ભગવાન શ્રી કૃષ્ણની જન્મજયંતિ દર વર્ષે શ્રાવણ માહિનામાં કૃષ્ણ પક્ષની અષ્ટમી તિથિએ ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. એવી માન્યતાઓ છે કે ભગવાન કૃષ્ણનો જન્મ શ્રાવણ મહિનામાં કૃષ્ણની આઠમી તિથી રોહિણી નક્ષત્રમાં થયો હતો. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે શ્રી કૃષ્ણનું મૃત્યુ ક્યારે અને કેવી રીતે થયું હતું. આવો જાણીએ હિન્દુ ધર્મની પૌરાણિક કથાઓ આ વિશે શું કહે છે.
માનવજાત અને માનવતાનો નાશ કરનાર કુરુક્ષેત્ર યુદ્ધ સમાપ્ત થયું. પાંડવો તેમની જીતથી બહુ ખુશ ન હતા. આ બરબાદીથી તેનું મન પણ ક્યાંક વ્યથિત હતું. તેથી, પાંડવો, શ્રી કૃષ્ણ સાથે, દુર્યોધનના મૃત્યુનો શોક કરવા માટે તેમના અંધ માતા-પિતા ગાંધારી અને ધૃતરાષ્ટ્ર પાસે પહોંચ્યા. દુર્યોધનનું શરીર લોહીથી લથબથ પડ્યું હતું. ત્યારે ગાંધારીએ શ્રી કૃષ્ણને દુર્યોધનના મૃત્યુના જવાબદાર ગણ્યા હતા.
ગાંધારીએ શ્રીકૃષ્ણને બૂમ પાડી કહ્યું, ‘હે દ્વારકાધીશ! મેં હંમેશા તમને વિષ્ણુ અવતાર તરીકે પૂજ્યા છે. પણ આજે તમે જે કર્યું તેનાથી હું શરમ અનુભવું છું. તમે તમારી દૈવી શક્તિઓથી આ યુદ્ધને રોકી શક્યા હોત. જઈને દેવકીને પૂછો કે જે માતા પોતાના પુત્રના મૃત્યુ પર આંસુ વહાવે છે, જેણે પોતાના સાત બાળકોને મરતા જોયા છે તેની શું પીડા છે.
ગાંધારીનો શ્રાપ
ગાંધારીએ અહીંથી અટકી ના હતી. તેણીએ શ્રી કૃષ્ણને શ્રાપ આપતાં કહ્યું, ‘જો ભગવાન વિષ્ણુ પ્રત્યેની મારી ભક્તિ અને શ્રદ્ધા સાચી હશે તો આજથી બરાબર 36 વર્ષ પછી તમારો પણ પૃથ્વી પર અંત આવશે. દ્વારકા નગરી નાશ પામશે અને યદુવંશનું નામ ભૂંસાઈ જશે. આ કુળના લોકો એકબીજાના લોહીના તરસ્યા બની જશે.
એવું કહેવાય છે કે ગાંધારીના આ શ્રાપને કારણે પાછળથી યદુવંશનો વિનાશ થયો અને શ્રી કૃષ્ણનું મૃત્યુ થયું. ઘણા વર્ષો વીતી ગયા પછી, શ્રી કૃષ્ણનો પુત્ર સામ્બ ગર્ભવતી સ્ત્રીનો વેશ ધારણ કરીને ઋષિઓ પાસે ગયો. આ જોઈને ઋષિ ક્રોધિત થઈ ગયા અને તેમણે સામ્બને શ્રાપ આપ્યો કે તે એવા લોખંડી બાણને જન્મ આપશે જેનાથી તેના વંશનો અંત આવશે. સામ્બ ગભરાઈ ગયો અને ઘટના વિશે ઉગ્રસેનને જણાવ્યું.
સામ્બને આ શ્રાપથી બચાવવા માટે ઉગ્રસેને કહ્યું કે તે તીરનો પાવડર બનાવીને પ્રભાસ નદીમાં ફેંકી દે. આમ કરવાથી તે શ્રાપથી મુક્ત થઈ જશે. એવું કહેવાય છે કે જ્યાં આ પાઉડર નાખવામાં આવ્યો હતો તે કાંઠે એક ખાસ પ્રકારનું ઘાસ ઉગ્યું હતું.તે કોઈ સામાન્ય ઘાસ ન હતું, પરંતુ એક નશો કરનારી વનસ્પતિ હતી. આ પછી દ્વારકામાં કેટલાક અશુભ સંકેતો દેખાવા લાગ્યા. શ્રી કૃષ્ણનો શંખ, રથ, સુદર્શન ચક્ર અને બલરામનું હળ અદ્રશ્ય થઈ ગયું.
દ્વારકા કેવી રીતે પાપની નગરી બની?
દ્વારકા ગુનાની નગરીમાં ફેરવાવા લાગ્યું. પૃથ્વી પર પાપ વધવા લાગ્યું. આ બધું શ્રી કૃષ્ણને ન દેખાયું અને તેમણે દ્વારકાના લોકોને પ્રભાસ નદીના કિનારે તેમના પાપોનું પ્રાયશ્ચિત કરવાનું કહ્યું. પરંતુ દ્વારકાના લોકો ત્યાં જઈને તે નશાકારક ઘાસનું સેવન કરવા લાગ્યા. એકબીજાના લોહીના તરસ્યા બન્યા. ગાંધારીનો શ્રાપ સાચો પડ્યો. યદુવંશીઓ વચ્ચે લડાઈ થઈ.
આ ઘટનાના થોડા સમય પછી, જ્યારે શ્રી કૃષ્ણ એક ઝાડ નીચે યોગ સમાધિ લઈ રહ્યા હતા, ત્યારે જરા નામનો એક શિકારી હરણની શોધમાં ત્યાં આવ્યો. જરાએ શ્રી કૃષ્ણના પગને હરણ સમજીને તીર છોડ્યું. તે તીર શ્રી કૃષ્ણને લાગ્યું. જરાને આ માટે ખૂબ જ દુ:ખ થયું અને તેણે શ્રી કૃષ્ણ પાસે ક્ષમા પણ માંગી. ત્યારે શ્રી કૃષ્ણએ તેમને કહ્યું કે જન્મે તેમનું મૃત્યુ નિશ્ચિત છે.
