22 જાન્યુઆરીના રોજ અયોધ્યામાં રામ લલાનો અભિષેક થવાનો છે, પરંતુ તે પહેલા કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધી 14 જાન્યુઆરીથી ભારત જોડો યાત્રા પર નીકળી રહ્યા છે. રાહુલ ગાંધીની આ બીજી લાંબી યાત્રા છે, જે સામાન્ય ચૂંટણી પહેલા શરૂ થઈ રહી છે.
કોંગ્રેસ સહિત વિપક્ષના સમગ્ર ભારત બ્લોકે રામ મંદિર ઉદ્ઘાટન સમારોહનો બહિષ્કાર કરતા કહ્યું કે આ કોઈ ધાર્મિક કાર્યક્રમ નથી પરંતુ ભારતીય જનતા પાર્ટીનો રાષ્ટ્રીય કાર્યક્રમ છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા સમારોહને લઈને 11 દિવસની વિધિ શરૂ કરી છે, અને કોંગ્રેસ સમારોહ માટેના આમંત્રણને માનપૂર્વક નકારીને પોતાનો નિર્ણય યોગ્ય સાબિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે.
કોંગ્રેસ દ્વારા સોશિયલ મીડિયા સાઈટ પર અનેક સવાલો પૂછવામાં આવ્યા છે પ્રાણ પ્રતિષ્ઠામાં VVIP એન્ટ્રી લાદનાર તમે કોણ છો? કેમેરાની ફોજ સાથે અર્ધાંગિની બલિદાન આપનાર તમે કોણ છો? ભગવાન રામની આંગળી પકડીને તમે જાહેરાતમાં કોણ છો? શું તમે ભગવાનથી ઉપર છો?’
અગાઉ આ યાત્રા ઇમ્ફાલના પેલેસ ગ્રાઉન્ડથી શરૂ થવાની હતી. પરંતુ, રાજ્યની ભાજપ સરકારની પરવાનગીના અભાવે, હવે આ યાત્રા મણિપુરના થોબલ જિલ્લાના ખોંગજોમથી શરૂ થવા જઈ રહી છે. શરૂઆતમાં સરકારે યાત્રાને મંજૂરી આપવાનો ઇનકાર કર્યો હતો, પરંતુ બાદમાં શરતી પરવાનગી આપી હતી.
યાત્રાને લઈને રાહુલ ગાંધીએ ફેસબુક પોસ્ટમાં લખ્યું છે કે, ‘મારા પ્રિય સિંહ અને સિંહણ, કમજોર થઈ જાઓ અને તૈયાર થઈ જાઓ – અન્યાય સામે, આ ન્યાયની લડાઈ છે.’ અને તેની સાથે મિસ્ડ કોલ આપી ભારત જોડો યાત્રામાં જોડાવા અપીલ કરવામાં આવી છે.
યાત્રા પર નીકળતા પહેલા રાહુલ ગાંધીએ એ પણ સમજાવવાની કોશિશ કરી છે કે તેઓ કોના માટે ન્યાય મેળવવા ભારત જોડો ન્યાય યાત્રા કરી રહ્યા છે. રાહુલ ગાંધીએ યાત્રાના હેતુના ત્રણ આયામ આપ્યા છે.
આર્થિક ન્યાય: મોંઘવારીના આક્રમણ વચ્ચે બેરોજગાર યુવાનો, દેવામાં ડૂબેલા ખેડૂતો અને શિક્ષણ, કમાણી અને દવાઓ માટે સંઘર્ષ કરી રહેલા ગરીબોને ન્યાય.
સામાજિક ન્યાય: વંચિતોના અધિકારો અને દીકરીઓના સ્વાભિમાન સાથે ન્યાય.
રાજકીય ન્યાય: સ્વતંત્રતા, સમાનતા અને માનવીય ગૌરવના આદર્શો સાથે સુસંગત ન્યાય.
