સાઉદીમાં ડ્રોન એટેક પછી સોમવારે બજાર ખુલ્યું ત્યારે ક્રૂડ ઓઇલના ભાવમાં આશરે 20 ટકાનો ઉછાળો આવ્યો હતો. હવે દરેકને ચિંતા છે કે વૈશ્વિક તેલ પુરવઠા પર તેની શું અસર પડશે?
સાઉદી અરેબિયા સ્થિત અરામકો ના ઓઇલ પ્લાન્ટ પર ડ્રોન હુમલાએ આખી દુનિયાને ચોંકાવી દીધી છે. આ હુમલા પછી, સોમવારે બજાર ખુલ્યું ત્યારે ક્રૂડ ઓઇલના ભાવમાં આશરે 20 ટકાનો ઉછાળો આવ્યો, જે 1991 પછી પહેલીવાર છે. હવે દરેકને ચિંતા છે કે વૈશ્વિક તેલ પુરવઠા પર તેની શું અસર પડશે, જો આ સંકટ લાંબું ચાલશે તો શું થશે? અહીં આપણે દરેક સવાલોના જવાબ જાણીએ છીએ.
ઉત્પાદન પર કેટલી અસર પડે છે
શનિવારે થયેલા આ હુમલાથી સાઉદી અરેબિયાના કુલ ઉત્પાદનના લગભગ અડધા અને વૈશ્વિક સપ્લાયના 5 ટકાના ઉત્પાદનમાં અવરોધ આવ્યો છે. એટલું જ નહીં, સાઉદી અરેબિયા ઇમરજન્સી માટે દરરોજ 2 મિલિયન બેરલની વધારાની ઉત્પાદન ક્ષમતાનો ઉપયોગ કરી શકશે નહીં. સાઉદી અરેબિયા એકમાત્ર એવો દેશ છે કે જેમાં ઇમરજન્સી માટે ઘણી વધારે ક્ષમતા છે. તેલના કુવાઓ ખોદવા અને બુનિયાદી માળખું નિર્માણ કરવું ખૂબ ખર્ચાળ છે, જે તમામ દેશો પોષી શકતા નથી.
આંતરરાષ્ટ્રીય ઉર્જા એજન્સી (આઇઇએ) ના જણાવ્યા અનુસાર, આ હુમલા પહેલા ઓપેક (ઓર્ગેનાઈઝેશન ઓફ પેટ્રોલિયમ એક્સપોર્ટિંગ કન્ટ્રીઝ) ની કુલ વૈશ્વિક સપ્લાય દરરોજ 3.21 મિલિયન બેરલ હતી. આમાંથી, એકલા સાઉદી અરેબિયાને સપ્લાય કરવામાં આવ્યો હતો 2.27 એમબીપીડી. આનો અર્થ એ થયો કે બાકીના ઓપીકે દેશોની સપ્લાય ક્ષમતા ફક્ત 9.4 લાખ બીપીડી ક્ષમતા છે, જેમાંથી મોટાભાગના કુવૈત અને સંયુક્ત આરબ અમીરાત સાથે છે.
પહેલેથી જ ઉત્પાદનમાં કાપ કરવામાં આવ્યો છે.
સમાચાર એજન્સી રોઈટર્સ અનુસાર, ઓપેક અને તેના રશિયા જેવા ભાગીદાર દેશો પહેલેથી જ ઉત્પાદનમાં કાપ મુકી રહ્યા છે, જેથી કિંમતોમાં વધુ ઘટાડો થતો અટકાવી શકાય. હકીકતમાં, આ પહેલાં, બજારમાં તેલની ઓવરસપ્લાય હતી. ઘટાડાનો હેતુ સપ્લાયને 1.2 એમબીપીડી સુધી ઘટાડવાનો હતો. મોટાભાગના કાપ સાઉદી અરેબિયાથી કરવામાં આવ્યા છે, તેથી તે તરત જ ઉલટાવી શકાતો નથી. રશિયા જેવા નોન-ઓપેક દેશો પણ ફક્ત 1 થી 1.5 લાખ બીપીડીનું ઉત્પાદન કરી શકે છે.
ઘણા દેશો પર પ્રતિબંધ
ઇરાન પાસે વધારાની ક્ષમતા છે, પરંતુ યુએસના પ્રતિબંધોને કારણે તેનો ઉપયોગ બાકીના વિશ્વ દ્વારા થઈ શકશે નહીં. આ પ્રતિબંધ પછી, એપ્રિલથી ઇરાનની નિકાસમાં 20 એમબીપીડીનો ઘટાડો થયો છે. યુ.એસ. દ્વારા વેનેઝુએલાના તેલ ઉદ્યોગ પર પણ પ્રતિબંધ છે. પરંતુ વર્ષોથી વેનેઝુએલાના ઉત્પાદનમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. પ્રતિબંધ હટાવ્યા પછી પણ, રાજ્ય સંચાલિત પીડીવીએસએ ઉત્પાદનમાં વધારો કરી શકશે નહીં.
