આચાર્ય ચાણક્યએ તેમની નીતિઓ દ્વારા માણસને ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ અને મજબૂત સંદેશો આપ્યા છે. ચાણક્યની નીતિમાં જીવનના દરેક પાસાઓ પર નીતિઓ બનાવવામાં આવી છે અને તેને સામાન્ય માણસ સુધી પહોંચાડવામાં આવી છે. ચાણક્યએ તેમના નીતિશાસ્ત્ર દ્વારા પાપ-પુણ્ય, કર્તવ્ય અને અધર્મ વિશે જણાવ્યું છે, તેમની નીતિઓ દ્વારા વ્યક્તિ પોતાનું જીવન શ્રેષ્ઠ બનાવી શકે છે. ચાણક્ય નીતિમાં આવી ઘણી વાતો કહેવામાં આવી છે, જેને અનુસરીને તમે કોઈપણ સમસ્યામાંથી બહાર આવી શકો છો. આચાર્ય ચાણક્યએ પોતાની નીતિના ચોથા અધ્યાયમાં જણાવ્યું છે કે જેના કારણે વૃદ્ધાવસ્થા જલ્દી આવે છે. નીતિશાસ્ત્રના ચોથા અધ્યાયના 17મા શ્લોકમાં સ્ત્રી, પુરુષ અને ઘોડાની વૃદ્ધાવસ્થામાં કહેવામાં આવ્યું છે. ચાણક્યએ એક શ્લોક દ્વારા કહ્યું છે કે આખરે કેવી રીતે લોકો ઝડપથી વૃદ્ધ થાય છે અને તેનાથી કેવી રીતે બચી શકાય છે. ચાલો વિગતવાર જાણીએ-
ચાણક્ય નીતિના ચોથા અધ્યાયનો 17મો શ્લોક
अधवा जरा मनुष्याणां वाजिनां बन्धनं जरा।
अमैथुनं जरा स्त्रीणां वस्त्राणामातपो जरा।।
મુસાફરીનો થાક અને અવ્યવસ્થિત ખાવાની ટેવ વ્યક્તિના શરીર પર વિપરીત અસર કરે છે.
ચાણક્ય નીતિના ચોથા અધ્યાયના સત્તરમા શ્લોકમાં લખ્યું છે કે જે લોકો આખો સમય મુસાફરી કરે છે, તેઓ નિયમિતતાના અભાવે વૃદ્ધાવસ્થાનો શિકાર બને છે. મુસાફરીનો થાક અને અવ્યવસ્થિત ખાવાની ટેવ વ્યક્તિના શરીર પર વિપરીત અસર કરે છે.
જો માણસે ઘોડાને પાળ્યો હોય અને તેને કાયમ માટે બાંધીને રાખ્યો હોય, તો તે જલદી વૃદ્ધ થઈ જાય છે.
ઘોડો મુક્ત-મુવિંગ પ્રાણી બની જાય છે. એક કહેવત પણ છે કે ઘોડો ક્યારેય વૃદ્ધ થતો નથી. પરંતુ જો માણસે ઘોડાને પાળ્યો હોય અને તેને કાયમ માટે બાંધી રાખ્યો હોય, તો તે ટૂંક સમયમાં વૃદ્ધ થઈ જાય છે. કારણ કે તે તેના ભૌતિક સ્વભાવની વિરુદ્ધ છે.
જો પતિ તેની પત્નીને શારીરિક સુખ ન આપે તો તે સંતુષ્ટ નથી થતી અને તે વૃદ્ધ થઈ જાય છે.
આચાર્યએ તેમની સ્ત્રીઓ વિશેની નીતિમાં જે વર્ણન કર્યું છે તે થોડું વિચિત્ર છે, પણ સાચું છે. જો પતિ તેની પત્નીને શારીરિક સુખ ન આપે તો તે સંતુષ્ટ નથી થતી અને તે વૃદ્ધ થઈ જાય છે. એવી જ રીતે સૂર્યપ્રકાશને કારણે વ્યક્તિના કપડા ફાટી જાય છે, એટલે કે સૂર્ય તેને ઝડપથી વૃદ્ધ કરી દે છે.
