વિશ્વમાં ઉર્જાની સંકટ ઉદભવતા તેની અસર ઇંધણના ભાવમાં તીવ્ર વધારોના રૂપમાં જાેવા મળી છે. એશિયા, યુરોપ અને અમેરિકામાં કોલસા, નેચરલ ગેસ અને ક્રૂડ ઓઇલના ભાવ આસમાને પહોંચ્યા છે.જેના લીધે દુનિયાના લોકો મોંઘવારીનો સામનો કરી રહ્યા છે, તેથી ઘણી મિલ ફેક્ટરીઓ બંધ થવાની દહેશત ઉભી થઇ છે.
વિશ્વમાં જાન્યુઆરીથી ગેસની સરેરાશ કિંમત 250 ટકા વધી છે. પરંતુ ગેસના ભાવમાં સૌથી મોટો વધારો યુરોપિયન દેશોમાં થયો છે. યુરોપમાં જાન્યુઆરીની સરખામણીમાં ઓક્ટોબરમાં ગેસના ભાવમાં છ ગણો વધારો થયો છે. યુરોપ તેની જરૂરિયાતનો 35 ટકા ગેસ રશિયામાંથી આયાત કરે છે, તેથી રશિયામાં ગેસની કિંમતમાં વધારાના કારણે યુરોપમાં પણ ભાવ વધ્યા છે
છેલ્લા કેટલાક સપ્તાહમાં યુરોપિયન યુનિયનના દેશોમાં વીજળીના દરોમાં ભારે ભાવ વધારો જોવા મળ્યો છે. સ્પેનમાં ભાવ ત્રણ ગણા થઈ ગયા છે. ભાવ વધારાના લીધે યુરોપમાં આવનાર દિવસો માટે મુશ્કેલી સર્જી શકે છે. શિયાળામાં વીજળીની માંગ સૌથી વધુ હોય છે. એશિયન દેશોમાં પણ ઈંધણના ભાવમાં વધારો થયો છે.
ઈંધણના ઉંચા ભાવને કારણે ફુગાવો વધ્યો
1-યુકેમાં ગેસના ભાવમાં 600 ટકાનો વધારો:
ઉર્જા અને વીજળીની કટોકટીના લીધે યુકેમાં જાન્યુઆરીની સરખામણીમાં ઓક્ટોબરના બીજા સપ્તાહ સુધીમાં ગેસના ભાવમાં 600 ટકાનો વધારો થયો છે. જાન્યુઆરીમાં ગેસના એક યુનિટની કિંમત 50 પેન્સ હતી, પરંતુ હવે તેની કિંમત 400 પેન્સ છે. એ જ રીતે બ્રિટનમાં પેટ્રોલની કિંમત 136.5 પેન્સ પ્રતિ લિટર પર પહોંચી ગઈ છે.
અસર: યુકેના નિષ્ણાતો ઈંધણના ભાવમાં વધારાને કારણે કેટલીક કંપનીઓ બંધ થવાની ધારણા કરી રહ્યા છે. યુકેમાં ચાર લોકોના પરિવારનો ખર્ચ ડિસેમ્બર સુધીમાં £ 1,800 વધશે. એક મીડિયા સંસ્થાએ તેના સંશોધનમાં જોયું કે સુપરમાર્કેટની ખાદ્ય ચીજો 44 ટકા મોંઘી થઈ છે
2- શ્રીલંકામાં ગેસ સિલિન્ડર 2500 રૂપિયાને પાર કરે છે:
શ્રીલંકામાં, સાડા 12 કિલોગ્રામ વજનના એલપીજી સિલિન્ડરની કિંમત બમણી થઈ ગઈ છે. 11 ઓક્ટોબરે એલપીજી સિલિન્ડરની કિંમત વધીને 2657 રૂપિયા થઈ ગઈ છે, સરકાર દ્વારા આવશ્યક ચીજવસ્તુઓની કિંમત મર્યાદા નાબૂદ કરવાની જાહેરાત બાદ સ્થિતિ વધુ નાજુક બની છે
અસર: બળતણના ભાવમાં વધારો પરિવહન ખર્ચ પર અસર કરે છે. તેના પરિણામે શ્રીલંકામાં દૂધ જેવી આવશ્યક ચીજવસ્તુના ભાવ પ્રતિ લિટર 1200 રૂપિયા સુધી પહોંચી ગયા છે. સોશિયલ મીડિયા પર લોકોએ ભાવ નાબૂદ કરવાની માંગ સાથે પોતાની નારાજગી વ્યક્ત કરી છે.