અમેરિકા પર નજર
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, અમેરિકા વિશ્વમાં ક્રૂડ તેલનો સૌથી મોટો ઉત્પાદક બન્યો છે. તેનું કારણ એ છે કે ત્યાંના ટેક્સાસ ક્ષેત્રમાં શેલ ઓઇલ-ગેસ ક્ષેત્રમાંથી સપ્લાય નોંધપાત્ર રીતે વધી છે. તેણે હવે સાઉદી અરેબિયાને પણ પાછળ છોડી દીધું છે. અમેરિકાએ જૂનમાં સાઉદી અરેબિયા કરતા વધુ ક્રૂડ તેલની નિકાસ કરી છે. જ્યારે કિંમતોમાં વધારો થાય છે, યુએસ શેલ ઉત્પાદકો ઝડપથી ઉત્પાદન વધારવાનો પ્રયાસ કરી શકે છે, પરંતુ તેમાં ઘણા મહિનાઓનો સમય પણ લાગશે. જો તેઓને લાગે છે કે સાઉદી સંકટ લાંબુ રહેશે અને તેલના ભાવમાં નોંધપાત્ર વધારો થશે, તો જ તેઓ ઉત્પાદનમાં વધારો કરી શકે છે. પરંતુ ઉત્પાદનમાં વધારો થવા છતાં, યુ.એસ.માંથી નિકાસ વધારવામાં અવરોધ એ છે કે ત્યાંના ઓઇલ બંદરો તેમની સંપૂર્ણ ક્ષમતાથી પૂર્ણ છે.
અનામત જથ્થાનો ઉપયોગ કરવાથી વધારે ફાયદો થતો નથી
સાઉદી અરેબિયા, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને ચીન વ્યૂહાત્મક સંગ્રહમાં લાખો બેરલ તેલ ધરાવે છે. કટોકટીની સ્થિતિમાં તેલની સપ્લાયમાં અવરોધ આવે છે, તો આ મહત્વપૂર્ણ સ્ટોકનો ઉપયોગ થાય છે. અમેરિકન રાષ્ટ્રપતિએ એમ પણ કહ્યું છે કે તે તેલની કિંમતોને કાબૂમાં લેવા અને માંગને પહોંચી વળવા વ્યૂહાત્મક સંગ્રહનો ઉપયોગ કરી શકે છે.
આઇએએએ તમામ મોટા દેશોને સલાહ આપી છે કે તેલને તેના સ્ટોરેજમાં 90 દિવસ સુધી સમકક્ષ રાખવું. પરંતુ બજાર આવા આપત્તિ પુરવઠા પર નિર્ભર રહી શકતું નથી, કારણ કે કોઈ પણ દેશ આવા અનામતને સમાપ્ત કરવાનું જોખમ લઈ શકે નહીં.
જો તેમાં કોઈ અવરોધ આવે તો તે વધુ મુશ્કેલ બનશે
હવે જો વધારે ક્ષમતાનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે, તો જો ત્યાં વધુ વિક્ષેપ આવે તો તેલના ભાવ આકાશને સ્પર્શવાનું શરૂ કરશે. આ ઉત્પાદકોને વધુ રોકાણો અને ઉત્પાદન માટે પ્રોત્સાહિત કરશે. લિબિયામાં ઓપેક ગૃહ યુદ્ધ ચાલી રહ્યો છે, તેથી તે ઉત્પાદન વધારવાની સ્થિતિમાં નથી. જો લિબિયામાં કોઈ મોટો વિક્ષેપ આવે છે, તો વિશ્વમાં તેલની અછત સર્જાશે. નાઇજીરીયાથી તેલનો પુરવઠો પણ ઘણી રીતે ખોરવાઈ રહ્યો છે.
નીચે આપેલી લીંક પર ક્લિક કરીને જોડાવ મંતવ્ય ન્યૂઝ સાથે…
તમે અમને ફેસબુક, ટ્વીટર, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને યુ ટ્યુબ પર પણ લાઇક અને ફોલો કરી શકો છો.
લેટેસ્ટ ન્યૂઝ અપડેટ્સ આપના ફોન પર સૌથી ઝડપી મેળવવા માટે આજે જ ડાઉનલોડ કરો “મંતવ્ય ન્યૂઝ” ની નવી મોબાઇલ એપ્લિકેશન.
