રાહુલ અને રાજનાથ અગ્નિવીરોને વળતર મુદ્દે સંસદમાં બોલાચાલી

New Delhi News : સૈનિકોની ભરતી માટેની અગ્નિપથ યોજના, જે તાજેતરમાં પૂર્ણ થયેલી સામાન્ય ચૂંટણીમાં મુખ્ય મતદાન મુદ્દો હતો, તેના કારણે 1 જુલાઈના રોજ સંસદમાં લોકસભામાં વિપક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધી અને સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહ વચ્ચે ઉગ્ર વિનિમય થયો હતો. શ્રી ગાંધીને “ખોટા નિવેદનો” કરીને ગૃહને ગેરમાર્ગે ન દોરવા કહેતા, શ્રી સિંહે જણાવ્યું હતું કે ફરજની લાઇનમાં માર્યા ગયેલા અગ્નિવીરોના નજીકના સગાને ₹1 કરોડની નાણાકીય સહાય મળી હતી.

“એક અગ્નિવીર લેન્ડમાઈન બ્લાસ્ટમાં જીવ ગુમાવ્યો હતો પરંતુ તેને ‘શહીદ’ કહેવામાં આવતો નથી. હું તેમને શહીદ કહું છું પરંતુ ભારત સરકાર તેમને શહીદ નથી કહેતી. પીએમ મોદી તેમને શહીદ નથી કહેતા – તેઓ તેમને અગ્નિવીર કહે છે. તેના પરિવારને પેન્શન નહીં મળે. તેઓને વળતર નહીં મળે અગ્નિવીર એક મજૂરની જેમ ઉપયોગ અને ફેંકી દે છે,” શ્રી ગાંધીએ કહ્યું. હિન્દીમાં આદાનપ્રદાન થયું. શ્રી સિંહે શ્રી ગાંધીના નિવેદન સામે વાંધો ઉઠાવ્યો. “તે [શ્રી. ગાંધી] ખોટા નિવેદનો કરીને ગૃહને ગેરમાર્ગે દોરવાનો પ્રયાસ ન કરવો જોઈએ. સંરક્ષણ પ્રધાને જણાવ્યું હતું કે અમારી સરહદોની રક્ષા કરતી વખતે અથવા યુદ્ધ દરમિયાન પોતાનો જીવ બલિદાન આપનાર અગ્નિવીરના પરિવારને ₹1 કરોડની નાણાકીય સહાય આપવામાં આવે છે.”હું ખોટો નથી, સર,” શ્રી ગાંધીએ જવાબમાં કહ્યું, અને પુનરાવર્તન કર્યું, “હું ખોટો નથી, સર.”

અગ્નિવીરોને પેન્શન અને ઈમોલ્યુમેન્ટ મળવા પાત્ર નથી પરંતુ સેવાના ચાર વર્ષની પૂર્ણાહુતિ પર એક એકમ રકમનું પેકેજ મળે છે. તેમની સગાઈની શરતો અનુસાર, યુદ્ધના અકસ્માતમાં તેમના મૃત્યુના કિસ્સામાં, તેમના નજીકના સગાને મળવાપાત્ર વળતરમાં ₹48 લાખ નો-કોન્ટ્રીબ્યુટરી વીમો, ₹44 લાખનો એક્સ-ગ્રેશિયા, 30% સાથે ‘સેવા નિધિ’નો સમાવેશ થાય છે. અગ્નિવીર દ્વારા યોગદાન અને સરકાર તરફથી સમાન મેળ ખાતું યોગદાન અને તેના પર વ્યાજ. વધુમાં, નજીકના સગાઓને મૃત્યુની તારીખથી ચાર વર્ષ (લગભગ ₹13 લાખ) પૂરા થવા સુધીની બાકીની મુદત માટે વેતન મળે છે અને આર્મ્ડ ફોર્સિસ બેટલ કેઝ્યુઅલ્ટી ફંડમાંથી ₹8 લાખનું યોગદાન મળે છે.

