સફેદ ટી-શર્ટથી લઈને સફેદ કુર્તા સુધી…શું રાહુલ વિપક્ષના નેતાની જવાબદારી આટલી સરળતાથી નિભાવી શકશે?

New Delhi News: કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધી લોકસભામાં વિપક્ષના નેતા બન્યા છે. 10 વર્ષમાં પહેલીવાર વિપક્ષનો અવાજ ઉઠાવનાર ચહેરો મોદી સરકારને પડકારવા જઈ રહ્યો છે. પહેલીવાર વિપક્ષના નેતા અનેક મહત્વની સમિતિઓમાં પોતાનો અભિપ્રાય વ્યક્ત કરવા જઈ રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં સ્થિતિ અને મૂડ સંપૂર્ણપણે બદલાઈ જવાના છે. આ દરમિયાન રાહુલ ગાંધીની સ્ટાઈલ પણ બદલાઈ ગઈ છે. છેલ્લા ઘણા મહિનાઓથી સફેદ ટી-શર્ટમાં જોવા મળતો રાહુલ હવે સફેદ કુર્તા અને પાયજામામાં પાછો ફર્યો છે.

હવે તેને સંયોગ ગણીએ કે રાજકીય સંદેશાવ્યવહારનું નવું શસ્ત્ર, સત્ય એ છે કે રાહુલ ગાંધીએ છેલ્લા બે વર્ષથી આવા ઔપચારિક વસ્ત્રો છોડી દીધા હતા. ભારત જોડો યાત્રા દરમિયાન તેમણે જે સફેદ શર્ટનો આટલો બધો પ્રચાર કર્યો હતો તે ચૂંટણી પછી ચૂંટણીમાં પણ ચાલુ રાખવામાં આવ્યો હતો. સંસદમાં શપથ ગ્રહણ સમારોહ દરમિયાન પણ આ વખતે રાહુલ ગાંધી અન્ય નેતાઓથી વિપરીત જીન્સ અને ટી-શર્ટ પહેરીને પ્રવેશ્યા હતા. પરંતુ વિપક્ષના નેતા બન્યા બાદ તેઓ કુર્તા-પાયજામામાં જોવા મળ્યા હતા.

હવે, રાહુલ ગાંધી માટે કપડાંની આ સંક્રમણ જેટલી આસાનીથી રહી છે, જેટલી સરળતાથી તેમણે પોતાની આરામ અને ઈચ્છા પ્રમાણે કપડાં બદલ્યા છે, શું વિપક્ષના નેતાની ભૂમિકા ભજવતી વખતે આટલું સરળ હશે? હવે આ સવાલ એટલા માટે જરૂરી બની ગયો છે કારણ કે વિપક્ષના નેતા બન્યા બાદ રાહુલ ગાંધી કેટલા શક્તિશાળી બની ગયા છે, તેમને શું સુવિધાઓ મળવાની છે, પરંતુ આનું એક પાસું એ છે કે રાહુલ ગાંધીને અનેક પડકારોનો સામનો કરવો પડશે. રસ્તાઓ પર અવાજ ઉઠાવવો જેટલો સરળ હતો, તેટલો જ નિયમો પ્રમાણે ગૃહમાં વિપક્ષને મજબૂત બનાવવો પણ મુશ્કેલ હશે.

આ વખતે રાહુલ ગાંધી માટે સૌથી મોટો પડકાર પોતાને સાબિત કરવાનો છે. એ ન ભૂલવું જોઈએ કે 25 વર્ષથી રાજકારણમાં સક્રિય રહેલા રાહુલે એક વખત પણ બંધારણીય પદ સંભાળ્યું નથી. જો તેઓ ઇચ્છતા તો 2004માં જ મંત્રી બની શક્યા હોત, તેમને ઓફર પણ આપવામાં આવી હતી, પરંતુ દરેક વખતે રાહુલે તેમને ફગાવી દીધા હતા. આવી સ્થિતિમાં આ પહેલીવાર છે જ્યારે રાહુલ ગાંધી બંધારણીય પદ સંભાળવા જઈ રહ્યા છે. તેની પાસે આનો કોઈ અગાઉનો અનુભવ નથી, તેથી તે આ નવી ભૂમિકાને કેવી રીતે સ્વીકારે છે તે જોવું રસપ્રદ રહેશે.

