જાપાનના પૂર્વ વડાપ્રધાન શિન્ઝો આબે નથી રહ્યા. શુક્રવારે સવારે ચૂંટણી સભા દરમિયાન તેમને ગોળી વાગી હતી. ઘણા દેશોના નેતાઓએ તેમના નિધન પર શોક વ્યક્ત કર્યો છે. શિન્ઝો આબેનો ભારત સાથે ગાઢ સંબંધ છે. તેઓ તેમના વડાપ્રધાન કાર્યકાળ દરમિયાન સૌથી વધુ વખત ભારતની મુલાકાત લેનારા જાપાની વડાપ્રધાન હતા. જાપાન અને ભારત વચ્ચે ગાઢ મિત્રતા અને જાપાનને ભારતનો આર્થિક સહયોગી બનાવવામાં શિન્ઝો આબેની ભૂમિકા મહત્વપૂર્ણ રહી છે. તેમને ગયા વર્ષે ભારતના સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માનમાંના એક પદ્મ વિભૂષણથી નવાજવામાં આવ્યા છે.
જ્યારે 2021માં પ્રજાસત્તાક દિવસની પૂર્વ સંધ્યાએ આ સન્માન માટે તેમના નામની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી, ત્યારે ઘણા લોકોના મનમાં સવાલ ઉઠ્યો હતો કે ભારતીય નાગરિક વિદેશી નાગરિકને શા માટે સન્માન આપે છે? આજે તેમના મૃત્યુ પછી પણ જ્યારે રિપોર્ટ્સમાં આ વાતનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવી રહ્યો છે, ત્યારે ઘણા લોકો હજુ પણ જાણવા માંગે છે કે વિદેશીને ભારતીય નાગરિક સન્માન કેવી રીતે આપવામાં આવે છે. ભારતીય નાગરિક પુરસ્કાર માટે વિદેશીનું નામ કેવી રીતે પસંદ કરવામાં આવે છે? અમને વિગતવાર જણાવો.
ઘણા વિદેશીઓને પદ્મ સન્માન મળ્યા છે
જાપાનના વડાપ્રધાન શિન્ઝો આબેને પબ્લિક અફેર્સ કેટેગરીમાં પદ્મ વિભૂષણ આપવામાં આવ્યું હતું. જો કે પદ્મ એવોર્ડ મેળવનાર તે પ્રથમ વિદેશી નથી. તેમના પહેલા અનેક વિદેશી હસ્તીઓને ભારતના સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માનથી નવાજવામાં આવ્યા છે. સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માનોમાં ભારત રત્ન, પદ્મ વિભૂષણ, પદ્મ ભૂષણ અને પદ્મ શ્રીનો સમાવેશ થાય છે. વર્ષ 2021માં 119 લોકોને આ એવોર્ડ આપવામાં આવ્યા હતા. જ્યારે 2020માં 141 લોકો. જેમાંથી 18 લોકો બિનભારતીય હતા. વર્ષ 2019માં પણ 112 લોકોને પદ્મ પુરસ્કારથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાંથી 11 વ્યક્તિઓ બિન-ભારતીય શ્રેણીની હતી. અગાઉના વર્ષોમાં પણ વિદેશી નાગરિકોને પદ્મ સન્માન આપવામાં આવ્યું છે.
આબેને કેમ મળ્યો પદ્મ વિભૂષણ, શું કરી છે સિદ્ધિઓ?
શિન્ઝો આબેને જાહેર સેવાના ક્ષેત્રમાં તેમના ઉત્કૃષ્ટ કાર્ય માટે વર્ષ 2021 માં ભારત દ્વારા પદ્મ વિભૂષણથી નવાજવામાં આવ્યા છે. જાપાનમાં આર્થિક સુધારાઓ લાગુ કરવા માટેના તેમના કાર્યની ખૂબ પ્રશંસા કરવામાં આવે છે. જાપાનના ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન શિન્ઝો આબેએ જાપાનને ભારતનો વિશ્વાસપાત્ર મિત્ર અને આર્થિક સહયોગી બનાવવામાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. આબેના કાર્યકાળ દરમિયાન જ ભારત સાથે મુક્ત અને ઓપન ઈન્ડો-પેસિફિક બનાવવા માટે કરાર કરવામાં આવ્યો હતો.
આ માટે જ્યારે તેઓ પહેલીવાર ભારત આવ્યા ત્યારે તેમણે ‘બે મહાસાગરોનો સંગમ’ કહીને ભારતનું દિલ જીતી લીધું હતું. ભારતમાં સરકાર બદલાઈ પરંતુ બંને દેશો વચ્ચે મિત્રતાનો પાયો મજબૂત થયો. શિંજોએ જાન્યુઆરી 2014, ડિસેમ્બર 2015 અને સપ્ટેમ્બર 2017માં ભારતની મુલાકાત લીધી હતી. ભારતની મુલાકાત દરમિયાન તેમની વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સાથે મિત્રતા થઈ અને પછી ગાઢ થઈ ગઈ. શિંજોના કાર્યકાળ દરમિયાન ભારત અને જાપાન વચ્ચેના દ્વિપક્ષીય સંબંધોમાં ઘણી પ્રગતિ થઈ હતી.
