કેન્દ્રીય કૃષિમંત્રી નરેન્દ્રસિંહ તોમારે શુક્રવારે કહ્યું હતું કે ભારત સરકાર ખેડૂતો સાથે વાટાઘાટો કરવા તૈયાર છે. જો કે, તેમણે ફરીથી સ્પષ્ટ કર્યું કે કૃષિ કાયદા પાછા ખેંચવાની વાત કરવામાં આવશે નહીં. મધ્ય પ્રદેશના ગ્વાલિયરમાં તેમણે કહ્યું હતું કે જો કોઈ ખેડૂત સંઘ અધિનિયમ સાથે સંબંધિત જોગવાઈઓ અંગે મધ્યરાત્રિએ પણ વાતચીત કરવા તૈયાર છે, તો હું તેનું સ્વાગત કરું છું.
અહીં ભારતીય કિસાન સંઘના નેતા રાકેશ ટીકૈતે ટ્વીટ કરીને સરકાર પર નિશાન સાધ્યું હતું. તેમણે કહ્યું, “સરકાર આરોપ શોધે છે સમાધાન નહિ. આ કઈ જાતની લોકશાહી છે! દેશભરનાં ખેડુતો સાત મહિનાથી રાજધાની દિલ્હીમાં ધરણા પર બેઠા છે અને કેન્દ્ર સરકાર સરમુખત્યારશાહી વલણ અપનાવી રહી છે.”
સરકાર અને ખેડૂત સંગઠનો વચ્ચે 11 રાઉન્ડની વાટાઘાટો થઈ છે. છેલ્લી વાતચીત 22 જાન્યુઆરીએ થઈ હતી. 26 જાન્યુઆરીએ ખેડૂત ટ્રેક્ટર રેલી દરમિયાન વ્યાપક હિંસા બાદ બંને પક્ષો વચ્ચે વાતચીત અટકી ગઈ હતી.
મુખ્યત્વે પંજાબ, હરિયાણા અને પશ્ચિમ ઉત્તર પ્રદેશના ખેડૂત છ મહિનાથી વધુ સમયથી દિલ્હીની સરહદે પડાવ નાખી બેઠા છે. ખેડૂત ત્રણેય કૃષિ કાયદાઓનો વિરોધ કરી રહ્યા છે. તેઓ કહે છે કે આનાથી લઘુતમ સપોર્ટ પ્રાઈસ (એમએસપી) પર પાકની ખરીદી બંધ થઇ જશે.
સુપ્રીમ કોર્ટે આ આદેશના અમલ ઉપરના આદેશો સુધી સ્ટે આપ્યો છે. કોર્ટે પણ આ મુદ્દાના નિરાકરણ માટે એક સમિતિની રચના કરી છે.
કૃષિમંત્રી તોમારે પોતાના ટ્વિટર એકાઉન્ટ પર એક વીડિયો શેર કર્યો છે, જેમાં તેઓ કહેતા જોવા મળે છે કે, ભારત સરકાર ખેડૂતો સાથે વાતચીત કરવા તૈયાર છે. કાયદા પાછી ખેંચવાની માંગને બાદ કરતાં, જો કોઈ ખેડૂત સંગઠન કાયદાની કોઈપણ જોગવાઈ અંગે વાટાઘાટો કરવા માંગે છે, તો તેઓ અડધી રાત્રે પણ વાટાઘાટો માટે તૈયાર છે.
તોમર અને ખાદ્ય પ્રધાન પીયુષ ગોયલ સહિત ત્રણ કેન્દ્રીય પ્રધાનોએ આંદોલનકારી ખેડૂત સંગઠનો સાથે 11 રાઉન્ડની વાટાઘાટો કરી હતી. 22 મી જાન્યુઆરીએ છેલ્લી બેઠક મળી હતી, જેમાં ખેડૂત સંઘોએ કાયદાને હાલના સ્થગિત કરવાના સરકારના પ્રસ્તાવને નકારી દીધા હતા. 20 મી જાન્યુઆરીએ યોજાયેલી દસમા રાઉન્ડની વાતચીતમાં કેન્દ્રએ આ કાયદાને દોઢ વર્ષ માટે મુલતવી રાખવાની અને સંયુક્ત સમિતિની રચના કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. કેન્દ્રએ પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો કે આ માટે ખેડુતોને દિલ્હીની સરહદથી પોતાના ઘરે પાછા ફરવું પડશે.
ખેડૂત જૂથોનો આક્ષેપ છે કે આ કાયદાઓથી મંડી અને ન્યુનત્તમ ટેકાના ભાવોની પ્રાપ્તિની વ્યવસ્થા સમાપ્ત થઈ જશે અને ખેડુતો મોટા કોર્પોરેટ્સને આધીન થઇ જશે. જો કે સરકારે આ આશંકાઓને પાયાવિહોણા ગણાવી છે.
11 જાન્યુઆરી, 2021 ના રોજ, સુપ્રીમ કોર્ટે આદેશ આપતા આ ત્રણ કૃષિ કાયદાના અમલને આગામી આદેશો સુધી મુલતવી રાખ્યા હતા. આ સાથે, ડેડલોકના સમાધાન માટે ચાર સભ્યોની સમિતિની નિમણૂક કરવામાં આવી હતી. ભારતીય કિસાન સંઘના અધ્યક્ષ ભુપિંદર સિંઘ માન જોકે પાછળથી સમિતિમાંથી દૂર થયા હતા. અન્ય સભ્યોમાં સમિતિના અન્ય સભ્યોમાં સેતકારી સંગઠન (મહારાષ્ટ્ર) ના પ્રમુખ અનિલ ઘનવત અને કૃષિ અર્થશાસ્ત્રી પ્રમોદકુમાર જોશી અને અશોક ગુલાટીનો સમાવેશ થાય છે. સમિતિએ સંબંધિત પક્ષો સાથે પરામર્શ અને સંવાદની પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરી છે.