આ પડકારનું એક પાસું એ છે કે રાહુલ ગાંધી ક્યારેક ઉત્સાહથી વધુ પડતું બોલે છે; તેમની સામે નોંધાયેલા માનહાનિના કેસોની સંખ્યા આ વલણની પુષ્ટિ કરે છે. પરંતુ વિપક્ષના નેતા તરીકે તેમની જવાબદારી હવે વધુ વધી જશે. તેઓએ સંપૂર્ણ હોમવર્ક કરવું પડશે, ફક્ત કેટલાક કાગળો વાંચવાથી અને તીક્ષ્ણ હુમલા કરવાથી કોઈ ફાયદો થશે નહીં. તથ્યોનો જવાબ તથ્યો સાથે આપવો પડે છે, દલીલોનો જવાબ આપણી દલીલોથી આપવો પડે છે. જ્યાં સુધી રાહુલ આમ નહીં કરે ત્યાં સુધી વિપક્ષના નેતા બન્યા પછી પણ તેમની સ્વીકૃતિ વધશે નહીં.

આ વખતે નવો પડકાર વિપક્ષને એક રાખવાનો હશે. એ વાત સાચી છે કે આ વખતે મોદી સરકાર પાસે પોતાના દમ પર બહુમતી નથી, તેણે એનડીએના સાથીદારોની મદદથી સરકાર ચલાવવી પડશે. પરંતુ એ ન ભૂલવું જોઈએ કે ઇન્ડિયાના જોડાણમાં પણ તિરાડો છે જે કોઈપણ વિવાદના સમયે વધી શકે છે. જો આમ થશે તો રાહુલ ગાંધીનો પડકાર નોંધપાત્ર રીતે વધી જશે. વિપક્ષના નેતા એક એવું પદ છે જ્યાં જો વિપક્ષની સફળતાનો શ્રેય આપવામાં આવે છે તો દરેક નિષ્ફળતા માટે સાત પરાજયનો દોષ પણ એટલો જ મજબૂત છે.

માત્ર કોંગ્રેસ પાર્ટીના મોટા નેતા તરીકે રાહુલ ગાંધીનો ઘણી વખત બચાવ કરવામાં આવ્યો છે. 2014માં જ્યારે હાર થઈ ત્યારે રાહુલના નેતૃત્વને બદલે મનમોહન સરકાર સામેની સત્તા વિરોધી લહેરને જવાબદાર ગણવામાં આવી હતી. 2019માં જ્યારે હાર થઈ ત્યારે NYAY યોજના અને રાષ્ટ્રવાદની કથાને જવાબદાર ગણવામાં આવી હતી. પરંતુ હવે રાહુલ ગાંધી વિપક્ષના નેતાની ભૂમિકામાં હોવાથી આ સુવિધા મળવાની નથી. તેની જવાબદારી સૌથી વધુ હશે. વિપક્ષ શું કરે છે, તેના શું પરિણામો આવે છે, તમામ બાબતોનો જવાબ રાહુલ ગાંધી પાસે હોવો જોઈએ. આવી સ્થિતિમાં કોંગ્રેસના નેતા માટે આ પડકારને પાર કરવો સરળ નથી.

આ સમયે રાહુલ ગાંધીને જે સમસ્યાનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે તે એ છે કે તેમણે વિપક્ષના નેતા અને કોંગ્રેસના નેતા તરીકે સંકલન જાળવવું પડશે. તેઓ માત્ર વિપક્ષના નેતા બનીને કોંગ્રેસને જમીન પર મજબૂત કરી શકતા નથી, જે હવે કંઈક અંશે સક્રિય દેખાઈ રહી છે. તાજેતરની લોકસભાની ચૂંટણીમાં પાર્ટીનું પ્રદર્શન યુપીથી લઈને રાજસ્થાન સુધી સારું રહ્યું છે, તેથી તેને વધુ સુધારવા માટે, રાહુલની આક્રમકતા તેમજ તેમના ગ્રાસરુટ પ્રચારને ચાલુ રાખવો જરૂરી છે. પરંતુ વિપક્ષના નેતા તરીકે રાહુલે હવે ગૃહમાં બને તેટલી ચર્ચાઓમાં ભાગ લેવો પડશે, તેમણે ગૃહમાં પોતાની હાજરી નોંધાવવી પડશે.

રાહુલ માટે આ વધુ મહત્વનું છે કારણ કે લોકસભામાં સાંસદ તરીકે તેમનું પ્રદર્શન બહુ પ્રોત્સાહક રહ્યું નથી. 17મી લોકસભામાં તેમની હાજરી માત્ર 51% નોંધાઈ હતી અને તેઓ માત્ર 8 ચર્ચાઓમાં ભાગ લેતા જોવા મળ્યા હતા. પરંતુ આ નબળી સ્થિતિ વિપક્ષના નેતા તરીકે રહી શકે નહીં અને બીજી તરફ કોંગ્રેસે પણ પૂરો સમય આપવો પડશે, આવી સ્થિતિમાં સંતુલન બનાવવાની કળા જ રાહુલના પડકારને ઘટાડી શકે છે.