બહુ સમય પહેલાની વાત છે. દક્ષને એક પુત્રી હતી. તેનું નામ દાનુ હતું. જેમ અદિતિએ દેવોને જન્મ આપ્યો અને દિતિએ દાનવોને જન્મ આપ્યો, તેવી જ રીતે દાનુના પુત્રો દાનવો(રાક્ષસો) કહેવાયા. દાનુને બે પુત્રો હતા – રંભ અને કરંભ. તે બંને રાક્ષસ ખૂબ ક્રૂર હતા. પરંતુ તેને કોઈ સંતાન નહોતું.
તેથી, તેમણે બાળકોની પ્રાપ્તિ માટે તપસ્યા કરવાનું નક્કી કર્યું. કરંભે નદીમાં ડૂબીને કઠોર તપસ્યા શરૂ કરી દીધી અને રંભ આગની સામે ઉભા રહ્યા. દેવતાઓ જાણતા હતા કે જો રંભ અને કરંભની કઠોર તપસ્યા સફળ થઈ, તો તેમના પુત્રો વિશ્વમાં વધુ વ્યભિચાર અને અત્ય ચાર ફેલાવશે.
તેથી દેવરાજ ઇન્દ્રએ એક યોજના બનાવી. તે મગરનું રૂપ લઈ નદીમાં નીચે ઉતર્યા અને શાંતિથી કરંભનો પગ પકડ્યો અને તેને પાણીની નીચે ખેંચી લીધો. કરંભે ઘણો સંઘર્ષ કર્યો, પરંતુ તે પોતાને ઇન્દ્રના શક્તિશાળી જડબાથી છૂટકારો આપી શક્યો નહીં અને તે માર્યો ગયો.
જ્યારે રંભને તેના ભાઈ કરંભનું મૃત્યુ થયું હોવાની જાણ થઈ તો તે એટલો નિરાશ થઈ ગયો કે તે માથું કાપીને તેને અગ્નિ અર્પણ કરવા માગતો હતો. હાથમાં પકડેલી તલવારથી જયારે રંભ પોતાનું માથું કાપવા જાય છે. ત્યાં જ અગ્નિદેવ તેમની સમક્ષ હાજર થયા અને કહ્યું -‘રંભ! તમે શું મૂર્ખ છો? ‘ આવી મુર્ખામી કેમ કરી રહ્યો છે.?’
અગ્નિદેવે કહ્યું. ‘હે દેવ !’ રંભએ ઉદાસીભર્યા અવાજે કહ્યું, ‘મારો ભાઈ કરંભ તપસ્યા કરી રહ્યો હતો. ત્યાં મગરે તેનો પગ પકડી માર્યો છે. તેના વિના મારું જીવન અર્થહીન છે. તેના મૃત્યુ પછી હું શું કરીશ. તેથી મારે પણ મરવું છે. ‘
“પણ શું તમે તપસ્યા સંતાન પ્રાપ્તિ માટે નથી કરી રહ્યા?” અગ્નિદેવે પૂછ્યું. “હા, તે અમારું મુખ્ય ઉદ્દેશ હતું,” રંભએ જવાબ આપ્યો. ‘તો પછી તમે આત્મહત્યા જેવી ખોટી વસ્તુ કેમ કરવા માંગો છો? જે તમારા હેતુને પૂર્ણ કરશે? ‘
અગ્નિદેવ ફરી વળ્યો અને પૂછ્યું. રંભ વિચારમાં પડી ગયો. “તો પછી તમે કહો કે મારે શું કરવું જોઈએ?” તેણે અગ્નિદેવને પૂછ્યું. અગ્નિદેવે કંઈક વિચારીને કહ્યું, “રંભ, હું તને આત્મહત્યા કરતા રોકવા માંગતો હતો. પણ મને તારી ઉપર દયા આવે છે. તું મારી પાસે કોઈ એક વરદાન માંગી શકે છે.’
રંભ રાજી થયા. તેણે કહ્યું, ‘અગ્નિદેવ! જો તમે મારી તપશ્ચર્યાથી ખુશ છો, તો પછી મને કોઈ ત્રિલોક-વિજયી પુત્રનો આશીર્વાદ આપો, જેને કોઈ માણસ, દેવતા અથવા રાક્ષસ ન મારી શકે. ” તમારી મનોકામના પૂર્ણ થાઓ, ‘અગ્નિદેવે કહ્યું.
“જે સ્ત્રી પર સૌથી પહેલા તારું મન આવશે તે જ તારા બાળકની માતા બનશે.” અગ્નિદેવે કદી વિચાર્યું નહીં કે તેમના વરદાનનું પરિણામ કેટલું ભયંકર હશે. રંભ અગ્નિદેવ પાસેથી વરદાન મેળવીને ખુશ થયા અને ઘરે પરત ફર્યા.
