ISRO launch smallest rocket: ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા 10 ફેબ્રુઆરી 2023 ના રોજ સ્મોલ સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલ (SSLV) લોન્ચ કરવા જઈ રહી છે. આમાં અર્થ ઓબ્ઝર્વેશન સેટેલાઇટ EOS-07 મોકલવામાં આવી રહ્યો છે. આ પહેલા ગત વર્ષે 7 ઓગસ્ટના રોજ આ રોકેટથી બે સેટેલાઇટ લોન્ચ કરવામાં આવ્યા હતા. આ EOS-02 અને AzaadiSAT હતા. પરંતુ છેલ્લા તબક્કામાં એક્સીલેરોમીટરમાં ખામીને કારણે બંને ખોટી ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચી ગયા હતા. પરંતુ પ્રથમ વખત આ રોકેટનું લોન્ચિંગ સફળ રહ્યું હતું.
SSLV રોકેટમાં મુખ્ય ઉપગ્રહ EOS-07 હશે જેનું વજન 334 કિલોગ્રામ હશે. તેની સાથે વધુ બે નાના ઉપગ્રહો પણ જઈ રહ્યા છે. જોકે, ISROએ તેની વિગતો શેર કરી નથી. છેલ્લી પ્રક્ષેપણમાં થયેલી ખામી અંગે ISROના વડા એસ. સોમનાથે કહ્યું હતું કે માત્ર બે સેકન્ડની ભૂલને કારણે રોકેટે તેની સાથે લઈ જવામાં આવેલા ઉપગ્રહોને 356 કિમીની ગોળાકાર ભ્રમણકક્ષાને બદલે 356×76 કિમીની લંબગોળ ભ્રમણકક્ષામાં મૂકી દીધા હતા. SSLV નો ઉપયોગ નાના ઉપગ્રહો લોન્ચ કરવા માટે થાય છે. તે એક નાની લિફ્ટ લોન્ચ વ્હીકલ છે. તેના દ્વારા પૃથ્વીની નીચેની ભ્રમણકક્ષામાં 500 કિલોગ્રામ સુધીના ઉપગ્રહોને નીચલા ભ્રમણકક્ષામાં એટલે કે 500 કિમીથી નીચે મોકલી શકાય છે અથવા 300 કિલોગ્રામના ઉપગ્રહોને સૂર્યની સમકાલીન ભ્રમણકક્ષામાં મોકલી શકાય છે. આ ભ્રમણકક્ષાની ઊંચાઈ 500 કિમીથી વધુ છે.
જણાવી દઈએ કે PSLV એટલે કે ધ્રુવીય ઉપગ્રહ પ્રક્ષેપણ વાહન 44 મીટર લાંબુ અને 2.8 મીટર વ્યાસ ધરાવતું રોકેટ છે. જ્યારે, SSLV ની લંબાઈ 34 મીટર છે. તેનો વ્યાસ 2 મીટર છે. PSLVના ચાર તબક્કા છે. જ્યારે SSLV માત્ર ત્રણ તબક્કા ધરાવે છે. PSLVનું વજન 320 ટન છે. SSLV પાસે 120 ટન છે. PSLV 600 કિમી સુધી 1750 કિગ્રા વજનનું પેલોડ પહોંચાડી શકે છે. SSLV 500 કિમી સુધી 10 થી 500 કિગ્રાના પેલોડ પહોંચાડી શકે છે. PSLV 60 દિવસમાં તૈયાર થઈ જશે. SSLV માત્ર 72 કલાકમાં તૈયાર થઈ જાય છે. હાલમાં SSLV શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરના લોન્ચ પેડ એક પરથી લોન્ચ કરવામાં આવશે. પરંતુ થોડા સમય પછી આ રોકેટના પ્રક્ષેપણ માટે અહીં એક અલગ સ્મોલ સેટેલાઇટ લોન્ચ કોમ્પ્લેક્સ (SSLC) બનાવવામાં આવશે. આ પછી, તમિલનાડુના કુલશેખરપટ્ટનમમાં એક નવું સ્પેસ પોર્ટ બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. ત્યારબાદ ત્યાંથી SSLV લોન્ચ કરવામાં આવશે.
સ્મોલ સેટેલાઇટ લોંચ વ્હીકલ (SSLV) ની લંબાઈ 34 મીટર એટલે કે 112 ફૂટ છે. તેનો વ્યાસ 6.7 ફૂટ છે. કુલ વજન 120 ટન છે. તે PSLV રોકેટ કરતા કદમાં ઘણું નાનું છે. તેના ત્રણ તબક્કા ઘન ઇંધણ પર ચાલશે. પ્રથમ સ્ટેજ 94.3 સેકન્ડ, બીજો સ્ટેજ 113.1 સેકન્ડ અને ત્રીજો સ્ટેજ 106.9 સેકન્ડ માટે બળશે. જણાવી દઈએ કે SSLVની જરૂર હતી કારણ કે નાના ઉપગ્રહો લોન્ચ કરવા માટે PSLVના નિર્માણની રાહ જોવી પડતી હતી. તે પહેલા પણ મોંઘું હતું. તેમને એસેમ્બલ કરીને મોટા ઉપગ્રહો સાથે મોકલવાના હતા. આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે નાના ઉપગ્રહો મોટી માત્રામાં આવી રહ્યા છે. તેમના લોન્ચિંગનું માર્કેટ વધી રહ્યું છે. એટલા માટે ISROએ આ રોકેટ બનાવવાની તૈયારી કરી છે. SSLV રોકેટના એક યુનિટનો ખર્ચ 30 કરોડ રૂપિયા થશે. જ્યારે PSLV પર 130 થી 200 કરોડ રૂપિયા આવે છે. એટલે કે એક PSLV રોકેટ જેટલું જતું હતું. હવે એક જ કિંમતે ચારથી પાંચ SSLV લોન્ચ કરવામાં આવશે. આનાથી વધુ આંતરરાષ્ટ્રીય ઉપગ્રહો અવકાશમાં છોડી શકાય છે.
આ પણ વાંચો: ગુજરાત/જામનગરમાં કોઈપણ ધારાધોરણ કે મંજૂરી વગર પુલ બનાવવાનું કામ શરૂઃ લોકો ચોંક્યા