પહેલા એવું માનવામાં આવતું હતું કે રાહુલ ગાંધી મણિપુરમાં હિંસા પીડિતોને ન્યાય આપવા માટે જ યાત્રા પર નીકળી રહ્યા છે, પરંતુ હવે લાગે છે કે 2024ની સામાન્ય ચૂંટણીનો આખો એજન્ડા તેમાં સામેલ થઈ ગયો છે. ઉત્તર પ્રદેશ જેવા મહત્વના રાજ્યમાં વધુમાં વધુ સમય વિતાવવાના નિર્ણય પાછળ આ કારણ હોવાનું જણાય છે.
ભારત જોડો ન્યાય યાત્રાને લઈને ઈન્ડિયા બ્લોકના સહયોગીઓ નારાજ હોવાનું કહેવાય છે. વિપક્ષી ગઠબંધનના મુખ્ય સહયોગી જેડીયુના નેતા કેસી ત્યાગી કોંગ્રેસના ઈરાદા પર સવાલ ઉઠાવતા જોવા મળ્યા હતા. કેસી ત્યાગીએ કહ્યું કે કોંગ્રેસ નેતૃત્વ ચૂંટણીના અંતિમ તબક્કે એકલા હાથે આવી યાત્રા કરીને શું સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે? શું ભારત બ્લોક દ્વારા આ યાત્રા ન થઈ શકી હોત? આખરે કોંગ્રેસે યાત્રાને આખરી ઓપ આપતા પહેલા સાથી પક્ષોની સલાહ કેમ ન લીધી?
આ સફર વિપક્ષના અભિયાન માટે લોન્ચપેડ બની શકે છે
કોંગ્રેસના વિપક્ષી સાથી પક્ષો ભલે ગમે તે કહે, પરંતુ રાહુલ ગાંધીની છેલ્લી ભારત જોડો મુલાકાત બાદ જે રીતે દેશની રાજનીતિમાં વાતાવરણ બદલાયું છે તેના પરથી માની શકાય છે કે આ મુલાકાત પણ ફાયદાકારક રહેશે – અને હા, આ વખતે ફાયદો થશે. એકલા કોંગ્રેસને મળશે નહીં.
રાહુલ ગાંધીની ભારત જોડો યાત્રા દરમિયાન કોંગ્રેસે હિમાચલ પ્રદેશમાં સરકાર બનાવી હતી અને તે પછી દક્ષિણના બે રાજ્યો કર્ણાટક અને તેલંગાણામાં ચૂંટણી જીત્યા બાદ કોંગ્રેસ આત્મવિશ્વાસથી ભરેલી છે – ન્યાય યાત્રા મણિપુરથી શરૂ થવા જઈ રહી છે. વિરોધથી ભરપૂર છે. માટે ફાયદાકારક બની શકે છે.
છેલ્લી વખત એવું જોવા મળ્યું હતું કે રાહુલ ગાંધી સાથે યાત્રામાં માત્ર અમુક પસંદગીના વિરોધ પક્ષોના નેતાઓએ જ ભાગ લીધો હતો. ડીએમકેના નેતા સ્ટાલિને માત્ર યાત્રાને લીલી ઝંડી આપી ન હતી, પરંતુ બાદમાં તેમની બહેન અને સાંસદ કનિમોઝીને પણ યાત્રામાં જોડાવા માટે મોકલ્યા હતા. એ જ રીતે, મહારાષ્ટ્રમાં સુપ્રિયા સુલે અને આદિત્ય ઠાકરેથી લઈને ફારુક અબ્દુલ્લા સુધીના દરેક લોકો વિવિધ સ્થળોએ ભાગ લેતા રહ્યા, પરંતુ અખિલેશ યાદવ અને નીતિશ કુમારે અંતર જાહેર કર્યું હતું.
