કાર્ય ટીમ કરે છે, પરંતુ કેટલાક લોકો તેની ક્રેડિટ લેવાની હોડમાં હોય છે. ખાસ કરીને મોટી ઓફિસમાં આખો દિવસ અનેક આવી ઘટનાઓ જોવા મળે છે. આ સંજોગોમાં શું કરવું? આપણા ઉપનીષદમાં આ અંગે માર્ગદર્શન આપવામાં આવ્યુ છે. જો તમે ઉપ્નીશાદની કેટલીક વાતો ણે અનુસરસો તો ચોક્કસ આ અકળામણથી છુટકારો મેળવી શકશો.
દેવતાઓ અને રાક્ષસો વચ્ચે યુદ્ધ થયું. બંને શિબિરમાંથી મહાન યોધ્ધાઓ ઉતર્યા. ઘણું લોહી વહી ગયું શક્તિશાળી દેવતાઓ રાક્ષસો પર પ્રબળ થયા. તેણે યુદ્ધમાં જીત મેળવી. તેમની શિબિરના દરેક યોદ્ધાએ તેમાં એક મહત્વપૂર્ણ ફાળો આપ્યો હતો, પરંતુ કેટલાક દેવતાઓ તેની ક્રેડિટ લેવાની તૈયારીમાં હતા.
આ એક સામાન્ય વાત છે. જયારે કઈ સારું કાર્ય થાય છે ત્યારે બધા જ તેની ક્રેડીટ લેવા માટે આગળ આવે છે. હોશિયાર અને બુદ્ધિશાળી લોકોનું જૂથ સૌથી પહેલા તેનો દાવો કરે છે, આશ્ચર્યજનક રીતે, દેવરાજ ઇન્દ્ર પણ આ ક્રેડીટ લેવામાં સામેલ હતા. તો સાથે અગ્નિ દેવ અને વાયુ દેવ પણ આ ક્રેડીટ મળવવાની લાહ્યમાં અગ્રેસર રહ્યા હતા. પરંતુ દેવોના દેવ બ્રહ્માથી આ આવત કેટલ;આ સમય માટે છુપી રહી શકે..?
તેમની પાસે ફરિયાદ પહોંચી. બ્રહ્મદેવ આ દેવતાઓના આચરણથી ઘોર નિરાશ થયા હતા. તેમને લાગ્યું કે તો સમગ્ર દેવગણ ની જીત છે તો પછી કેટલાક દેવતા શા માટે આખી વાત ની ક્રેડીટ લેવા માટે દોડી રહ્યા છે. બ્રહ્માદેવે તેમને પાઠ ભણાવવાનો નિર્ણય કર્યો. આ માટે, તેમણે યક્ષનું રૂપ લીધું અને પોતાને યુદ્ધ વિજેતા ગણાવનારા દેવતાઓના શિબિરમાં પહોંચ્યા. આ દેવોએ તેઓને ઓળખ્યા નહીં.
તેમની વચ્ચે કોણ આવ્યું છે તે શોધવા ઇન્દ્રએ પહેલા અગ્નિદેવને મોકલ્યો. યક્ષે કહ્યું કે મારા વિશે જાણતા પહેલા મને કહો કે તમે કોણ છો? અગ્નિદેવે પોતાનો પરિચય આપ્યો અને એમ કહેવાનું ભૂલ્યું નહીં કે મારી પાસે એટલી શક્તિ છે કે હું પૃથ્વી પરની દરેક વસ્તુને બાળી શકું છું. પરંતુ યક્ષના કહેવા પર તે એક મામુલી ઘાસ ના તણખલા ને પણ બાળી શક્યો નહિ. અને નાનું અમથું મો કરી ઇન્દ્ર દેવ પાસે પાછા ફર્યો.
ઇન્દ્ને અગ્નિદેવની વાત સાંભળી. તેને ખૂબ જ આશ્ચર્ય થયું.
તેણે ઉતાવળ કરીને વાયુદેવને યક્ષ પાસે જવા કહ્યું. વાયુદેવ ગયા. યક્ષે તેને પણ આ જ સવાલ પૂછ્યો. ત્યારે વાયુ દેવે પણ અગ્નિદેવની માફક પોતાની બડાઈ હાંકવાનું શરૂ કર્યું. યક્ષે પણ તેની ઘાસનું તણખલું ધરી દીધું અને કહ્યું મારો ફૂંક . વાયુદેવે સંપૂર્ણ બળ લગાવ્યું પરંતુ સુકા ઘાસનું તણખલું જરા પણ તેની જગ્યા એ થી ખસ્યું નહિ. વાયુદેવને લાગ્યું કે તેમનું બળ હવામાં કપૂરની જેમ ગાયબ થઈ ગયું છે. તે સામે પગથી ઇન્દ્ર પાસે પરત ફર્યો.