શિન્ઝો આબેને પદ્મ વિભૂષણ મળ્યો
જાપાનના ભૂતપૂર્વ અને સૌથી લાંબા સમય સુધી સેવા આપતા વડા પ્રધાન @AbeShinzo ને આ વર્ષે પદ્મ વિભૂષણથી નવાજવામાં આવશે. ભારતના પ્રિય મિત્ર, તેમણે ભારત-જાપાન સંબંધોમાં મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપ્યું છે. #PeoplesPadma #PadmaAwards2021
પસંદગીનો આધાર શું છે?
કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલય સાથે જોડાયેલ પદ્મ પુરસ્કારની વેબસાઈટ અનુસાર, પદ્મ પુરસ્કાર માત્ર ભારતીય નાગરિકોને જ આપવામાં આવે તેવી કોઈ લેખિત જોગવાઈ નથી. દેશનો સર્વોચ્ચ નાગરિક પુરસ્કાર ‘ભારત રત્ન’ પણ 3 વિદેશી હસ્તીઓને આપવામાં આવ્યો છે. પદ્મ પુરસ્કારો, વર્ષ 1954 માં સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા હતા, જે કાર્યમાં શ્રેષ્ઠતાના આધારે આપવામાં આવે છે. કલા, સાહિત્ય, શિક્ષણ, સામાજિક કાર્ય, રમતગમત, દવા, વિજ્ઞાન, એન્જિનિયરિંગ, જાહેર બાબતો, નાગરિક સેવા, વેપાર અને ઉદ્યોગ સહિત અનેક ક્ષેત્રોમાં અસાધારણ સિદ્ધિઓ હાંસલ કરનારા લોકોને પદ્મ પુરસ્કાર આપવામાં આવે છે. આ પુરસ્કારો માટે પસંદગીનો આધાર શ્રેષ્ઠતા છે.
કોઈ ભેદભાવ નહીં!
padmaawards.gov.in મુજબ, તમામ વ્યક્તિઓ સામાજિક દરજ્જો, વ્યવસાય, જાતિ-ધર્મ, લિંગ વગેરે જેવા કોઈપણ ભેદભાવ વિના પદ્મ પુરસ્કારો માટે પાત્ર છે. જો કે, સરકારી કર્મચારીઓ-અધિકારીઓ, જાહેર ક્ષેત્રના ઉપક્રમોના કર્મચારીઓ, ડોકટરો અને વૈજ્ઞાનિકો તેમની પોસ્ટ પર ચાલુ રહે ત્યાં સુધી આ પુરસ્કારો માટે પાત્ર નથી. પસંદગીમાં પારદર્શિતા લાવવા માટે કેન્દ્ર સરકારે પદ્મ પુરસ્કારોના નોમિનેશનના નિયમોમાં ફેરફાર કર્યો છે. સરકારે 1 મે, 2016 થી એક પોર્ટલ (padmaawards.gov.in) શરૂ કર્યું, જ્યાંથી નામાંકન સ્વીકારવામાં આવે છે.
પીએમ દ્વારા રચાયેલી સમિતિ ભલામણ કરે છે
દર વર્ષે વડાપ્રધાન પદ્મ પુરસ્કારો માટેના નામો પર વિચાર કરવા માટે એક સમિતિની રચના કરે છે. પદ્મ પુરસ્કાર સમિતિનું નેતૃત્વ કેબિનેટ સચિવ કરે છે. તેમના સિવાય આ સમિતિમાં ગૃહ સચિવ, રાષ્ટ્રપતિના સચિવ અને ચારથી છ પ્રતિષ્ઠિત વ્યક્તિઓનો સમાવેશ થાય છે. પદ્મ પુરસ્કારો માટેના નામોની ભલામણો રાજ્ય સરકારો, કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ પ્રશાસન, કેન્દ્રીય મંત્રાલયો અથવા વિભાગો તેમજ શ્રેષ્ઠતાની સંસ્થાઓ પાસેથી પ્રાપ્ત થાય છે.
આ નામો પર વિચારણા કર્યા બાદ સમિતિ ભલામણો કરે છે. આ ભલામણો પછી વડાપ્રધાન, ગૃહમંત્રી અને રાષ્ટ્રપતિને મંજૂરી માટે રજૂ કરવામાં આવે છે. અને પછી તેમની મંજૂરી પછી આ સન્માન દર વર્ષે ગણતંત્ર દિવસની પૂર્વ સંધ્યાએ જાહેર કરવામાં આવે છે. શિન્ઝો આબેનું નામ પણ આ જ પ્રક્રિયા હેઠળ પસંદ કરવામાં આવ્યું હતું.
Ukraine Crisis/ રશિયાને યુદ્ધના મેદાનમાં હરાવીને બતાવો : પશ્ચિમી દેશોને પુતિનનો ખુલ્લો પડકાર
