ગુજરાતનું દ્વારકાધીશ મંદિર હિન્દુ ધર્મના મુખ્ય ચાર ધામોમાંનું એક છે. દરરોજ લાખો ભક્તો અહીં દર્શન કરવા આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન કૃષ્ણએ અહીં દ્વારકા શહેરની સ્થાપના કરી હતી, જે સમુદ્રમાં સમાઈ ગઈ હતી. આ હકીકતનો પુરાવો આજે પણ અહીં જોવા મળે છે. આ મંદિરનો ધ્વજ બદલવાની પરંપરા ઘણી રસપ્રદ છે. અહીં મંદિરના ધ્વજને દિવસમાં ઘણી વખત બદલવામાં આવે છે. આ ધ્વજની ડિઝાઈન અને પ્રતીકો પણ ખૂબ જ ખાસ છે. શ્રી કૃષ્ણ જન્માષ્ટમીના અવસર પર, જાણો કેવી રીતે આ મંદિરમાં ધ્વજ બદલવામાં આવે છે…
દિવસમાં 5 વખત ધ્વજ બદલવામાં આવે છે
સામાન્ય રીતે કોઈ પણ મંદિરમાં ખાસ પ્રસંગોએ જ ધ્વજ બદલવામાં આવે છે, પરંતુ ગુજરાતના દ્વારકાધીશ મંદિરમાં દરરોજ 5 વખત ધ્વજ બદલવામાં આવે છે. આ ધ્વજા ભક્તો દ્વારા અર્પણ કરવામાં આવે છે. ધ્વજવંદન માટે એડવાન્સ બુકિંગ કરવામાં આવે છે. મંદિરની મંગળા આરતી સવારે 7.30 વાગ્યે, શ્રૃંગાર સવારે 10.30 વાગ્યે, ત્યારબાદ 11.30 વાગ્યે, પછી સવારે 7.45 વાગ્યે સંધ્યા આરતી અને રાત્રે 8.30 વાગ્યે શયન આરતી થાય છે. આ દરમિયાન ધ્વજ લહેરાવવાની પરંપરા છે. આ ધ્વજ દ્વારકાના અબોટી બ્રાહ્મણો દ્વારા જ ફરકાવવામાં આવે છે. જેને મંદિરમાં ધ્વજા ચડાવવાની તક મળે તે ધ્વજ લઈને આવે છે, તે પહેલા ભગવાનને અર્પણ કરે છે. આ પછી, અબોટી બ્રાહ્મણો તે ધ્વજ લઈ જાય છે અને તેને શિખર પર મૂકે છે.
ધ્વજમાં કયા પ્રતીકો હોવા જોઈએ?
દ્વારકાધીશ મંદિરમાં સ્થાપિત ધ્વજ 52 ગજનો હોવો જોઇયે. આની પાછળ અનેક દંતકથાઓ છે. કહેવાય છે કે 12 રાશિ, 27 નક્ષત્ર, 10 દિશાઓ, સૂર્ય, ચંદ્ર અને શ્રી દ્વારકાધીશ મળીને 52 બને છે. એવું પણ કહેવાય છે કે શ્રી કૃષ્ણના સમયમાં દ્વારકામાં 52 દરવાજા હતા. એટલા માટે ભગવાનને 52 ગજનો ધ્વજ અર્પણ કરવામાં આવે છે. આ ધ્વજ ખાસ દરજી દ્વારા જ સીવવામાં આવે છે. આ ધ્વજ પર સૂર્ય અને ચંદ્રના પ્રતીકો બનાવવામાં આવ્યા છે.
ધર્મ વિશેષ / શ્રી કૃષ્ણની છાતી પર પગના નિશાન કેમ બનાવવામાં આવે છે? શું તમે આ રહસ્ય જાણો છો
