું હશે કે આ બાળક ભવિષ્યમાં પણ તેની મહાનતા સાથે એટલું પ્રખ્યાત થઈ જશે કે દેશ અને દુનિયાના અંતરીક્ષ માં પોતાની છાપ છોડી જશે. આ બાળક હતું -વિક્રમ સારાભાઇ.
ભારતનું બહુ પ્રતીક્ષિત ચંદ્રયાન 2 મિશન ચંદ્ર તરફ આગળ વધી રહ્યું છે, ભારતીય અંતરિક્ષ કાર્યક્રમની સફળતાની વાર્તા આગળ વધી રહી છે, જેનો પાયો વિક્રમ સારાભાઇ દ્વારા જ મુકાયો હતો. તેમના જન્મદિવસ પર ગૂગલે એક વિશેષ ડૂડલ બનાવ્યું છે.
નાનપણથી જ વિજ્ઞાન પ્રત્યે હતો લગાવ
વિક્રમનો જન્મ સગવડતાવાળા ઘરે થયો હતો. તેમનો અભ્યાસ તેમના કુટુંબ દ્વારા સ્થાપિત એક પ્રાયોગિક શાળામાં થયો હતો. જેણે તેમની વૈજ્ઞાનિક જીજ્ઞાસાવૃત્તિ ને ધાર આપવાનું કાર્ય કર્યું હતું. કુટુંબિક મિત્ર રવીન્દ્રનાથ ટાગોરની ભલામણ પર 18 વર્ષની ઉંમરે વિક્રમ સારાભાઇ કેમ્બ્રિજ પહોંચ્યા હતા. જો કે, બીજા વિશ્વ યુદ્ધની શરૂઆતમાં, બેંગલોરની ભારતીય ઇન્સ્ટીટયુટ ઓફ સાયન્સ માં નોબલ પારિતોષિક વિજેતા ડો.સી.વી. રમણના વડપણ હેઠળ કાર્ય શરુ કર્યું હતું.
આમ વધી તેમની વિજ્ઞાનમાં રૂચી
અહીં, તેમની મુલાકાત પ્રખર વૈજ્ઞાનિક હોમી ભાભા સાથે થઇ. અહીં જ તે શાસ્ત્રીય નૃત્યાંગના મૃણાલિની સ્વામિનાથનને પણ મળ્યા હતા. અને જેની સાથે તેમને પ્રેમ પણ થયો. અમેરિકન ભૌતિકશાસ્ત્રી અને નોબેલ પારિતોષિક વિજેતા રોબર્ટ મિલીકન જ્યારે કોસ્મિક રે ઇન્ટેન્સિટીના વર્લ્ડ સર્વેક્ષણ માટે ભારત આવ્યા હતા, ત્યારે વિક્રમે તેની બલૂન પ્રયોગમાં મદદ કરી હતી, જેણે કોસ્મિક રેજ અને ઉચ્ચ વાતાવરણના ગુણોમાં તેની રુચિમાં વધારો કર્યો. લગભગ 15 વર્ષ પછી, જ્યારે વૈજ્ઞાનિકો એ ઉપગ્રહોને અવકાશના અધ્યયનના મહત્વના સાધન તરીકે જોયું, ત્યારે પંડિત જવાહરલાલ નહેરુ અને હોમી ભાભાએ ભારતીય રાષ્ટ્રીય અવકાશ સંશોધન સમિતિની સ્થાપના કરી વિક્રમ સારાભાઇને અધ્યક્ષ બનાવ્યા.
વાસ્તવિક જીવન ઘણું શીખવે છે.
સારાભાઇનો પરિવાર સમૃદ્ધ હતો, તેમ છતાં માનવામાં આવે છે કે તેઓ વિજ્ઞાનનો ઉપયોગ ભારતના ગરીબ લોકોને મદદ કરવા માટે કરવાનો નિશ્ચય કરી ને બેઠા હતા. બાળપણમાં, વિક્રમે એક સંબંધી પાસેથી કાપડ મિલોમાં કામ કરતા મજૂરોના સંઘર્ષની વાર્તાઓ સાંભળી હતી. તેની માતા અને બહેનને આઝાદીની ચળવળ દરમિયાન જેલમાં જવું પડ્યું. આ બધું જોઇને તેની નાની બહેન ગીતાની હાલત કથળી હતી. થોડા વર્ષો પછી તેના ભાઇનું પણ અચાનક બિમારીથી મૃત્યુ થયું. આ બધા અનુભવોએ તેમનામાં સામાજિક ચેતનાને જાગૃત કરી, જેનાથી તેઓ લોકોનું જીવન વધુ સારું બનાવવા માટે વધુ સારી ટેકનોલોજી નો ઉપયોગ કરવાનું નક્કી કર્યું હતું.
સારાભાઇએ અમદાવાદમાં IIM, દર્પણ એકેડેમી ઓફ પરફોર્મિંગ આર્ટ્સ, નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ડિઝાઇન વિગેરે વ્યવસાયોનો પાયો નાખ્યો હતો.. તેઓ મેસેચ્યુસેટ્સ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ટેકનોલોજીના વિઝિટિંગ પ્રોફેસર હતા અને હોમી ભાભાના અવસાન પછી થોડા સમય માટે અણુ ઉર્જા આયોગ પણ સંભાળ્યુ હતું.
વિક્રમ હંમેશાં એક વૈજ્ઞાનિક તરીકે જ વિચારતા હતા. તેમણે કહ્યું કે જે વ્યક્તિએ વિજ્ઞાનની પદ્ધતિઓ પોતાનામાં જીવનમાં ઉતારી છે, તે પરિસ્થિતિને નવા દ્રષ્ટિકોણથી જુએ છે. કદાચ આ જ કારણ હતું કે વિક્રમની કાર્ય કરવાની રીતમાં નવીનતા, એન્ટરપ્રાઇઝ અને સુધારણા સૌથી મહત્વપૂર્ણ હતા.
ભવિષ્ય માટે બ્લુપ્રિન્ટ પહેલેથી જ તૈયાર કરી દીધી હતી.
સારાભાઈ સાથે કામ કરતા વસંત ગોવારિકર કહે છે, “અમે દરેક સમયે મોટું વિચારતા હતા.” સારાભાઇની પદ્ધતિઓ અઘરી હતી. તે વધુ સારા પ્રદર્શન માટે સ્પર્ધા કરતા હતા. ગોવારિકર કહે છે કે સારાભાઇ દરેક વસ્તુ જાતે બનાવવાની જીદ કરતા હતા જે તેમને પ્રેરણા આપે છે. પહેલો ધડાકો નવેમ્બર 1963 માં થયો હતો અને વિક્રમે ઘરે એક તાર મોકલ્યો હતો અને રોકેટ શોટની જાણ કરી હતી. સારાભાઇએ 15 ઓગસ્ટ 1969 ના રોજ ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા (ઇસરો) ની સ્થાપના કરી. 30 ડિસેમ્બર 1971 ના રોજ વિક્રમનું 52 વર્ષની વયે અવસાન થયું
નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાવ મંતવ્ય ન્યૂઝ સાથે…
તમે અમને ફેસબુક, ટ્વીટર, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને યુ ટ્યુબ પર પણ લાઇક અને ફોલો કરી શકો છો.
લેટેસ્ટ ન્યૂઝ અપડેટ્સ આપના ફોન પર સૌથી ઝડપી મેળવવા માટે આજે જ ડાઉનલોડ કરો “મંતવ્ય ન્યૂઝ” ની નવી મોબાઇલ એપ્લિકેશન.
