કેનેડા-ભારત રાજદ્વારી વિવાદમાં અમેરિકા અને બ્રિટન કૂદી પડ્યા

અમેરિકા અને બ્રિટને 41 કેનેડિયન રાજદ્વારીઓને દેશ છોડવાના ભારતના આદેશ પર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. બંને દેશોએ ભારતને વિનંતી કરી છે કે કેનેડા ભારતમાં તેની રાજદ્વારી ઉપસ્થિતિ ઘટાડવા માટે દબાણ ન કરે. આ દરમિયાન કેનેડાના પીએમ જસ્ટિન ટ્રુડોએ કહ્યું કે, કેનેડાના રાજદ્વારીઓ વિરુદ્ધ ભારત સરકારની કાર્યવાહી બંને દેશોના લાખો લોકો માટે સામાન્ય જીવન મુશ્કેલ બનાવી રહી છે.

ભારત અને કેનેડા વચ્ચે શું છે વિવાદ?

કેનેડાના પીએમ ટ્રુડોએ ખાલિસ્તાની આતંકવાદી હરદીપ સિંહ નિજ્જરની હત્યામાં ભારતીય એજન્ટોનો હાથ હોવાનો દાવો કર્યા બાદ ભારત અને કેનેડા વચ્ચે તણાવ છે. ગયા મહિને ભારતે કેનેડાને તેની રાજદ્વારી હાજરી ઘટાડવા માટે કહ્યું હતું, ત્યારબાદ કેનેડાએ ભારતમાંથી તેના 41 રાજદ્વારીઓને પાછા બોલાવ્યા છે. તેના પર કેનેડાના વિદેશ મંત્રી જોલીએ ભારત પર આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા વિરુદ્ધ કામ કરવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો.

અમેરિકાએ ભારતને તપાસમાં સહયોગ કરવાની વિનંતી કરી

અમેરિકાએ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટના પ્રવક્તા મેથ્યુ મિલરે જણાવ્યું હતું કે, મતભેદોને ઉકેલવા માટે જમીન પર રાજદ્વારીઓની આવશ્યકતા ધરાવતા ભારત સરકારના આદેશને પગલે યુએસ કેનેડિયન રાજદ્વારીઓના ભારત છોડવા અંગે ચિંતિત છે.તેમણે કહ્યું કે,”મતભેદોને ઉકેલવા માટે જમીન પર રાજદ્વારીઓની જરૂર છે. અમે ભારત સરકારને વિનંતી કરી છે કે કેનેડાની રાજદ્વારી હાજરીમાં ઘટાડો કરવાને બદલે તપાસમાં સહકાર આપે,” તેમણે કહ્યું.

બ્રિટને ભારત સરકારના આદેશ પર અસંમતિ વ્યક્ત કરી

બ્રિટનના વિદેશ કાર્યાલય પ્રવક્તાએ જણાવ્યું હતું કે, “અમે ભારત સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલા નિર્ણયો સાથે સહમત નથી, જેના પરિણામે સંખ્યાબંધ કેનેડિયન રાજદ્વારીઓએ ભારત છોડી દીધું છે.”બ્રિટને કહ્યું કે આ વિયેના કન્વેન્શનના સિદ્ધાંતો કે અસરકારક કામગીરીને અનુરૂપ નથી.

કેનેડા વિવાદમાં પહેલીવાર અમેરિકા અને બ્રિટને ટીકા કરી

વિશ્લેષકોનું કહેવું છે કે અમેરિકા અને બ્રિટન ભારત સાથેના સંબંધોમાં તણાવ ઇચ્છતા નથી કારણ કે તેઓ ભારતને તેમના મુખ્ય એશિયાઈ પ્રતિસ્પર્ધી ચીન સામે કાઉન્ટરવેઈટ તરીકે જુએ છે. જોકે, યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટ અને યુકે ફોરેન ઓફિસની પ્રતિક્રિયાને કેનેડા સાથે ચાલી રહેલા વિવાદમાં દિલ્હીની પ્રથમ સીધી ટીકા તરીકે જોવામાં આવી રહી છે.જોકે, ભારત તરફથી હજુ સુધી કોઈ પ્રતિક્રિયા આવી નથી.

કેનેડાએ શું કહ્યું?

બ્રિટન અને અમેરિકાના પ્રતિક્રિયાઓ વચ્ચે કેનેડાના પીએમ ટ્રુડોએ કહ્યું,”ભારત સરકાર ભારત અને કેનેડામાં લાખો લોકો માટે જીવન સામાન્ય રીતે ચાલુ રાખવા માટે અવિશ્વસનીય રીતે મુશ્કેલ બનાવી રહી છે. અને તેઓ કૂટનીતિના ખૂબ જ મૂળભૂત સિદ્ધાંતનું ઉલ્લંઘન કરીને આમ કરી રહ્યા છે. આ એવી વસ્તુ છે જેણે મને તે લાખો કેનેડિયનોની સુખાકારી અને સુખ વિશે ઊંડી ચિંતા કરી છે.”

ભારતે આ આરોપોને નકારી કાઢ્યા છે

તેના જવાબમાં, ભારતના વિદેશ મંત્રાલયે તે સમયે કહ્યું હતું કે, “અમારા દ્વિપક્ષીય સંબંધોની સ્થિતિ, ભારતમાં કેનેડિયન રાજદ્વારીઓની મોટી સંખ્યા અને અમારી આંતરિક બાબતોમાં દખલગીરી માટે નવી દિલ્હી-ઓટ્ટાવામાં સમાન રાજદ્વારી હાજરીની જરૂર છે. આ સમાનતા છે. અમલ કરવામાં આવ્યો છે.” આમ કરવામાં અમારી ક્રિયાઓ રાજદ્વારી સંબંધો પર વિયેના કન્વેન્શનની કલમ 11.1 સાથે સંપૂર્ણપણે સુસંગત છે.”