સુપ્રીમ કોર્ટે/ “સુપ્રીમ કોર્ટે RTI હેઠળ બેંકને માહિતી અધિકાર નો ચુકાદો પાછો ખેંચવાનો ઇનકાર કરી પિટિશન ફગાવી દીધી”

સુપ્રીમ કોર્ટે બુધવારે બેંકોને ૨૦૧૫ નો માહિતી અધિકાર કાયદો લાદવાનો નિર્ણય પાછો ખેંચવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. ચુકાદામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે રિઝર્વ બેંકે તેના નિયમન હેઠળ રહેલી બેંકો અને નાણાકીય સંસ્થાઓ વિશે માહિતી અધિકાર (આરટીઆઈ) અધિનિયમ હેઠળ માહિતી પૂરી પાડવી પડશે.
કેનેરા બેંક, બેંક ઓફ બરોડા, યુકો બેંક અને કોટક મહિન્દ્રા બેંક સહિત અનેક બેંકો અને નાણાકીય સંસ્થાઓ (એફઆઈ)એ જયંતીલાલ એન મિસ્ત્રી કેસમાં 2015નો ચુકાદો પાછો ખેંચવા વિનંતી કરતાં કોર્ટમાં અરજી કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, આ ચુકાદાની દૂરગામી અસરો છે અને તેની સીધી અસર બેન્કોના કામકાજ પર થશે.
બેંકોએ દલીલ કરી હતી કે ચુકાદાની સમીક્ષા કરવાને બદલે પાછા ખેંચવા માટેની તેમની અરજીઓ સાંભળવા લાયક છે કારણ કે તેઓ આ કેસમાં કોઈ પક્ષકાર નથી કે સાંભળવામાં આવ્યા નથી. આવી સ્થિતિમાં તે સમયે આપવામાં આવેલા આદેશ કુદરતી ન્યાયના સિદ્ધાંતની વિરુદ્ધ છે.
ન્યાયાધીશ એલ નાગેશ્વર રાવ અને વિનીત સરનની ખંડપીઠે જણાવ્યું હતું કે, “ચુકાદો પાછો ખેંચવાની અરજીઓ પર વિચાર કર્યા બાદ સ્પષ્ટ છે કે અરજદારોએ જયંતીલાલ એન મિસ્ત્રી કેસમાં નિર્ણયની સમીક્ષા કરવા વિનંતી કરી છે. અમારો મત છે કે આ અરજીઓ સુનાવણી કરવા યોગ્ય નથી. ”
આ આદેશ લખનારા જસ્ટિસ રાવે કહ્યું કે, આ વિવાદ આરબીઆઈ દ્વારા માહિતી અધિકાર (આરટીઆઈ) એક્ટ હેઠળ માહિતી આપવા સાથે સંબંધિત છે. જોકે આ માહિતી બેંકો સાથે સંબંધિત છે, પરંતુ આ નિર્ણય આરબીઆઈનો હતો, જેને પડકારવામાં આવ્યો હતો. સુપ્રીમ કોર્ટના જણાવ્યા અનુસાર, કેસની સુનાવણી દરમિયાન, કોઈ અરજદાર (બેંક) એ વિવિધ અરજીઓ દ્વારા પોતાને સાંભળવાનો કોઈ પ્રયાસ કર્યો ન હતો.
કોર્ટે અરજીઓ ફગાવી દીધી હતી અને સ્પષ્ટતા કરી હતી કે તે જયંતીલાલ એન મિસ્ત્રી કેસમાં ચુકાદો સુધારવા માટે બેંકોની કોઈ વિનંતી પર ધ્યાન આપી રહી નથી. “આ અરજીઓને નકારી કાઢવાનો અર્થ એ નથી કે તેઓએ કાનૂની વિકલ્પ સમાપ્ત થઈ ગયા છે. તેઓ કાયદામાં ઉપલબ્ધ અન્ય વિકલ્પો તરફ આગળ વધી શકે છે. ”
સર્વોચ્ચ અદાલતે તેના ૨૦૧૫ ના આદેશમાં આરબીઆઈની અરજી સ્વીકારવાનો ઇનકાર કર્યો હતો કે આરટીઆઈ એક્ટ હેઠળ માંગવામાં આવેલી માહિતી આપી શકાતી નથી કારણ કે તેનો બેંકો સાથે વિશ્વાસનો સંબંધ છે અને તે કાયદાકીય અને નૈતિક રીતે તેના હિતોનું રક્ષણ કરવા માટે બંધાયેલ છે.
કોર્ટે ઠરાવ્યું હતું કે આરબીઆઈએ આરટીઆઈ કાયદાનું પાલન કરવું જોઈએ અને માહિતી છુપાવવી જોઈએ નહીં. તે આરટીઆઈ કાયદાની જોગવાઈઓનું પાલન કરવા અને માંગવામાં આવેલી માહિતી જારી કરવા માટે બંધાયેલો છે.
ત્યારબાદમાં સ્ટેટ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા અને એચડીએફસી બેંકે અરજી રજૂ કરી હતી અને ચુકાદો પાછો ખેંચવાની વિનંતી કરી હતી. સર્વોચ્ચ અદાલતે બેંકોની વિવિધ અરજીઓને ફગાવી આ ચુકાદા દ્વારા દીધી છે.