યક્ષની સામે પોતાના સાથી દેવતાઓના હાલ બેહાલ જોઈ ઇન્દ્ર પોતે યક્ષનો સામના કરવા માટે નીકળી પડે છે. ઇન્દ્રએ પણ યક્ષને એવું જ કર્યું. પરંતુ ઇન્દ્ર પાછો ફર્યો નહીં. મેં હાર માની લીધી પણ ત્યાં જ રોકાઈ ગઈ. યક્ષે કહ્યું કે હું તને તમારા વિશે કહીશ, મારી પાસે આવી જા. ઇન્દ્ તેની પાસે ગયા. ત્યાં યક્ષના રૂપમાં બ્રહ્મ અદૃશ્ય થઈ ગયો. ત્યાં એક સ્ત્રી હાજર થઈ. તેણે ઇન્દ્રની બુદ્ધિથી પડદો ઉઠાવ્યો અને કહ્યું: તે બ્રહ્મ હતા, જેમની શક્તિથી દેવતાઓ જીત્યાં છે. તે એકલા તમારા બળથી શક્ય બન્યું નથી.
આ વાર્તા કેનોપનિષદની છે. આ આપણને ઘણા પાઠ આપે છે, જેનો ઉપયોગ જીવનને વધુ સારી બનાવવા માટે કરી શકાય છે. પ્રથમ પાઠ એ છે કે જો તમે કોઈ જીત મેળવશો, તો પછી તમે એકલા નથી. અન્ય ઘણા લોકો પણ તેમાં તેમની ભૂમિકા ભજવે છે.
બીજો પાઠ એ છે કે જો આપણી પાસે કોઈ વિશેષ પ્રતિભા છે, તો આપણે બીજાને તુચ્છ કે હીન ન માનવું જોઈએ. કોઈક આપણી સમક્ષ આવશે અને મોટી લીટી ખેંચશે. જેમ જેમ બ્રહ્માએ યક્ષનું રૂપ લીધું, અને ઇન્દ્ર, અગ્નિ અને વાયુદેવણે પોતાની તાકાતનું ભાન કરાવ્યું હતું. બ્રહ્મ સામે ત્રણેય બાહુબલી વામન લાગ્યા. ત્રીજો પાઠ એ છે કે લજ્જિત અથવા પરાજિત થયા પછી પણ મનમાં સત્યને જાણવાનો અવકાશ રાખવો જોઈએ. જેમ દેવરાજ ઇન્દ્ર પાસે હતો અને યક્ષનું સત્ય જાણ્યું.
પરંતુ અગ્નિ અને વાયુદેવ ત્યાં હાજર રહ્યા ના હતા. તે તેની હારથી સંતુષ્ટ હતા. હારવા છતાં પણ ઇન્દ્ર ઉત્સુકતા તરફ વળ્યા. પછી તેમને બ્રહ્મ જ્ઞાન મળ્યું અને તેના મનમાં રહેલી ઘમંડ ની દિવાલ પડી ગઈ. પ્રશ્નો અને જીજ્ઞાસા ને કેનોપનિષદમાં ખૂબ ઊંચું સ્થાન છે. આ ઉપનિષદના મૂળમાં સવાલ બંધાયેલો છે. ‘કેન’ એટલે કોના દ્વારા. આ જીજ્ઞાસા વ્યક્તિને ગંગા તરફ વળે છે. અને આ જ્ઞાન અને ગંગા આપણી અંદર છે. બહાર નહિ.
સ્વતંત્ર સેનાની અને ઉપનિષદના વિદ્વાન સી.રાજગોપાલાચારિ દ્વારા તેનું વર્ણન આ શબ્દોમાં કરવામાં આવ્યું છે: “એક વ્યક્તિ સ્વપ્ન જુવે છે,” કે હું અસાધ્ય રોગનો ભોગ બન્યો છે. હું મૃત્યુ પામી રહ્યો છું પરંતુ તરત જ જાગવાની સાથે જ તે પોતાને સ્વસ્થ જુવે છે. અને ફરીથી જીવન મેળવે છે. ”આ આત્મજ્ઞાન થી વ્યક્તિ રોજિંદા જીવનમાં અમર છે. કેનોપનિષદ આ જ્ઞાનને જીજ્ઞાસા થી જાગૃત કરવાનું અને કર્મથી પુરું પાડવાનું શીખે છે.
મંતવ્ય ન્યૂઝ દ્વારા જાહેર અપીલ –
દેશ – દુનિયા સહિત ગુજરાતમાં પણ કોરોનાએ જ્યારે ફરી માંથુ ઉચક્યુ છે, ત્યારે અમે મંતવ્ય ન્યૂઝ તમામ નાગરીકોને અપીલ કરીએ છીએ કે, આ સમયે કોરોનાથી ડરવાની નહીં, પરંતુ સંયમ સાથે વર્તવાની જરુર છે. બને તેટલો જાહેર સંપર્ક ટાળો, કોરોના માર્ગદર્શીકા અને સરકારનાં સૂચનોનું ચુસ્તપણે પાલન કરો અને સ્વજનોને પણ કરાવો. આ કાળમાં તકેદારીએ જ સ્વસ્થ્ય હોય સંયમ સાથે નિયમોનું પાલન કરી એક જાગૃત નાગરીકની ફરજ બજાવો…