એક દિવસ રંભની નજર એક મહિષી (ભેંસ) પર પડી, તે જોઈને કે રંભના દિલમાં પ્રેમ જાગૃત થઈ ગયો. તે મૂર્ખ રાક્ષસ તે ઉદ્ધત મહિષી સાથે એટલો મલમ થઈ ગયો કે તે ખૂબ પ્રયત્ન કર્યા પછી પણ પોતાને સંભાળી શક્યો નહીં. અગ્નિદેવના વરદાનને કારણે મહિષી રંભથી ગર્ભવતી થઈ.
તે દરમિયાન એક ભેંસએ પણ તે મહિષી ને મેળવવાનો પ્રયાસ કર્યો. જ્યારે રંભએ ભેંસને મહિષની તરફ જોતો જોયો, ત્યારે તેને ભેંસની ઇર્ષ્યા થઈ અને તેણે તેનો સામનો કર્યો. ભેંસ ખૂબ શક્તિશાળી હતી. તેણે રંભની છાતી પર શિંગડા વડે ગંભીર ઘા કર્યા હતા, જેનાથી રંભનું મૃત્યુ થયું.
રંભની હત્યા કર્યા પછી, ભેંસો ફરી મહિષીની પાછળ પડે છે. મહિષી મદદ માટે યક્ષોના આશ્રયમાં પહોંચ્યા. યક્ષ જાતિનો રંભ અને તેના પરિવાર માટે અપાર સ્નેહ હતો.
તેથી યક્ષોએ ભેગા મળીને મહિષીની પાછળ પડેલા ભેંસને મારી નાખી અને મહિષીની રક્ષા કરી. ત્યારબાદ યક્ષોએ ચિતા સળગાવી અને રંભના અંતિમ સંસ્કારની તૈયારી શરૂ કરી. રંભના મૃત્યુથી નાખુશ મહિષી ના મનમાં જીવવાની ઇચ્છા સમાપ્ત થઈ ગઈ હતી. તે ગર્ભવતી હતી, છતાં રંભ સાથે સળગતી ચિતામાં બેઠી.
અગ્નિદેવે રંભને ત્રિલોક-વિજયી પુત્રનો વરદાન આપ્યો. પરંતુ રંભ અને મહિષિના મૃત્યુને કારણે, અગ્નિદેવનું વરદાન ખોટું પડે. તેથી મહિષી રંભ સાથે સતી થઈ ગઈ, પરંતુ ચિતામાં બેઠેલા અગ્નિદેવએ તેની શક્તિથી બાળકના ગર્ભને સુરક્ષિત બહાર કાઢ્યો.
મહિષિના આ પુત્રને મહિષાસુર કહેવામાં આવે છે. અગ્નિદેવના આશીર્વાદના પરિણામે, મહિષાસુરે પોતાની શક્તિથી આખી પૃથ્વી પર કબજો કર્યો. તેને તેની અમર્યાદિત શક્તિનો એટલો ગર્વ થઈ ગયો કે તેણે દેવલોકને પણ છોડ્યો નહીં.
પછી તેણે એક પછી એક ત્રણે જગતનો વિજય કર્યો અને અગ્નિદેવના આશીર્વાદથી ખરેખર રોમાંચિત થઈ ગયા. મહિષાસુરના જુલમથી પરેશાન દેવતાઓએ ભગવાન શંકરની મદદ લીધી. અગ્નિદેવે રંભને વરદાન આપતાં કહ્યું કે કોઈ માણસ, દેવતા અથવા રાક્ષસ તેના પુત્રને મારી શકશે નહીં.
તેથી, મહિષાસૂરના વિનાશની શક્યતાઓ ખૂબ મર્યાદિત હતી. આ સમસ્યા પર વિચાર કર્યા પછી, શિવના સૂચન પર, બધા દેવી-દેવતાઓએ પોતપોતાની શક્તિઓને જોડી અને અદભૂત અને સર્વોત્તમ શક્તિશાળી દેવી ભગવતીને વિનંતી કરી.
દેવોએ ભગવતીને મહિષાસુરના આતંક વિશે કહ્યું અને તેને મારી નાખવાની વિનંતી કરી. આખરે, મા ભગવતીએ મહિષાસુરનો વધ કર્યો અને બ્રહ્માંડને અન્યાય અને અધર્મપણાથી સુરક્ષિત કર્યો. આ કારણોસર, દેવી ભગવતીને ‘મહિષાસુરમર્દિની’ પણ કહેવામાં આવે છે.
આ પણ વાંચો:અહીં થાય છે ભોલેનાથની અંગૂઠાની પૂજા, જાણો તેનું અદભૂત રહસ્ય
આ પણ વાંચો:ચાર ધામ યાત્રાથી નષ્ટ થાય છે પાપ અને મળે છે શુભ ફળ, જાણો યાત્રાનું ધાર્મિક મહત્વ
આ પણ વાંચો:કોકિલાવન – અહીં ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ કોયલ બની દર્શન આપ્યા હતા શનિદેવને….