ન્યાય યાત્રા દ્વારા રાહુલ ગાંધીએ આવા વિપક્ષી નેતાઓના કોર્ટમાં બોલ નાખી દીધો હોય તેવું લાગી રહ્યું છે. જો અખિલેશ યાદવ અને નીતીશ કુમાર જેવા નેતાઓ ફરીથી પહેલાની જેમ દૂર રહે છે, તો સંદેશ જશે કે વિપક્ષ એક નથી – શું તે ભારત બ્લોક માટે ચૂંટણીમાં નુકસાનકારક નથી?
એકવાર સીટોની વહેંચણી થઈ જાય પછી બધું સારું થઈ જાય – જો વિરોધ પક્ષોના નેતાઓ તેમની ફરિયાદો બાજુ પર રાખે અને ચૂંટણીના સમયગાળા દરમિયાન શેરીઓમાં એકસાથે આવવા તૈયાર થાય, તો બધાને ફાયદો થઈ શકે છે.
રાહુલ ગાંધી ઈન્ડિયા બ્લોકને હેડલાઈન્સમાં રાખશે
2024ની સામાન્ય ચૂંટણી પહેલા શરૂ થનારી આ યાત્રાનો સૌથી વધુ ફાયદો વિપક્ષને એ થશે કે રાહુલ ગાંધી કોઈને કોઈ બહાને પોતાની યાત્રાને હેડલાઈનમાં રાખશે અને ભાજપ તરફથી પ્રતિક્રિયા આવતી રહેશે.
જેમ અગાઉની ભારત જોડો યાત્રા દરમિયાન, રાહુલ ગાંધી ક્યારેક કોઈને ગળે લગાવતા અને ક્યારેક તેમના જૂતાની દોરી બાંધતા જોવા મળ્યા હતા, તે ભવિષ્યમાં પણ તે જ કરશે – અને એવું માની લેવું જોઈએ કે આવી બાબતો મીડિયામાં ચોક્કસપણે ચર્ચાશે.
રાહુલ ગાંધી વિવિધ સ્થળોએ પ્રેસ કોન્ફરન્સ પણ કરશે, અને ચોક્કસ કંઈક એવું કહેશે કે ભાજપે પ્રતિક્રિયા આપવી પડશે – જો તમે જુઓ તો, રાહુલ ગાંધી દરરોજ થોડો સમય એજન્ડા સેટ કરશે – અને ભાજપ જવાબ આપશે તો પણ હુમલાના બહાને. સ્પષ્ટતા આપવી જોઈએ.
રાહુલ ગાંધી વિપક્ષ માટે જ વોટ માંગવા જઈ રહ્યા છે.
હાલમાં વિપક્ષી પાર્ટીઓના એકીકરણમાં સૌથી મોટો અવરોધ સીટોની વહેંચણીનો છે. પરંતુ એકવાર સીટ શેરિંગનો મુદ્દો ઉકેલાઈ જાય પછી કોઈને સાથે મુસાફરી કરવામાં કોઈ સમસ્યા ન હોવી જોઈએ.
થોડા દિવસોમાં ચૂંટણીનો માહોલ જામશે. શક્ય છે કે ચૂંટણીની તારીખો પણ જાહેર થાય અને તે વાતાવરણમાં આ યાત્રા ચૂંટણી રોડ શો જેવી બની રહેશે. આખી રીતે રાહુલ ગાંધી લોકોને ભાજપ અને કેન્દ્રની નરેન્દ્ર મોદી સરકાર વિરુદ્ધ મત આપવાનું કહેશે.
હવે એવું થવાનું છે કે રાહુલ ગાંધી એવા વિસ્તારમાંથી પસાર થઈ રહ્યા છે જે કોંગ્રેસનો મતવિસ્તાર નથી પરંતુ અન્ય કોઈ વિરોધી રાજકીય પક્ષના ઉમેદવારનો વિસ્તાર છે. તો પણ રાહુલ ગાંધી વિરોધ પક્ષના ઉમેદવારની તરફેણમાં જ મત માંગશે – તેઓ એમ નહીં કહે કે કોંગ્રેસનો ઉમેદવાર ન હોય તો લોકોએ ભાજપને મત આપવો જોઈએ!