જૂન 2022 માં જાહેર કરાયેલ, અગ્નિપથ યોજના હેઠળ, અગ્નિવીરોની સશસ્ત્ર દળોમાં ચાર વર્ષ માટે ભરતી કરવામાં આવે છે, અગાઉની પ્રક્રિયાને દૂર કરીને, નવી ભરતી માટે વય મર્યાદા સાડા 17 વર્ષથી 21 વર્ષ નક્કી કરવામાં આવી છે. ચાર વર્ષ પૂરા થવા પર, અગ્નિવીરોને બીજી ભરતી પ્રક્રિયા દ્વારા નિયમિત કર્મચારી તરીકે જોડાવાની તક મળે છે જેમાં 25% જેટલા ઉમેદવારોની પસંદગી કરવામાં આવે છે. ગાંધીએ કહ્યું કે આ યોજના સૈનિકો વચ્ચે વિભાજન પેદા કરી રહી છે. “એકને શહીદનું નામ મળશે, જ્યારે એક [અગ્નવીર] નહીં. એકને પેન્શન મળશે, જ્યારે બીજાને નહીં. અગ્નિવીરને જવાન ન કહેવાય. અને પછી તમારી જાતને દેશભક્ત કહો,” તેમણે કહ્યું.

અગ્નિપથ યોજના અંગે વધુ સ્પષ્ટતા કરતા, શ્રી સિંહે જણાવ્યું હતું કે ઘણા લોકો સાથે સીધો સંવાદ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યો હતો, 158 સંસ્થાઓ પાસેથી સૂચનો લેવામાં આવ્યા હતા, અને પછી યોજના રજૂ કરવામાં આવી હતી. મંત્રીએ કહ્યું કે, “ઘણા વિચાર કર્યા પછી આ યોજના લાવવામાં આવી છે.”બ્રુઆરીમાં સંસદમાં રજૂ કરાયેલા એક અહેવાલમાં, સંરક્ષણ પરની હાઉસ પેનલે ભલામણ કરી હતી કે, ફરજની લાઇનમાં માર્યા ગયેલા અગ્નિવીરોના પરિવારના સભ્યો અને નજીકના સંબંધીઓને ધ્યાનમાં રાખીને, તેમના પરિવારના સભ્યોને સમાન લાભો પૂરા પાડવામાં આવ્યા હતા. એક સૈનિકનો પરિવાર.વર્ષોથી, સંરક્ષણ મંત્રાલય અને ગૃહ મંત્રાલયે અનેક પ્રસંગોએ પુનરોચ્ચાર કર્યો છે કે ‘શહીદ’ શબ્દનો કોઈ સત્તાવાર ઉપયોગ નથી.

“માર્ટી એ વ્યક્તિનો ઉલ્લેખ કરે છે જે સાક્ષી આપવા અને ધર્મનો ત્યાગ કરવાનો ઇનકાર કરવા બદલ મૃત્યુદંડ ભોગવે છે અથવા એવી વ્યક્તિ કે જેને તેમની ધાર્મિક અથવા રાજકીય માન્યતાઓને કારણે ખૂબ પીડાય છે અથવા માર્યા ગયા છે,” આર્મી હેડક્વાર્ટર દ્વારા નિયમિત રીમાઇન્ડરમાં સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી હતી. 2 ફેબ્રુઆરી, 2022 ના રોજ લખેલા પત્રમાં તેના આદેશો, જ્યારે નોંધ્યું હતું કે “ભારતીય સૈન્યના સૈનિકોને શહીદ તરીકે ચાલુ રાખવાનો સંદર્ભ યોગ્ય ન હોઈ શકે”.પત્રમાં એવા છ શબ્દો પણ લખવામાં આવ્યા હતા જેનો ઉપયોગ શહીદ થયેલા સૈનિકો માટે થઈ શકે છે – “ક્રિયામાં માર્યા ગયેલા”, “તેમના જીવનનું અર્પણ”, “રાષ્ટ્ર માટે સર્વોચ્ચ બલિદાન”, “પતન પામેલા નાયકો”, “ભારતીય સૈન્યના બહાદુરો”, અને “પડ્યા. સૈનિકો”. ગૃહ મંત્રાલયે પણ અનેક પ્રસંગોએ આ વાતનો પુનરોચ્ચાર કર્યો છે.