અફઘાનિસ્તાનમાં તાલિબાનની શક્તિએ સમગ્ર વિશ્વને ચિંતિત કર્યું છે. અફઘાનિસ્તાનની સત્તા પર તાલિબાનનું નિયંત્રણ પણ ભારત માટે ચિંતાનું કારણ છે. બે દાયકામાં ભારતે અફઘાનિસ્તાનમાં લગભગ 22 હજાર કરોડ રૂપિયાનું રોકાણ કર્યું છે. સૌથી મોટો સવાલ એ છે કે શું તાલિબાન સત્તા સંભાળ્યા પછી આ રોકાણ સંપૂર્ણપણે અટકી જશે. છેવટે, ભારતનો કયો મોટો પ્રોજેક્ટ મુશ્કેલીમાં છે? ભારતીય વિદેશ નીતિની ખરી કસોટી અફઘાનિસ્તાનમાં થશે. ભારત સામે સૌથી મોટો પડકાર એ રહેશે કે અફઘાનિસ્તાનમાં તેના રોકાણનું રક્ષણ કેવી રીતે કરવું. આ સિવાય, મધ્ય એશિયાને ચાબહાર પોર્ટ સાથે જોડવાની યોજના પણ અટકી શકે છે.
પર્દાફાશ / પંજાબને હચમચાવવાનું મોટું કાવતરું નિષ્ફળ,અમૃતસરમાં બે આતંકીઓની ધરપકડ
અફઘાનિસ્તાનમાં કટોકટીમાં ભારતના મોટા પ્રોજેક્ટ
પ્રો. હર્ષ પંતનું કહેવું છે કે અફઘાનિસ્તાનમાં અમેરિકન સૈનિકોના પ્રવેશ બાદ ભારતે છેલ્લા બે દાયકામાં ભારે રોકાણ કર્યું છે. ભારતના વિદેશ મંત્રાલય અનુસાર, અફઘાનિસ્તાનમાં ભારતના 400 થી વધુ નાના અને મોટા પ્રોજેક્ટ છે. ચાલો અફઘાનિસ્તાનમાં ચાલી રહેલા ભારતના કેટલાક મોટા પ્રોજેક્ટ્સ પર એક નજર કરીએ અને જુઓ કે ચાલુ યુદ્ધ તેમની કેવી અસર કરી રહ્યું છે.તેમણે કહ્યું કે અફઘાનિસ્તાનમાં ભારતનો સૌથી મહત્વનો પ્રોજેક્ટ કાબુલમાં અફઘાનિસ્તાનની સંસદ છે. ભારતે તેના નિર્માણમાં લગભગ 675 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કર્યો છે. તેનું ઉદ્ઘાટન વર્ષ 2015 માં ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કર્યું હતું. ભારત-અફઘાન મિત્રતાને ઐતિહાસિક ગણાવી હતી. આ સંસદમાં ભારતના પૂર્વ વડાપ્રધાન અટલ બિહારી વાજપેયીના નામ પર એક બ્લોક પણ છે.અફઘાનિસ્તાનમાં સલમા ડેમ હેરત પ્રાંતમાં 42 મેગાવોટનો હાઈડ્રોપાવર પ્રોજેક્ટ છે. તેનું ઉદ્ઘાટન 2016 માં થયું હતું અને ભારત-અફઘાન મિત્રતા પ્રોજેક્ટ તરીકે ઓળખાય છે. હેરત પ્રાંત હવે તાલિબાનના નિયંત્રણમાં છે. અગાઉ તાલિબાનોએ દાવો કર્યો હતો કે હવે તેઓ ડેમની આસપાસના વિસ્તારો પર નિયંત્રણ ધરાવે છે.
