રાજસ્થાનના સીકર જિલ્લામાં સ્થિત ખાટુ શ્યામ મંદિરમાં સોમવારે સવારે અચાનક નાસભાગ મચી ગઈ હતી. આ અકસ્માતમાં અત્યાર સુધીમાં 3 મહિલાઓના મોત થયા છે, જ્યારે 4 લોકો ઘાયલ થયા છે. સોમવારે સવારે 5 વાગ્યે એકાદશી નિમિત્તે દર્શન કરવા આવેલા ભક્તોનો ધસારો હતો ત્યારે આ અકસ્માત થયો હતો. મંદિરના દરવાજા ખોલતાની સાથે જ ભાગદોડ મચી ગઈ હતી, જેમાં ઘણા લોકો કચડાઈ ગયા હતા. આખરે ખાટુ શ્યામ મંદિર કેમ આટલું પ્રખ્યાત છે અને તેનું મહાભારત સાથે શું જોડાણ છે, ચાલો જાણીએ.
ખાટુ શ્યામ એ ભગવાન કૃષ્ણનો કલિયુગી અવતાર છે:
બાબા ખાટુ શ્યામને ભગવાન કૃષ્ણનો કલિયુગી અવતાર કહેવામાં આવે છે. વાસ્તવમાં, મહાભારત કાળમાં, ભીમનો એક પૌત્ર હતો, જેનું નામ બર્બરીકા હતું. આ બર્બરિક હવે ખાટુ શ્યામ છે. કળિયુગમાં ખુદ શ્રી કૃષ્ણે બર્બરિકને ખાટુ શ્યામ નામથી પૂજવાનું વરદાન આપ્યું હતું.
ભીમનો પૌત્ર બર્બરિક છે:
વાસ્તવમાં મહાભારતમાં જ્યારે કૌરવોએ લાક્ષાગૃહમાં આગ લગાડી ત્યારે પાંડવો પોતાનો જીવ બચાવીને ભાગી ગયા હતા. આ દરમિયાન તે જંગલમાં ભટકતો રહ્યો. જંગલમાં જ ભીમ હિડિમ્બા નામના રાક્ષસને મળ્યા. હિડિમ્બાએ ભીમને જોઈને પોતાના હૃદયમાં તેનો પતિ તરીકે સ્વીકાર કર્યો. પાછળથી હિડિમ્બા કુંતીને મળ્યા અને ભીમ સાથે લગ્ન કર્યા. હિડિમ્બા અને ભીમને એક પુત્ર હતો, જેનું નામ ઘટોત્કચ હતું. આ ઘટોત્કચના પુત્રનું નામ બર્બરિક છે, જે શક્તિમાં તેના પિતા કરતાં વધુ પ્રપંચી હતો.
બાર્બરિક હંમેશા હારેલી બાજુને મદદ કરવા માટે વપરાય છે:
બાર્બરિકે તપસ્યાના બળ પર દેવી પાસેથી ત્રણ તીર મેળવ્યા. તેમની વિશેષતા એ હતી કે જ્યાં સુધી તેઓ તેમના લક્ષ્યને ન તોડે ત્યાં સુધી તેઓ તેનું પાલન કરતા હતા. ટાર્ગેટ પર પ્રહાર કર્યા બાદ તે તુનીર પરત ફરતો હતો. આ બાણોની શક્તિથી, બાર્બરીકા અજેય બની ગઈ. મહાભારતમાં જ્યારે કૌરવો અને પાંડવો વચ્ચે યુદ્ધ ચાલી રહ્યું હતું ત્યારે બર્બરિક કુરુક્ષેત્ર તરફ આવી રહ્યા હતા. બર્બરિકે હંમેશા હારેલા પક્ષને મદદ કરી અને યુદ્ધમાં કૌરવો હારવાના માર્ગે હતા. આવી સ્થિતિમાં શ્રી કૃષ્ણએ વિચાર્યું કે જો બર્બરિક યુદ્ધમાં જોડાય તો તે યોગ્ય નથી. બર્બરિકાને રોકવા માટે ભગવાન કૃષ્ણ બ્રાહ્મણનું રૂપ લઈને તેમની સામે પહોંચ્યા.
કૃષ્ણે બર્બરિકને રોક્યો અને તેની પરીક્ષા લીધી:
આ પછી કૃષ્ણે બર્બરિકને પૂછ્યું કે તું કોણ છે અને કુરુક્ષેત્ર કેમ જઈ રહ્યો છે. આના પર બાર્બરિકે કહ્યું કે તે હારેલા પક્ષનું સમર્થન કરશે અને એક જ તીરથી મહાભારતના યુદ્ધનો અંત લાવશે. આના પર કૃષ્ણ તેમની પરીક્ષા કરવા માંગતા હતા અને કહ્યું – જો તમે મહાન ધનુર્ધારી છો, તો એક તીરમાં પડીને સામે ઉભેલા પીપળના ઝાડના બધા પાંદડા પાડી બતાવો. બર્બરિક ભગવાનની વાત પર આવીને તીર ચલાવ્યું, જેના કારણે થોડી જ ક્ષણોમાં બધાં પાંદડાં પડી ગયાં અને તીર શ્રીકૃષ્ણના ચરણોની નજીક ફરવા લાગ્યું. વાસ્તવમાં, કૃષ્ણે ગુપ્ત રીતે તેમના પગ નીચે એક પાંદડું દાટી દીધું હતું. આના પર બર્બરિકે કહ્યું – તમે તમારા પગને દૂર કરો, જેથી તીર તે પાંદડાને પણ વીંધી શકે.
કૃષ્ણએ બર્બરિકને તેનું માથું પૂછ્યું:
આ પછી શ્રી કૃષ્ણએ બર્બરિકને કહ્યું કે તમે ખૂબ જ શક્તિશાળી છો. તમે મારા જેવા બ્રાહ્મણને કંઈક દાન નહીં આપો? આ બર્બરે કહ્યું- જે જોઈએ તે માંગો. શ્રી કૃષ્ણએ બર્બરિક પાસેથી તેનું માથું માંગ્યું. આના પર બાર્બેરીક સમજી ગયા કે તે કોઈ સામાન્ય બ્રાહ્મણ નથી. આ પછી જ્યારે શ્રી કૃષ્ણ તેમના વાસ્તવિક સ્વરૂપમાં આવ્યા, ત્યારે બર્બરિકે તેમનું માથું કાપીને તેમને પ્રસ્તુત કર્યું.
બર્બરિકને કૃષ્ણના રૂપમાં પૂજવાનું વરદાન:
આ પછી ભગવાન કૃષ્ણએ બર્બરિકને તેમની કોઈપણ ઇચ્છા જણાવવા કહ્યું. ત્યારે બાર્બરિકે કહ્યું કે તે કપાયેલા માથા સાથે મહાભારતનું આખું યુદ્ધ જોવા માંગે છે. શ્રી કૃષ્ણે તેમની ઈચ્છા પૂરી કરી અને નજીકની ટેકરી પર બાર્બરીકાનું માથું સ્થાપિત કર્યું, જેને ખાટુકહેવામાં આવતું હતું. અહીંથી જ બાર્બરિકે આખી લડાઈ જોઈ. કૃષ્ણે બર્બરિકને વરદાન આપ્યું કે કળિયુગમાં મારા નામ એટલે કે શ્યામથી તેની પૂજા થશે.
