બાસમતી ચોખાની લઘુત્તમ નિકાસ કિંમત (MEP) $1200 પ્રતિ મેટ્રિક ટન નક્કી કર્યા પછી, લગભગ બે મહિના સુધી ઉદ્યોગમાં ખળભળાટ મચી ગયો હતો. એવું વાતાવરણ ઊભું થયું કે કેન્દ્રના આ નિર્ણયને કારણે પાકિસ્તાન બાસમતી ચોખાનું આંતરરાષ્ટ્રીય બજાર કબજે કરી રહ્યું છે કારણ કે ત્યાંથી નિકાસ થતી બાસમતીની કિંમત ભારતની સરખામણીએ ઓછી થઈ ગઈ છે. પરંતુ, સરકારે આ થિયરીને ફગાવી દીધી છે. નિકાસ અંગે કેન્દ્ર સરકારનો તાજેતરનો અહેવાલ એ વાતની પુષ્ટિ કરી રહ્યો છે કે આટલા બધા MEP હોવા છતાં નિકાસમાં ઘટાડો થયો નથી. વાસ્તવમાં બાસમતીની નિકાસ ગયા વર્ષની સરખામણીમાં નોંધપાત્ર રીતે વધી છે. જોકે, બાસમતી ઉદ્યોગ અને ખેડૂતોના વિરોધ બાદ સરકારે હવે તેની MEP ઘટાડીને $950 પ્રતિ ટન કરી દીધી છે.
26 ઓગસ્ટે કેન્દ્ર સરકારે બાસમતી પર 1200 ડોલર પ્રતિ ટન MEP લાદ્યો હતો. ઉદ્યોગના જોરદાર વિરોધ અને સરકાર સાથે વાટાઘાટોના અનેક રાઉન્ડ પછી, 26 ઓક્ટોબરના રોજ તે ઘટાડીને $950 કરવામાં આવી હતી. તેનો અર્થ એ કે એમઇપી બે મહિના સુધી $1200 પ્રતિ ટન પર રહી. નિકાસ ઉદ્યોગ દાવો કરી રહ્યો હતો કે આ બે મહિનામાં નિકાસમાં ઘટાડો થયો છે. પરંતુ ગયા વર્ષના સપ્ટેમ્બર-ઓક્ટોબરની સરખામણીએ આ વર્ષે આ બે મહિનામાં નિકાસ કરાયેલા ચોખાનો જથ્થો અને તેમાંથી મળતા નાણાં બંનેમાં વધારો થયો છે.
સરકારે આ વાતનો ખુલાસો ત્યારે કર્યો જ્યારે શિરોમણી અકાલી દળના સાંસદ હરસિમરત કૌર બાદલે લોકસભામાં આને લગતો પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો. બાસમતી નિકાસમાં પંજાબનો મોટો હિસ્સો હોવાથી ત્યાંના ખેડૂતો મોટા પાયે તેની ખેતી કરે છે. ત્યાં ઘણા મોટા નિકાસકારો છે. તે પોતે તે સ્થળની રહેવાસી છે, તેથી તેણે સંસદમાં આ પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો હતો. બાદલે પૂછ્યું કે શું સરકાર વાકેફ છે કે બાસમતી ચોખાની લઘુત્તમ નિકાસ કિંમત પ્રતિ ટન US $ 1200 સુધી વધારવાથી પંજાબના ખેડૂતોની આવક પર પ્રતિકૂળ અસર પડી છે.બાદલે કહ્યું કે ખેડૂતો બાસમતીની વાવણી માત્ર વિદેશી બજારોમાં તેની માંગને કારણે કરે છે. એમ પણ પૂછવામાં આવ્યું હતું કે શું MEP ઘટાડીને $1200 પ્રતિ ટન કરવાથી દેશમાં બાસમતીના ભાવમાં ઘટાડો થશે અને પાકિસ્તાનની બાસમતી વિદેશી ખરીદદારોને સ્પર્ધાત્મક ભાવે ઉપલબ્ધ થશે.
