ભારતીય રમતગમતના ઈતિહાસમાં મેજર ધ્યાનચંદ એક એવું નામ છે જેને ભાગ્યે જ કોઈ અજાણ હશે. લોકો મોટાભાગે હોકીને મેજર ધ્યાનચંદના નામથી વાકેફ છે, આ જ કારણ છે કે દર વર્ષે તેમની જન્મજયંતિ પર, 29 ઓગસ્ટને ભારતમાં રાષ્ટ્રીય રમત દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.મેજર ધ્યાનચંદે પોતાની હોકી સ્ટિક વડે દુનિયાભરમાં ડંકો વગાડ્યો હતો. જર્મન તાનાશાહ એડોલ્ફ હિટલર પણ તેમના ફેન હતા. ધ્યાનચંદ હોકી જગતના પ્રથમ સુપરસ્ટાર હતા. તેમણે સતત ત્રણ ઓલિમ્પિક ગેમ્સમાં ભારત માટે ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો હતો.
ભારતે એમ્સ્ટરડેમ 1928, લોસ એન્જલસ 1932 અને બર્લિન 1936 ઓલિમ્પિકમાં ગોલ્ડ મેડલ જીત્યા હતા. આ ઓલિમ્પિક ગેમ્સ દરમિયાન વિશ્વની કોઈ ટીમ ભારત સાથે સ્પર્ધા કરી શકતી ન હતી એટલી મજબૂત ટીમ હતી. 15 ઓગસ્ટ 1936ના રોજ, ભારતને આઝાદી મળ્યાના 11 વર્ષ પહેલા, ધ્યાનચંદના નેતૃત્વમાં ભારતીય હોકી ટીમે કરિશ્માપૂર્ણ પ્રદર્શન કર્યું, બર્લિન ઓલિમ્પિક ફાઇનલમાં જર્મનીને હરાવીને મેડલ જીત્યો. આ મેચમાં હિટલર મેદાનમાં હાજર હતો અને જર્મનીની જીત માટે મેદાન ભીનું કરવામાં આવ્યું હતું જેથી ભારતીય ખેલાડીઓ હળવા જૂતા પહેરીને રમી શક્યા ન હતા
હાફ ટાઈમ સુધી ભારતીય ખેલાડીઓ ઘણી મુશ્કેલીમાં જોવા મળ્યા હતા. પરંતુ વિરામ બાદ મેજર ધ્યાનચંદે કંઈક એવું કર્યું જેનાથી સ્ટેડિયમમાં હાજર તમામ દર્શકોની સાથે ખુદ હિટલર પણ ચોંકી ગયા. ધ્યાનચંદ વિરામ બાદ પગરખા વગર જમીન પર ઉતરી ગયા હતા. પરિણામે ભારતે જર્મનીને 8-1થી હરાવી ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો હતો.
હિટલર મેજર ધ્યાનચંદની રમતથી એટલો પ્રભાવિત થયો કે તેણે ધ્યાનચંદને જર્મનીની નાગરિકતાની આપી હતી ઓફર અને પોતાની સેનામાં ફિલ્ડ માર્શલની પોસ્ટ ઓફર કરી હતી. જોકે, તેમની ઓફર ભારતીય દિગ્ગજ ખેલાડીએ ઠુકરાવી દીધી હતી.