તાલિબાનોનો આતંક / રોકડ ભરેલી 4 કાર અને હેલિકોપ્ટર સાથે ભાગ્યા અફઘાનિસ્તાનના રાષ્ટ્રપતિ
ઇન્ડિયા બોર્ડર રોડ ઓર્ગેનાઇઝેશને અફઘાનિસ્તાનમાં 218 કિલોમીટર લાંબો હાઇવે પણ બનાવ્યો છે. ઈરાનની સરહદ નજીક ઝરંજથી દેલારામ સુધીના આ હાઈવે પર $ 150 મિલિયન ખર્ચવામાં આવ્યા છે. આ હાઇવે એટલા માટે પણ મહત્વનો છે કારણ કે તે ભારતને અફઘાનિસ્તાનમાં ઇરાન મારફતે વૈકલ્પિક માર્ગ આપે છે.આ હાઇવેના નિર્માણમાં ભારતના 11 લોકોએ જીવ પણ ગુમાવ્યો હતો. જરંજ-ડેલારામ સિવાય ભારતે ઘણા રસ્તા નિર્માણ પ્રોજેક્ટ્સમાં રોકાણ કર્યું છે. જરંજ-દેલારામ પ્રોજેક્ટ ભારતના સૌથી મહત્વપૂર્ણ રોકાણોમાંથી એક છે. જો પાકિસ્તાન ભારતને જમીન મારફતે વેપાર કરતા અટકાવે છે, તો તે પરિસ્થિતિમાં આ રસ્તો ખૂબ મહત્વનો બની જાય છે. તાલિબાનના નિયંત્રણ બાદ ભારત માટે મોટો ઝટકો લાગશે.ચાબહાર પોર્ટને મધ્ય એશિયા સાથે જોડવાની યોજના અટકી શકે છે.
ચીનનું મોટું નિવેદન / અફઘાનિસ્તાનના પુન:નિર્માણ માટે આર્થિક સહાય અને રોકાણની કરી ઓફર
ભારતનો ચાબહાર પ્રોજેક્ટ પણ ઘણી મુશ્કેલી સર્જે તેવી શક્યતા છે. ભારત ઈરાનના આ બંદર મારફતે અફઘાનિસ્તાનને જોડવાનું કામ કરી રહ્યું હતું જેથી અફઘાનિસ્તાનને વેપાર માટે પાકિસ્તાન પર નિર્ભર ન રહેવું પડે. ભારતની યોજના આ બંદર દ્વારા અન્ય મધ્ય એશિયાના દેશોને જોડવાની પણ રહી છે. હવે પાકિસ્તાન અને ચીનના ટેકાથી આ દેશો અફઘાનિસ્તાન થઈને પાકિસ્તાનના ગ્વાદર પોર્ટ સુધી પહોંચી શકે છે. ચીને પહેલેથી જ કહ્યું છે કે તે અફઘાનિસ્તાનના પુન : નિર્માણમાં મોટું રોકાણ કરવા તૈયાર છે. ચીનના વિદેશ મંત્રી અને તાલિબાન નેતાઓ વચ્ચે તાજેતરમાં થયેલી મંત્રણામાં ચીન-પાકિસ્તાન આર્થિક કોરિડોરની ચર્ચા થઈ હોવાનું માનવામાં આવે છે.
વચગાળાની સરકાર / અફઘાનિસ્તાનમાં રાજકારણમાં મોટો ફેરફાર,ગનીના રાજીનામા બાદ સત્તા જલાલીને,જાણો તેમના વિશે
જમ્મુ -કાશ્મીર વિશે વધુ વ્યૂહરચનાકારો ચિંતિત
તાલિબાનના સત્તામાં આવ્યા બાદ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ જમ્મુ -કાશ્મીર પર શું અસર થશે તે અંગે ભારતીય વ્યૂહરચનાકારો સૌથી વધુ ચિંતિત છે. ભૂતકાળમાં પણ પાકિસ્તાને તાલિબાન દ્વારા રાજ્યમાં અશાંતિ ફેલાવવા માટે કોઈ કસર છોડી ન હતી. કાશ્મીરમાં આતંકવાદી કૃત્યો કરવા માટે રચાયેલી સંસ્થા જૈશ-એ-મહંમદને તૈયાર કરવામાં તાલિબાને મદદ કરી હતી. તેના નેતા મસૂદ અઝહરે તાલિબાન સાથે સતત કામ કર્યું છે. એટલું જ નહીં, ભારત વિરુદ્ધ કામ કરતા ઘણા આતંકવાદી સંગઠનો હજુ પણ તાલિબાન સાથે મળીને અફઘાનિસ્તાનમાં લડી રહ્યા છે. જેમાં લશ્કર, ઇસ્લામિક સ્ટેટ (J&K) અને અલ કાયદાનો સમાવેશ થાય છે. ભૂતકાળમાં, ભારતીય સુરક્ષા એજન્સીઓએ દેશના ઘણા ભાગોમાંથી તેમના લોકોની ધરપકડ કરી છે.