3- પાકિસ્તાનમાં ગેસ સિલિન્ડર 30 ટકા મોંઘુ:
30 એપ્રિલથી ઓગસ્ટ સુધી પાકિસ્તાનમાં ગેસના ભાવમાં 30 ટકાનો વધારો થયો. અત્યારે પાકિસ્તાનમાં 11.8 કિલો એલપીજી સિલિન્ડરની કિંમત 2000 રૂપિયાથી વધુ છે. પાકિસ્તાનમાં પેટ્રોલની કિંમતમાં 127 રૂપિયા પ્રતિ લીટરથી વધુનો વધારો થયો છે. હાઇ સ્પીડ ડીઝલની કિંમત 122 રૂપિયા પ્રતિ લિટર અને કેરોસીનની કિંમત 99 રૂપિયાથી વધુ છે.
અસર: પાકિસ્તાનમાં ફુગાવાની સ્થિતિ એ છે કે આ વર્ષે ઘઉંનો ભાવ વધીને 60 રૂપિયા પ્રતિ કિલો થયો છે. પાકિસ્તાની મંત્રીએ લોકોને ચામાં ઓછી ખાંડ નાખવાની અને ઓછી રોટલી ખાવાની સલાહ આપવાની છે. પાકિસ્તાન સંચાલિત કાશ્મીર અને ગિલગિટ-બાલ્ટિસ્તાન બાબતોના સંઘીય મંત્રી અલી અમીન ગાંડાપુરે સ્વીકાર્યું કે વૈશ્વિક સ્તરે ઇંધણના ભાવમાં વધારો થયો છે.
ચીનમાં 4-કોલસો રૂ. 223 પ્રતિ ટન:
ઝેંગઝોઉ કોમોડિટી એક્સચેન્જ પર પ્રતિ ટન કોલસાની કિંમત વધીને 233.6 રૂપિયા થઈ ગઈ. કોલસાની અછત અને તેના રેકોર્ડ ઉંચાઇ પર છે ભાવ ઘણા પ્લાન્ટ્સ માટે સમસ્યા ઉભી કરી રહ્યા છે. 60 થી વધુ કોલસાની ખાણો ભારે વરસાદ અને કોલસાની કટોકટી ઉભી થવાને કારણે બંધ થતાં ગેસ અને તેલની માંગ વધી. માંગમાં વધારો થવાને કારણે, તેમની કિંમતોમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે.
અસર: ચીનમાં વીજ પુરવઠો પ્રભાવિત થયો છે. ચીનમાં આવશ્યક ચીજવસ્તુઓના વધતા ભાવને કારણે ચીનમાં ફુગાવો 13 વર્ષમાં સૌથી વધુ છે.
5- જાપાનમાં વીજળી 33 રૂપિયા પ્રતિ યુનિટ:
કોલસા, ગેસ અને ક્રૂડ ઓઇલના ભાવમાં વધારા બાદ જાપાનમાં વીજળીનો દર વધ્યો. હવે તમારે પ્રતિ કિલોવોટ કલાક (એક યુનિટ) રૂપિયા 33 ચૂકવવા પડશે. છેલ્લા નવ મહિનામાં વીજળીના ટેરિફનો આ સૌથી ઉચો ભાવ છે. આ સિવાય એલપીજી અને તેલના ભાવમાં વધારો થવાને કારણે ખાદ્ય ચીજો મોંઘી થઈ છે.
અસર: જાપાનમાં ફુગાવો અને ફુગાવો 13 વર્ષની ટોચ પર છે.
6- અમેરિકામાં કિંમતોમાં વધારો થયો: અમેરિકામાં મંગળવારે ક્રૂડ ઓઇલના ભાવ સાત વર્ષના રેકોર્ડને તોડીને 80.9 ડોલર પ્રતિ બેરલ પર પહોંચી ગયા. સિટીગ્રુપ ઇન્ક.એ ચોથા ક્વાર્ટરમાં તેલના ભાવ વધીને $ 90 પ્રતિ બેરલ થવાની આગાહી કરી છે. વૈશ્વિક સ્તરે ક્રૂડ ઓઇલ પણ 83.8 ડોલર પ્રતિ બેરલની ત્રણ વર્ષની ઉંચી સપાટીએ પહોંચી ગયું છે.
અસર: કિંમતોમાં થયેલા વધારાની અમેરિકા પર હજુ સુધી કોઈ ખાસ અસર જોવા મળી નથી. પરંતુ theર્જા સંકટને ધ્યાનમાં રાખીને, વિશ્વમાં ક્રૂડ ઓઈલની દૈનિક માંગ 2.5 લાખથી વધીને સાડા સાત લાખ બેરલ થઈ શકે છે, જેના કારણે તેલના ભાવ વધુ વધી શકે છે.
