યુએસના વિદેશ મંત્રીએ પેસિફિકમાં તણાવ ઓછો કરવા માટે બેઇજિંગને હાકલ કરી હતી. તાઈવાન પર અમેરિકાના તાજેતરના નિવેદનોની ચીને આકરી ટીકા કરી છે.
યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટે એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે સેક્રેટરી ઑફ સ્ટેટ એન્ટની બ્લિંકને તેમના ચીની સમકક્ષ વાંગ યી સાથે મુલાકાત કરી હતી અને બેઇજિંગને તાઇવાન વિરુદ્ધ કોઈપણ એકપક્ષીય કાર્યવાહીથી દૂર રહેવાની સલાહ આપી હતી. બંને નેતાઓ ઇટાલિયન રાજધાની રોમમાં જી-20 સમિટ દરમિયાન મળ્યા હતા, જેમાં ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગે હાજરી આપી ન હતી.
બંને નેતાઓ વચ્ચે શું થઈ વાતચીત?
અમેરિકી વિદેશ મંત્રીએ તેમના ચીની સમકક્ષ વાંગ યીને કહ્યું કે તાઈવાન પ્રત્યે અમેરિકાની “વન ચાઈના” નીતિમાં કોઈ ફેરફાર થયો નથી. યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટના પ્રવક્તા નેડ પ્રાઇસના જણાવ્યા અનુસાર, બ્લિંકને જણાવ્યું હતું કે, યુએસ “પૂર્વ અને દક્ષિણ ચીન સમુદ્ર અને તાઇવાનમાં અમારા મૂલ્યો અને હિતોનું ઉલ્લંઘન કરતી કોઈપણ કાર્યવાહીનો સખત વિરોધ કરે છે, જેમાં શિનજિયાંગ, તિબેટ અને હોંગકોંગમાં માનવ અધિકારનો સમાવેશ થાય છે.” તેમણે કહ્યું કે ચીન અને અમેરિકા “ઉત્તર કોરિયા, મ્યાનમાર, ઈરાન, અફઘાનિસ્તાન અને પર્યાવરણીય સંકટ જેવા મુદ્દાઓ પર સાથે મળીને કામ કરી શકે છે.”
ચીનના વિદેશ મંત્રાલયે એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે બ્લિંકન સાથેની વાતચીત દરમિયાન વાંગ યીએ અમેરિકાને ચીન સાથેના વિવિધ મુદ્દાઓ પર પોતાનો “ખોટો દૃષ્ટિકોણ” સુધારવા વિનંતી કરી હતી. ચીનના વિદેશ મંત્રીએ કથિત રીતે યુએસ સેક્રેટરી ઓફ સ્ટેટ એન્ટોની બ્લિંકનને જણાવ્યું છે કે તાઈવાનમાં સ્વતંત્રતા તરફી દળોને અમેરિકાનું સમર્થન એ પેસિફિકમાં તણાવનું મુખ્ય કારણ છે.
હાલમાં જ અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેને એક નિવેદનમાં કહ્યું હતું કે જો ચીન તાઈવાન પર હુમલો કરશે તો અમેરિકા તાઈવાનનો બચાવ કરશે. અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે તાઇવાન માટે અમેરિકી પ્રતિબદ્ધતા “ખડકની જેમ નક્કર” છે. તેમના નિવેદનથી ચીન ગુસ્સે થયું હતું અને ચીનના વિદેશ મંત્રાલયે પ્રતિક્રિયા આપી હતી કે યુ.એસ. તાઇવાન સ્ટ્રેટમાં “તેની તાકાતનું પરીક્ષણ” કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. યુએસ સ્ટેટ સેક્રેટરીએ તાજેતરમાં એક નિવેદનમાં કહ્યું હતું કે તાઇવાનને સંયુક્ત રાષ્ટ્ર જેવી વધુ આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓમાં જોડાવાની જરૂર છે. ચીને પણ આકરી પ્રતિક્રિયા આપતા કહ્યું હતું કે “ચીન તેનો સખત વિરોધ કરે છે.”
અમેરિકા અને ચીન વચ્ચે લાંબા સમયથી ચાલતા કરાર હેઠળ વોશિંગ્ટન ‘વન-ચાઈના’ નીતિને અનુસરી રહ્યું છે. આ રાજકીય સ્થિતિ અનુસાર, યુએસ તાઈવાનની રાજધાની તાઈપેઈને સત્તાવાર રીતે માન્યતા આપવાને બદલે બેઈજિંગ સાથે તમામ મુદ્દાઓનું સમાધાન કરવા માટે બંધાયેલું છે.
તાઈવાન પોતાને એક સ્વતંત્ર દેશ માને છે, પરંતુ ચીન તેને પોતાના દેશનો ભાગ માને છે. ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગે તાજેતરમાં તાઇવાન સાથે “સંપૂર્ણ એકીકરણ” માટે તેમની પ્રતિબદ્ધતાનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો.