કોંગ્રેસ ચોક્કસપણે વધુ લાભ મેળવી શકે છે
રાહુલ ગાંધીની ન્યાય યાત્રા કોંગ્રેસ માટે દરેક રીતે ફાયદાકારક રહેશે. ભારત જોડો યાત્રાને લઈને જે રીતે કોંગ્રેસના કાર્યકરોમાં ઉત્સાહ જોવા મળ્યો હતો તેવી જ શક્યતા ફરી એકવાર વ્યક્ત થઈ શકે છે.
એ વાત સાચી છે કે હિમાચલ પ્રદેશથી લઈને તેલંગાણા સુધીના ચૂંટણી પરિણામો પાછળ ઘણાં અલગ-અલગ પરિબળો હતા, પરંતુ પરિણામો અલગ હોઈ શકે છે. મલ્લિકાર્જુન ખડગેના અધ્યક્ષ બનવાથી કર્ણાટકમાં કોંગ્રેસના કાર્યકરોમાં થોડો સકારાત્મક સંદેશો ગયો તો તેલંગાણામાં પણ ઉત્સાહ વધ્યો.
ઉત્તર પ્રદેશ કોંગ્રેસના નેતાઓ સાથે વાત કરતી વખતે રાહુલ ગાંધી તેલંગાણાના નેતાઓનું ઉદાહરણ આપતા હતા અને ત્યાંના કેટલા નેતાઓને મુખ્યમંત્રી બનવાની મહત્વાકાંક્ષા હતી. ચોક્કસપણે કોંગ્રેસના કાર્યકરોનું વધેલું મનોબળ ચૂંટણી જીતવાનું એક કારણ હશે.
જો કોંગ્રેસના કાર્યકરો સક્રિય થઈને કામમાં લાગી જાય તો સંગઠન મજબૂત બને – અને ચૂંટણીના રાજકારણમાં સંગઠનની તાકાત સૌથી મોટી તાકાત હોય છે.
ભાજપ વિરૂદ્ધ હુમલા તેજ થશે
ગમે તેમ પણ, રાહુલ ગાંધી આખા વર્ષ દરમિયાન રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ, ભાજપ અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી પર પ્રહાર કરતા જોવા મળે છે, આવા પ્રસંગોએ આક્રમક થવું સ્વાભાવિક છે. તેઓ દરેક તકે વડાપ્રધાન મોદીની ટીકા કરવાના બહાના શોધે છે – ચૂંટણીમાં આ સમગ્ર વિપક્ષનો અધિકાર છે.
વિપક્ષના મતે, રામને સમર્પિત બનેલી દેશમાં આ ન્યાય યાત્રા ભારત બ્લોકની અખંડ જ્યોતની જેમ ભાજપ સામે એક અલગ જ જ્યોત જગાડવા જઈ રહી છે – હવે વિપક્ષ તેનો લાભ ઉઠાવી શકશે કે કેમ? તે અથવા તે સમયને જવા દે છે, તેના ઇરાદા અજાણ છે. અને નીતિ જાણો.
આ પણ વાંચો:Anant Kumar Hegde/ ‘ગોહત્યાના શ્રાપથી ઈન્દિરા અને સંજય ગાંધીનું મૃત્યુ થયું’, ભાજપના સાંસદ અને પૂર્વ કેન્દ્રીય મંત્રીનું આપ્યું ચોંકાવનારું નિવેદન
આ પણ વાંચો:પતંગરસિયાઓ…આ વર્ષે અમદાવાદની પોળની ઉતરાયણ બની મોંઘી…
આ પણ વાંચો:અમરેલીમાં કૂવામાંથી ત્રણ મૃતદેહ મળતા શોકનું મોજુ ફરી વળ્યું
